Acaba en iyi aşı hangisi?
4.Neden sadece etkinlik yeterli değil?
Çünkü açıklanan oranlar doğrudan karşılaştırılabilir değil. Bu kısmen aşıların farklı gruplar üzerinde ve farklı kriterlere göre denenmesinden kaynaklanıyor.
Aşılar farklı zamanlarda, farklı mekanlarda test ediliyor. Salgının yoğunluğu, maske kullanımı gibi alınan tedbirlerin düzeyi de oran tahmin edilirken etkili olabilir.
Corona virüsü zamanla mutasyon geçirdi ve uzmanlarca daha tehlikeli olduğu belirtilen varyantlar üretti. Dolayısıyla, etkin olduğu kanıtlanan ilk aşılar bu varyantlarla ve onların sebep olduğu viral yükle pek karşılaşmadı.
Aşıların işe yaraması zaman alıyor ve etkinliğin ölçüldüğü zaman dilimleri araştırmadan araştırmaya farklılık gösteriyor.
Bazı çalışmalarda, önceden var olan sağlık durum olanlar dahil edilmezken, bazılarında bunlar dahil edilebiliyor. Mesela, HIV pozitif kişiler çalışmaya dahil edildiğinde Novavax aşısının Güney Afrika varyantına karşı etkinliği azalıyor.
Çoğu araştırma, aşıların genel Covid belirtilerine karşı ne kadar işe yaradığını ölçmek için tasarlansa da, J&J aşısı orta düzey ve şiddetli Covid hastaları üzerindeki koruma düzeyine odaklandı ki bu çalışmadaki deneklerin en az iki tane hafif, bir veya daha fazla da ağır semptom göstermesi beklendi.