Çin'de Abe'ye tepki büyüyor

ŞANGHAY Çin'in resmi yayın organlarından Global Times gazetesi, Japonya Başbakanı Şinzo Abe'nin Yasukuni Tapınağı'nı ziyaretiyle ilgili, Japon liderin "İstenmeyen adam ilan edilmesi ve kara listeye alınarak Çin'i ziyaret etmesinin yasaklanması" çağrısı yaptı. Japonya Başbakanı'nın tartışmalı ziyaretinin, Çin ve Güney Kore'de ciddi tepkilere yol açtığı, ABD'nin Tokyo'daki Büyükelçiliği tarafından ise "hayal kırıklığı" olarak değerlendirildiği vurgulanan yorumda, "Abe, Yasukuni'ye attığı adımla, şüpheye yer bırakmayacak şekilde yaşadığı sağduyu kaybını ilan etmiştir" ifadesi kullanıldı. Çin'in Abe'ye yönelik protesto ve kınamalarının uluslararası kamuoyunun dikkatini çektiği kaydedilen haberde, bu durumun "Abe'nin ne yanlış yaptığını anlaması yönünden gerekli olduğunun" altı çizildi. Gazetede ayrıca,  "Ancak Pekin diplomasisine aşina olan Tokyo'nun bu hamleyi önceden hesap etmiş olduğunun kesin olduğu ve artık Çin'in protesto ve kınama söylemlerinin Japon liderler üzerinde hiçbir etki uyandırmadığı" değerlendirmesinde bulunuldu. "Çin halkı protesto ve kınama söylemlerinden sıkıldı" Yazıda, "Çin kamuoyu artık Japonya'ya karşı sarf edilen protesto ve kınama söylemlerinden sıkıldı, daha somut ve ayrıntılı eylemler görmek istiyor" cümlesi dikkati çekti. Global Times yazısında, "Abe'nin son eylemi, açık ve net bir şekilde Çin'i tahrik etme amacı taşıyor ve Japonya'ya gereğince ve hatta biraz da aşırıya kaçan bir karşılık verilmesi gerektiğini düşünüyoruz" ifadelerine yer verildi. Çin'in büyük bir devlet olarak Tokyo'ya "yalnızca kınama ya da yeteri kadar güçlü olmayan karşılıkla" yanıt vermesi halinde Pekin'in dünya nezdinde siyasi haklarından vazgeçtiği ve hatta "Kağıttan kaplan" olduğu yönündeki algının güçleneceği savunulurken, "Japonya'yı sarsacak ve dünyanın dikkatini çekecek bir eylemle bu son tapınak ziyaretine gösterilen tepkinin ortaya konulması gerektiği" ifade edildi. Pekin'in Abe'yi Çin'de istenmeyen adam ilan etmesi ya da bir kara liste yayınlayarak Japon lideri bu listenin başına koymasının, caydırıcı olabileceğinin altı çizilen yazıda, Abe ve tapınağı ziyaret eden diğer Japon hükümet yetkililerin, gelecek 5 yıl boyunca "Gerek resmi, gerekse turistik amaçlı Çin'i ziyaret etmesinin yasaklanması" önerisinde bulunuldu. Tapınak krizinin, Diaoyü adalarındaki egemenlik tartışmalarına oranla uluslararası kamuoyu nezninde daha "açık ve anlaşılır" olduğu kaydedilirken, bu sayede Güney Kore'nin desteğiyle "Japonya'nın gerek siyasi gerekse etik anlamda kaybetmeye mahkum bırakılacağına" işaret edildi.  Çin ve Japonya arasındaki "oyunun kuralları belirlenmeli" yorumunda bulunulurken, ABD'nin kara listesi örnek verilerek, "biz de Abe'yi kara listeye sokarak Japonya liderinin Çin halkı gözünde bu tür insanlar gibi görüldüğünü tüm dünyaya ilan etmeliyiz" ifadesine yer verildi. Güney Kore de tepki gösteriyor Abe, iktidara ikinci kez gelişinin birinci yıl dönümünde, başkent Tokyo'nun merkezindeki tapınağa 15 dakika süren bir ziyarette bulunmuştu. Abe, ziyaretinin ardından "Savaşlarda değerli yaşamlarını feda edenlere saygımı sundum ve huzur içinde yatmaları için dua ettim" açıklamasını yapmıştı. Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Çin Gang da Abe'nin ziyaretini "kesinlikle kabul edilemez" olarak nitelendirmiş ve "Japon Başbakanı Abe'nin ziyaretini protesto ediyor ve ciddi bir biçimde kınıyoruz. Abe'nin Yasukuni'ye yaptığı ziyaret, Japonya'nın diğer ülkelerin işgal edilmesi ve sömürge haline getirilmesini de içeren militarist tarihinin yüceltilmesinden ve 2. Dünya Savaşı'nın sonuçlarının hiçe sayılmasından başka bir şey değildir" ifadelerini kullanmıştı. Güney Kore Kültür, Spor ve Turizm Bakanı Yoo Jinryong de ziyareti "hem Güney Kore ile Japonya ilişkilerine hem de Kuzeydoğu Asya'da istikrar ve işbirliğine zarar veren anakronistik bir eylem" olarak nitelendirmişti.  ABD'nin Tokyo Büyükelçiliği'nden yapılan açıklamada ise ABD'nin, Abe'nin Yasukuni'ye yaptığı ziyaretten "hayak kırıklığı" duyduğu belirtildi. Açıklamada, "ABD,Japonya ve komşu ülkelerin geçmişten gelen hassas konuları çözmek için yapıcı yollar bulacağını umut ediyoruz" ifadesi kullanıldı.   Japonya'nın "militarist geçmişini simgeleyen tapınağı" en son ziyaret eden Başbakan, 2006'da Juniçiro Koizumi olmuştu. Çin ve Güney Kore, 2. Dünya Savaşı sırasında Japonya'nın izlediği saldırgan tutum nedeniyle siyasetçilerin tapınağa ziyarette bulunmasına tepki gösteriyor. Japonya, 2. Dünya Savaşı sırasında Çin ve Kore Yarımadası'nın bazı kısımlarını işgal etmişti. AB: İlişkileri geliştirmeye yardımcı olmaz Avrupa Birliği (AB) Dışişleri ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Catherine Ashton, Japonya Başbakanı Şinzo Abe’nin Yasukuni Tapınağı’nı ziyaret etmesinin, bölgedeki gerilimi düşürmeye ya da Japonya’nın komşularıyla, özellikle de Çin ve Güney Kore’yle ilişkilerini geliştirmesine yardımcı bir niteliğe sahip olmadığını belirtti. Bölgedeki tüm ülkelerin son aylarda barış ve istikrara yönelik taahhütlerini tazelediklerine işaret eden Ashton, sorunların dikkatli bir diplomasi aracılığıyla ele alınması ve gerilimi artırıcı eylemlerden kaçınılması gereğinin AB tarafından sürekli vurgulandığını kaydetti.