Adaleti tesis etmek, zulmü yıkmaktan daha zordur

İSTANBUL Güney Afrika'daki müslümanların haklarının anayasal güvenceye alınması çabalarıyla da bilinen Nelson Mandela, mektubunda devrimcilere adaleti tesis etmek için çalışmalarını, "devr-i sabık" yaratmamalarını, geriye değil ileriye bakarak eski rejimde görev alanlar da dahil bütün vatandaşları kucaklamalarını tavsiye etmişti. Mandela'nın Hazret-i Peygamber'in Mekke'nin fethi sırasında Kabe'de toplanan Mekkelilere hitaben yaptığı konuşmadan onları affettiği son cümlesini de alıntıladığı mektubu şöyle: "Arap ülkelerindeki kardeşlerim,Tunus ve Mısır'daki kardeşlerim,Öncelikle özel işlerinize karıştığım için sizden özür dilerim. Haddim olmayarak ilgisiz bir konuya burnumu soktuysam affınızı dilerim. Ancak öncelikle nasihat etmenin bir görev olduğunu düşündüm, sonra da 'apartheid' döneminde bize verdiğiniz desteğe karşı vefa duygusuyla hareket ettim. Benim gayem hayatın bana öğrettiklerini ve hapishane tecrübelerimi aktarmaktır. Devrimci Arap Kardeşlerim!O günü halen çok net bir şekilde hatırlıyorum. 10 bin gün geçirdiğim hapishane duvarları arasından dışarıya çıktığımda Cape Town’da güneşli bir gün vardı.Yirmi yedi yıldır ülkemi zulümden, kahır ve despotluktan uzak bir şekilde hayal ettikten sonra tekrar gün ışığına çıkmıştım. Victor Faster hapishanesinin önünde yoğun bir kalabalık olmasına ve bunca zamandır ilk defa çocuklarımı ve annelerini görecek olmama rağmen kafamı asıl kurcalayan soru şuydu:Peki, yerine adaleti ikame etmemiz için zulüm mirasına nasıl davranacağız?Bu sorunun bugün sizi endişelendirdiğini hissediyorum. Siz büyük hapishanenizden çıktınız. Bu sorunun cevabı devrimlerinizin hangi yönde son bulacağına bağlıdır.Adaleti tesis etmek zulmü yıkmaktan daha zordur.Yıkmak negatif bir eylem, yapmak ise pozitif bir eylemdir.Sizin bir düşünürünüz Hasan et-Turabi’nin deyişiyle "İhkak-ı hak, ibtal-i batıldan daha zordur."Maalesef Arapça konuşamıyorum, ancak bana ulaşan tercümelerden bugün Mısır ve Tunus’ta cereyan eden siyasi polemik detaylarına bakılırsa insanlar, zamanlarının çoğunu eski rejimlerle ilişkisi olan kişilere sövmek ya da hakaret etmekle geçiriyorlar. Sanki devrim, sövgü ve yergi olmadan tamamlanamazmış gibi. Gördüğüm kadarıyla halkın geneli eski rejimlerle uzaktan yakından ilişkisi olan herkesi yok etme ve kınama eğilimindedir.Bu bana göre yanlıştır. Ben kalbinizde hissettiğiniz acıyı anlıyorum. Zulmün yüreklerinizde ne kadar derin acıları bıraktığını biliyorum. Ancak toplumun bu kadar geniş bir kesimini karşınıza almak devrim için tehlikeli sıkıntılar doğurabilir. Eski rejim destekçileri kamu mallarını, emniyet birimleriyle ülkenin dışarıyla olan bağlantılarını kontrol ediyorlardı. Bu kişileri karşınıza almanız, güvenliğin sarsıldığı ve dengesizliğin kol gezdiği bu aşamada kendilerini, en büyük hedef olarak devrimi boğmaya sevkedebilir ki bu sizin hiç istediğiniz bir şey değildir. Birçok ekonomik kurum eski rejim taraftarlarının elinde bulunuyor. Bu kurumları hedef seçmek, yok etmek ya da etkisiz hale getirmek şu an da hiç de istemediğiniz büyük bir ekonomik felaket ya da bir dengesizlik meydana getirebilir. Şunu unutmayın, eski rejim taraftarları nihayetinde bu ülkenin vatandaşları, bunları affetmek, bunları bağışlamak