Covid-19 salgını nedeniyle Türkiye bu sefer ilk defa el, yanak öpmeden, sarılmadan, sosyal mesafeyi gözeterek ya da teknolojinin son ürünlerinden faydalanarak ekranlardan kutlayacağı yepyeni bir 'Anneler Günü ile karşı karşıya.
Peki bu kutlama ilk nasıl ortaya çıktı? Bir pazarlama ürünü mü? Yoksa kadın hakları mücadelesinin bir sonucu mu? Tüm bu sorulara bu özel günde yanıt bulmaya çalıştık.
Öncelikle hemen söyleyelim. Her sene yapılan birçok kutlamanın aksine 'Anneler Günü' bir pazarlama uzmanının bulduğu bir gün değil. Uzun bir tarihe sahip ve dünyanın farklı yerlerinde farklı tarihlerde kutlanıyor.
Kutlamanın farklı kökleri
Anneler Günü köklerini üç faklı etkinlikten alıyor.
Yunan mitolojisinde Zeus'un annesi Rhea için ilkbaharda kutlamalar yapıldığı belirtiliyor. Bunun yanında payen geleneklerine göre ilkbaharda doğanın yeniden canlanması da kutlanıyor.
Hristiyanlıkta ise Paskalya döneminde, 40 gün boyunca hayvansal gıdaları yememek kaydı ile tutulan oruç yani 'Lent'in dördüncü pazarında anneler için özel bir kutlamayı görmek mümkün.
Tüm aile halkı pazar ayinini en yakın kiliseye gitmek yerine bölgenin en önemli ve büyük katedraline giderek kutluyor. 'Kilise Ana' adı verilen kutlama sayesinde yılda en azından bir kere tüm aile fertlerinin bir araya gelmesi sağlanmış oluyor.
Yeni Dünya'da ise Anneler Günü'nün kaynağını kadın hareketleri oluşturdu. Amerika Birleşik Devletleri'nde Julia Ward Howe 1870'de 'Anneler Günü Açıklaması'nda bulundu ve tüm anneleri dünyada barış sağlanması için bir araya gelmeye çağırdı.
Türkiye'de ilk Anneler Günü Nene Hatun için
Türk Kadınlar Birliğinin girişimleri ile 5 Mayıs 1955 tarihinde, mayıs ayının ikinci Pazar gününün tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de 'Anneler Günü' olarak kutlanmasına karar verildi. O yıl, yılın annesi olarak 93 harbi kahramanı 98 yaşındaki Erzurumlu Nene Hatun seçildi.
Nene Hatun ilk çocuğu ve sonradan doğan 2 oğlunu 1. Dünya Savaşı’nda şehit vermişti. Zatürre nedeniyle kaldırıldığı hastanede 22 Mayıs 1955’te vefat etti.
Beyaz ve kırmızı karanfil hediye etme geleneği
Ama Anneler Günü'nün bugünkü tanıdığımız halinin yaratıcısı olarak Howe değil, Anna Jarvis kabul ediliyor. Zira Amerikalı aktivist, barış adına dünyada ilk defa anneler "kulübü" kuran kişi.
Kendisi aynı zamanda anneler günü için 500 anneye beyaz karanfil göndererek çiçek verme geleneğini de başlatan kişi olarak kabul ediliyor. ABD'de 'Anneler Günü' kutlamaları 1914'te resmiyet kazanıyor. Hayattaki annelere beyaz, vefat edenlere ise kırmızı karanfil gönderilmesi bir gelenek halini alıyor.
Dünya savaşları ise 'Anneler Günü'nün tüm ülkelerce resmileşmesini sağlayan faktörler. Böylece hem savaşlarda hayatlarını kaybeden ebeveynler hem de çocuklar anılıyor.
Hangi ülke, hangi tarih?
Türkiye'de mayısın ikinci pazar günü kutlanan Anneler Günü, ABD, Avustralya, Brezilya Yeni Zelanda, Kanada ve Almanya'da da yine aynı tarihte anneleri mutlu ediyor. İngiltere ve İrlanda ise 'Anneler Pazarı' adını alan kutlama, Paskalya kutlamalarından 3 hafta önce gerçekleştiriliyor. Yani anneler hediyelerini mart ayında alıyor.
Birçok Orta Doğu ülkesinde ise tarih mart ekinoksuna göre belirleniyor.
İspanya, Portekiz ve Macaristan'da ise bu tarih mayısın ilk haftasına kayıyor. Polonya'da her 26 Mayıs Anneler Günü olarak sabitlenmiş. Fransa ve İsviçre'de ise bu tarih mayısın son pazarına denk getiriliyor ve bazı yıllar haziran ayının ilk günlerine kadar sarkabiliyor.
Ticari bir fırsat mı?
Anneler Günü'nün kökeninde ticari bir kaygı yatmamasına rağmen girişimciler bu kutlamayı bir kazanç kapısı olarak görmekten geri durmuyor. Günümüzde bu kutlama için dünyada milyarlarca dolar harcanıyor.
Anna Jarvis, ABD'de bu günün ticari bir hal almasını ağır şekilde eleştiriyor ve ulusallaşmasını engellemeye çalışıyor. Hatta annelere hediye edilen şekerlemelerin çoğunun hediye edenler tarafından yendiğinden ve kutlamanın anlamını kaybettiğinden şikayet ediyor kadın aktivist.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.