Avrupa Birliği'nin (AB) yürütme organı Avrupa Komisyonu'nun Avrupalıların yaz ve kış saatleri konusundaki görüşlerini öğrenmek için altı hafta önce başlattığı online anketi yanıtlama süresi Perşembe gecesi sona erdi. Avrupa Komisyonu sözcüsünün yaptığı açıklamaya göre, bir rekor kırılarak ankete yaklaşık 4 milyon 600 kişi katıldı. Avrupa Komisyonu'nun anketine ve bundan sonra sürecin nasıl işleyeceğine ilişkin merak edilenleri yedi soruda derledik.
Avrupa Komisyonu bu anketi neden yaptı?
Yaz ve kış saati uygulamaları uzun zamandır tartışma yaratıyor. Avrupa Parlamentosu üyeleri Şubat ayında Avrupa Komisyonu'na çağrıda bulunarak, yaz ve kış saati uygulamalarının avantaj ve dezavantajlarının incelenmesini ve gerekiyorsa bu düzenlemenin kaldırılmasını talep etmişti. Bunun yanı sıra AB'ye üye ülkelerden Litvanya, Estonya, Letonya ve Finlandiya da yaz ve kış saati uygulamasının kaldırılmasını istiyor.
Avrupa Komisyonu, yaz ve kış saati uygulamasına ilişkin online anketi Temmuz ayının başında başlattı. Ankette, Avrupalılara saat değişikliği olmaması konusundaki düşünceleri, yaz saatini mi, kış saatini mi tercih ettikleri soruldu. Avrupa Komisyonu'nun bu anketin sonuçlarının yanı sıra konuya ilişkin diğer araştırma ve görüşmeleri değerlendirerek, uygulamanın sona erdirilmesine ilişkin bir öneri sunulup sunulmayacağına karar vermesi bekleniyor. AB içinde uygulamanın kaldırılması halinde ise sürekli yaz saati veya kış saati kullanılması konusunda her ülkenin kendisinin karar vermesi öngörülüyor.
Neden yaz ve kış saatleri değişikliği yapılıyor?
Gün ışığından daha çok yararlanabilmek için bu uygulamaya başvuruluyor. Almanya'da bir çok kez saat uygulamaları değiştirildi. Yaz saati uygulamasına son olarak 1980 yılında geçildi. 1973 yılındaki enerji krizinin ardından enerjiden tasarruf edilebilmesi amacıyla yaz saati uygulaması başlatılmıştı. Bunun yanı sıra yaz ve kış saati uygulayan komşu ülkelerle saat farkı bulunmaması saat değişikliğinin nedenleri arasında bulunuyor. 1996 yılından beri AB çapında yaz ve kış saati uygulanıyor. Yaz saati uygulaması Mart ayının sonunda başlıyor ve Ekim ayının sonunda son buluyor. Türkiye'de 2016 yılında kalıcı yaz saati uygulamasına geçmişti.
Yaz ve kış saati değişikliğine neden karşı çıkılıyor?
Yaz ve kış saati değişikliğine karşı çıkanlar, bu şekilde enerji tasarrufu sağlanmayacağını savunuyorlar. Alman Çevre Dairesi de yaz saati uygulaması nedeniyle yaz aylarında akşamları daha az ışık yakıldığına, ancak ilkbahar ve sonbaharda sabahları ısınmak için daha fazla enerji harcandığına dikkat çekiyor. Bunun yanı sıra doktorlar sağlık açısından bazı risklere dikkat çekiyorlar. Saat değişikliği nedeniyle duyarlı insanlarda uyku bozuklukları ve iştahsızlık görülebileceği uyarısında bulunuyorlar. Avrupa Komisyonu, saat değişikliğinin sağlığa etkileri konusunda yeterince bulgu olmadığına işaret ediyor. Saat değişikliğine karşı çıkanlar, bunun ekonomiye özellikle de tarıma etkisi olabileceğini savunuyor. Ancak Avrupa Komisyonu, yeni teknolojiler nedeniyle bu kaygıların gereksiz olduğuna dikkat çekiyor.
Almanlar yaz ve kış saati değişikliği konusunda ne düşünüyor?
Forsa Araştırma Şirketi tarafından yapılan bir ankete katılanların yüzde 73'ü saat değişikliğine karşı çıkıyor. Sağlık sigortası şirketi DAK tarafından ilkbahar aylarında yapılan bir diğer araştırmaya göre ise ankete katılanların yaklaşık dörtte biri yaz ve kış saati değişiklikleri nedeniyle sağlık sorunuyla karşılaştığını ifade etti. Alman hükümeti saat değişikliği konusunda henüz net bir tutum takınmadı.
AB içinde kaç zaman dilimi bulunuyor?
AB içinde yaz ve kış saati uygulamalarından bağımsız olarak üç farklı zaman dilimi bulunuyor. Almanya'nın yanı sıra 16 ülke Orta Avrupa Zaman Dilimi'nde yer alıyor. Bu ülkeler arasında Hollanda, Belçika, Avusturya, Danimarka, Fransa, İtalya, Hırvatistan, Polonya ve İspanya bulunuyor. Bulgaristan, Estonya, Finlandiya, Yunanistan, Letonya, Litvanya, Romanya ve Kıbrıs ise Doğu Avrupa Zaman Dilimi'nde yer alan ülkelerden. AB içindeki üç ülke, İrlanda, Portekiz ve İngiltere ise Batı Avrupa Zaman Dilimi'nde yer alıyor. Standart saat uygulanması konusunda kararların ulusal düzeyde alınması öngörülüyor.
Saat değişikliğine ilişkin anket nasıl yankı buldu?
Ankete ilgi büyüktü. Avrupa Komisyonu'nun bir sözcüsü 4 milyon 600 binden fazla kişinin ankete katıldığını açıkladı. Halka görüşlerinin sorulduğu diğer anketlere kıyasla ilginin rekor düzeyde olduğu belirtiliyor. Bundan önce en yüksek katılım 2015 yılında doğa ve hayvanların korunmasına ilişkin bir ankette olmuş, yaklaşık 550 bin kişi yanıt vermişti. Yaz saati uygulamasına ilişkin ankete ise ilk üç günde 500 binden fazla kişi katılmıştı. Avrupa Komisyonu sözcüsü, sonucun açıklanmasının haftalar sürebileceğini belirtti. Anket sonucunda çoğunluğun saat değişikliği uygulamasına son verilmesinden yana görüş bildirdiği tahmin ediliyor.
Son sözü kim söyleyecek?
Avrupa Komisyonu, ankete çok fazla anlam yüklenmesi veya bunun bir halk oylaması olarak algılanmaması konusunda uyarıda bulunuyor. Anket yapılacak değerlendirmenin sadece bir parçasını oluşturuyor. Avrupa Komisyonu, bütün veriler ışığında yaz ve kış saati değişikliği uygulamasına son verilmesi gerektiği kararına varırsa, bir yasa değişikliği önerisi sunabilecek. Böyle bir önerinin de AB ülkelerinin yanı sıra Avrupa Parlamentosu tarafından da onaylanması gerekiyor.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.