şu aşamada ülkeye yapılacak en büyük hediyedir. Sonra bunları toplayıp denize atmak ya da nihai olarak bunları yok etmek mümkün değildir. Kaldı ki bu insanların da kendilerini ifade etme hakkı vardır, bu hak devrim sonrası terminolojisinde saygı gösterilmesi gereken hakların başında geliyor.Biliyorum eskiden, eski rejimde görev alan aynı yüzlerin bugün devrime övgüler düzmesini görmek sizi rahatsız ediyor. Ancak en sağlıklısı devrime övgüler yağdırırken onları kınamayın, aksine onları tarafsız oluncaya ve toplumun ancak özgürlüğün doğuşunda katkıda bulunanları seçtiğine inanıncaya kadar bunu yapmaya teşvik edin.Unutmayın! Geleceğe bakmak ve gelecekle ilgili gerçekçi davranmak acı geçmişin detaylarına takılmaktan daha iyidir.Hapishaneden çıktığımda beni bekleyen en büyük tehdidin siyahî insanların oluşturduğu toplumun büyük bir kesiminin eski sistemle ilişkisi olan herkesi yargılamak istemeleriydi.Ancak ben bunun önüne geçtim. Zaman da bunun en iyi seçenek olduğunu gösterdi. Eğer böyle olmasaydı Güney Afrika ya bir iç savaşa sürüklenirdi ya da yeni bir diktatörlüğe. Bunun için saldırganla saldırıya uğrayanın bir araya geldiği “Hakikat ve Barışma Komisyonu” oluşturdum. Herkes birbirini dinledi, birbirini bağışladı.Biliyorum bu acı bir siyaset ama etkili bir siyasettir.Ben bunu bu şekilde görüyorum. Ancak nihayetinde siz daha iyi biliyorsunuz. Öteki diktatörlüklerin etrafında toplanan topluma şu mesajı vereceksiniz: Demokrasi ve devrim ışığında geleceğinizden korkmayın. Böylece çıkarını düşünen birçok kişinin değişime meylettiklerini görürsünüz. Aynı şekilde ayakta kalan birçok diktatörlüğe, kendilerini nelerin beklediğine dair korku ve endişe vereceksiniz.Düşünün ki -birçok kişinin temenni ettiği gibi- Güney Afrika’da beyazlarla alay ediyoruz, onları kınıyoruz, onları yok sayıyoruz ve tırnaklarını çekiyoruz? Eğer böyle olsaydı Güney Afrika insanlık tarihinin en başarılı hikâyelerinden birini nasıl gerçekleştirirdi? Peygamberiniz Hz. Muhammed’in şu sözünü hatırlamanızı tavsiye ederim: “Gidiniz, hepiniz serbestsiniz..!”Nelson Rolihlahla Mandela Huwanton- Johannesburg" Hazret-i Peygamber Mekke'nin fethinden sonra Kabe'de toplanan Mekkelilere "Yusuf'un kardeşlerine davrandığı gibi davranacağını" bildirmiş ve endişeli kalabalığa hitabını şu sözleriyle tamamlamıştı: "Bugün size kınama yok! Gidiniz hepiniz serbestsiniz!" Cumhurbaşkanı Abdullah Gül Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Güney Afrika Cumhurbaşkanı Nelson Mandela'nın uzun bir süredir hasta olduğunu ve vefatını da büyük bir teessürle öğrendiğini ifade ederek, "Mandela, tabiki bir devlet adamı olarak değil, ondan önce insan hakları savunucusu olarak çok büyük bir figürdür, çok büyük bir kişiliktir. Ama bu mücadeleyi verdikten sonraki başarısı da yine ayrı büyük bir takdirdir. Şöyleki; Güney Afrika bir zamanlar ırkçılığın, en acımasızca kullanıldığı, uygulandığı, siyah beyaz ayrımının akıl almayacak şekilde yürürlükte olduğu bir ülke idi. Öyle ki, parklara gittiğimizde siyahların oturacağı bankın üstünde 'Burada sadece siyahlar oturur' beyazların oturacağı bankların üzerinde de 'Burada sadece beyazlar oturur' yazısı yazılacak kadar ayrımcılığın yapıldığı bir ülkeydi."Mandela'nın bu ülkede verdiği mücadele ile ırkçılığın sonunu getirdiğini ve ardından da yeni dönem başladığında, bölünmüş, birbirine düşman olmuş topluluğu büyük bir huzur ve barış içerisinde düzlüğe çıkarttığına dikkati çeken Gül, "Şüphesiz ki, esas başarısı mücadelesinin ikinci kısmındadır. Birinci kısmı yapan dünyada çok örnek vardır. Haksızlıklara karşı büyük mücadeleler veren, sonunda galip gelen ama ondan sonra o galibiyeti sürdürülebilir yapan, barışı gerçekten hakim kılan, bu kadar bölünmüş topluluğu birbirine kaynaştıran ve sürdürülebilir bir rejim, yönetim gerçekleştiren ender liderlerden birisidir. Bundan dolayı bütün dünyada çok büyük bir ünü vardır ve hep takdir görmüştür" değerlendirmesini yaptı.Gül, Güney Afrika ve bütün Afrika halkına başsağlığı dileyerek, Türkiye ile Afrika halkları arasındaki dayanışmanın ne kadar güçlü olduğunu da hatırlattı.Başbakan Erdoğan Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Nelson Mandela'nın vefatı üzerine Güney Afrika Cumhuriyeti yetkililerine taziye telgrafı çekti.Erdoğan, Güney Afrika Cumhurbaşkanı Yardımcısı Kgalema Motlanthe'ye hitaben gönderdiği mesajında, Mandela'nın vefatını derin bir teessürle öğrendiğini belirterek, "Mandela yaptıkları ile Afrika uluslarının olduğu kadar tüm dünya uluslarının kolektif hafızasında unutulmaz bir iz bırakmış olup, halkı için verdiği onurlu mücadele yüzyıllar boyu saygıyla hatırlanacaktır" ifadelerini kullandı. ABD Başkanı Obama ABD Başkanı Barack Obama, Mandela'nın bir insandan beklenebileceklerden daha fazlasını başardığını belirterek, "Bugün o evine gitti ve biz bu dünyadaki en etkili, cesur ve son derece iyi bir insanı kaybettik. O, artık sadece bizim zamanımıza ait değil, çağlara ait biri" dedi. BM Genel Sekreteri Ban BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun, Mandela'nın inanarak, hayal ederek ve birlikte çalışarak insanlık ve adalet için neler yapılabileceğini gösterdiğini söyledi. İngiltere Başbakanı Cameron İngiltere Başbakanı David Cameron, Mandela'nın hayatını kaybetmesiyle ilgili, "Dünyadan büyük bir ışık geçti" ifadesini kullandı. Başbakanlıktaki Birleşik Krallık bayrağı yarıya indirildi. Çin Devlet Başkanı Şi Cinping Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, eski Güney Afrika Devlet Başkanı Nelson Mandela'nın hayatını kaybetmesi nedeniyle ülkenin Cumhurbaşkanı Jacob Zuma'ya taziye mesajı gönderdi. Mandela'nın "uzun yıllar boyunca ülkesine hizmet etmiş, ırkıçılığı ortadan kaldırma mücadelesinde zafere ulaşmış, dünyadaki en değerli siyasetçilerden biri olduğunu" kaydeden Şi,  "Mandela'nın Güney Afrika'nın  doğumu ve kalkınması için tarihi katkılarda bulunduğuna" dikkati çekti. Fransa Cumhurbaşkanı Hollande Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande, Mandela'nın, Güney Afrika'da ırkçılıkla mücadelede "yorulmaz bir savaşçı olduğunu" ve ülkesinin kaderini değiştirdiğini söyledi. Fransa Dışişleri Bakanı Laurent Fabius da Mandela'nın ölümünü "Güney Afrika babasını kaybetti" şeklinde yorumlarken, sosyal paylaşım sitesi Twitter'daki hesabından da Fransa'nın Pretoria Büyükelçiliğinde bayrakların yarıya indirildiğini paylaştı. Almanya Cumhurbaşkanı Joachim Gauck Almanya Cumhurbaşkanı Joachim Gauck, Berlin'de katıldağı bir toplantıda, Mandela'nın ölümünden duyduğu üzüntüyü dile getirerek, Mandela'nın bıraktığı mirasın, insanları demokrasi, özgürlük ve hak mücadelesinde pes etmemeye teşvik ettiğini söyledi. Başbakan Angela Merkel ise yaptığı yazılı açıklamada, Madela'nın bir insandan beklenebileceklerden daha fazlasını başardığını belirterek "Ben de Nelson Mandela'nın hayatından esinlenmiş olan milyonlarca insanlardan biriyim" ifadesini kullandı. İngiltere Kraliçesi 2. Elizabeth İngiltere Kraliçesi 2. Elizabeth, Güney Afrika'nın eski Devlet Başkanı Nelson Mandela'nın ölümünden "derin üzüntü duyduğunu" bildirdi.  Kraliçe'nin resmi konutu Buckingham Sarayı'ndan yapılan açıklamada, "Kraliçe, Nelson Mandela'nın hayatını kaybetmesinden derin üzüntü duymuştur. Mandela, ülkesinin iyiliği için yorulmadan çalışmıştır ve bugün gördüğümüz barış içinde yaşayan Güney Afrika'yı miras bırakmıştır" denildi. Mısır Cumhurbaşkanlığı Mısır Cumhurbaşkanlığı tarafından yapılan yazılı açıklamada, Mandela ve eski Mısır Cumhurbaşkanı Cemal Abdunnasır'ın özgürlük ve bağımsızlık için Afrika'da mücadele ve direniş ruhunu tesis eden liderler oldukları kaydedilerek, "Bu liderler, halklar için sonsuza kadar ilham kaynağı olmanın yanı sıra prensipler ve insani, milli değerler uğruna kendini feda etme konusunda örnek olacaktır. Mandela, Mısırlıların akıllarında ve kalplerinde çağdaş dünyada mücadele ve direnişin en önemli sembollerinden biri olarak kalacaktır" ifadelerine yer verildi. Filistin Devlet Başkanı Abbas Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas'ın mesajında, Mandela'nın Güney Afrika halkının özgürlüğü için mücadele eden savaşçı lider olduğu belirtilerek, "Mandela, tüm halkların işgal ve sömürgeden kurtuluşunun sembolüydü. Filistin ve Güney Afrika halkları sonsuza kadar bu tarihi ve köklü ilişkileri sürdürecek. Filistin halkı, Mandela'nın 'Güney Afrika devrimi, Filistin halkı özgürlüğünü elde edinceye kadar hedeflerini tamamlamış olmayacak' şeklindeki tarihi sözünü asla unutmayacak" ifadeleri kullanıldı. Öte yandan Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, bugün bayrakların yarıya indirilmesi ve ülke genelinde bir günlük yas ilan edilmesi talimatı verdi. İsrail Başbakanı Netanyahu İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun Basın Ofisi'nden yayımlanan taziye mesajında da şu ifadelere yer verildi:"Mandela, çağımızın örnek şahsiyetlerinden biri, halkının da babası gibiydi. Şiddete her zaman karşı çıkan, özgürlük için mücadele eden vizyon sahibi bir kişiydi. Hapiste geçirdiği yıllar boyunca halkına her zaman örnek oldu ve hiçbir zaman kendisiyle gururlanmadı. Güçlü karaktere sahip olması dolayısıyla ırkçılığı esas alan nefret olgusunun patlak vermesini engelleyebildi."   Hollanda Başbakanı Rutte   Mandela’nın ölümüyle ilgili açıklamada bulunan Hollanda Başbakanı Mark Rutte, 27 yıl demir parmaklıklar arkasında kalarak apartheid rejimine karşı mücadele veren efsanevi liderin, eşsiz bir insan ve ahlaki bir otorite sahibi olduğunu dile getirdi.   Hollanda hükümeti adına Güney Afrika Cumhurbaşkanı Jacop Zuma’ya taziye mesajı da gönderen Rutte, iyilik ve bilgeliğiyle dünyaya ilham veren Mandela’nın Güney Afrika’sının herkese hitap ettiğini kaydetti. Başbakan Rutte, Hollanda’nın cenaze töreninde en iyi şekilde temsil edileceğini de ifade etti. AB bayrakları yarıya indirildi