“Çok üretilmediği için dışarıya satılamıyor”

Başbakan Tufan Erhürman, ülkeye 1 milyar 800 milyon Dolar ithalat varken, dışarıya sadece 100 milyon Dolarlık mal satıldığını, yani 1 milyar 700 milyon Dolar dış ticaret açığı bulunduğunu söyledi.
Başbakan Erhürman, bunun da üretimin azlığını gösterdiğine dikkat çekerek, çok üretilmediği için dışarıya satılamadığını kaydetti.
En çok gelir elde edilen sektör olan turizmde istihdam edilen KKTC vatandaşı oranının sadece yüzde 20 olduğuna dikkat çeken Başbakan Erhürman, özel sektörde çalışanların en iyi ihtimalle yüzde 50’sinin KKTC vatandaşı olduğunu belirtti. Erhürman, “Bu ne demektir biz burada bir gelir üretiyoruz, ama turizmde ürettiğimiz gelir Pakistan’a, Endonezya’ya, Tayvan’a, Taylan’da turizmde kim çalışıyorsa oraya gidiyor” dedi.
Başbakan Tufan Erhürman, dün akşam Dikmen’de halkla buluştu.
Başbakan Erhürman’a Ekonomi ve Enerji Bakanı Özdil Nami, Sağlık Bakanı Filiz Besim ile Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanı Erkut Şahali eşlik etti. Dikmen Gençlik Merkezi’nde yer alan buluşmada, Dikmen Belediye Başkanı Yüksel Çelebi de hazır bulundu.
HUKÜMETİN BİRİNCİ YILI
Başbakan Erhürman burada yaptığı konuşmada, hükümetin 15 Şubat 2018’de güvenoyu aldığını anımsatarak, birinci yılını bugünlerde dolduran hükümetin ilk ziyaret ettiği bölgenin Dikmen olduğunu söyledi.
Görevde bulundukları bir yılda hiç kimsenin çok da arzu etmediği şeylerin yaşandığına işaret eden Başbakan Erhürman, hükümetin bütçesiz kurulduğunu ve kurulmasından ancak bir buçuk ay sonra bütçenin kullanılabilir hale geldiğini anımsattı.
Türkiye ile protokolün de ancak bir buçuk ay sonra imzalandığını ifade eden Başbakan Erhürman, göreve geldikten çok kısa bir süre sonra da yerel yönetim seçimleri olduğunu, ardından Haziran ayı içinde de Türkiye’de seçim olduğuna dikkat çekti.
Bütçenin geçmesi ardından seçim yasakları içinde bir dönem yaşandığını, daha da kötüsünün Türkiye’de Bakanlar Kurulu kurulması ardından dövizinde ciddi bir yükseliş olduğunu anımsatan Başbakan Erhürman, Ağustos ayında ülkedeki aylık enflasyon oranın yüzde 8.42’yi gördüğünü ifade etti.
Bunun çok ciddi bir ekonomik kriz olduğunu vurgulayan Başbakan Erhürman, bunun hemen akabinde de sonbaharda sel baskınlarıyla daha da kötüsünün yaşandığını, Dikmen’de canların yitirildiğini kaydetti.
Erhürman, “Buradan bir kez daha Dikmen’e başsağlığı ve kaybettiğimiz kardeşlerimize de Allah’tan rahmet diliyorum” dedi.
“1 YIL BİR ÇOK SORUNUN ÜST ÜSTE BİNDİĞİ BİR DÖNEM OLDU…TL’NİN 80’İ AŞAN DEĞER KAYBI EKONOMİYİ VURDU”
Yaşanan 1 yılın birçok sorunun üst üste bindiği bir dönem olduğuna işaret eden Başbakan Erhürman, bu dönemde ekonomik olarak çok ciddi açıklar verildiğini, bazı aylarda Türk Lirasının yüzde 80’leri aşan değer kaybının ekonomiyi vurduğunu kaydetti.
Sel felaketinin de ekonomiyi vurduğunu, Lapta ve Dikmen’de 6’şar milyonluk, Alsancak’ta ise birkaç milyon civarında yollar ve duvarlarda hasar meydana geldiğini, bir çok insanın evlerinin içinde hasar oluştuğunu aktaran Başbakan Tufan Erhürman, hükümet üzerinde bunların da mali yükünün bulunduğunu söyledi.
“1 MİLYAR 700 MİLYON DOLAR DIŞ TİCARET AÇIĞIMIZ VAR”
Başbakan Erhürman konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Nasıl oldu da, Ağustos ayında KKTC’de aylık enflasyon yüzde 8.42 olurken, aynı Türk Lirasını kullanan ve döviz karşısında aynı değer kaybını yaşayan Türkiye’de enflasyon oranı aynı ayda yüzde 2’lerde kaldı. Biz bu soruyu sorduk hükümet olarak kendimize. Bu sorunun cevabı zor bir cevap değildi. Çünkü bu ülkede öyle bir ekonomik model yaratıldı. Bu bir yılın içinde değil onlarca yılın içinde oldu. 1 milyar 800 milyon Dolar ithalatımız varken, dışarıya sadece 100 milyon Dolarlık mal satıyoruz. Yani 1 milyar 700 milyon Dolar dış ticaret açığımız var. Bu da bizim üretimimizin azlığını gösteriyor. Çok üretmediğimiz için dışarıya satamıyoruz.”
Ülkede 900 milyon Dolar turizm geliri olduğunu, 800 milyon Dolar civarında da yüksek öğretimden gelir bulunduğuna işaret eden Başbakan Erhürman, bunlar toplandığında 1 milyar 700 milyon Dolar yaptığını, dış ticaretteki açığın da aşağı yukarı bu civarda olduğunu kaydetti.
“Buna baktığımızda takasa tukkas tamamız diye düşünebiliriz ama turizme bakıldığında, acaba turizmden elde edilen 900 milyon Dolar gelir içerde mi kalıyor sorusunun cevabı maalesef hayır” diyen Başbakan Tufan Erhürman, en çok gelir elde edilen sektör olan turizmde istihdam edilen KKTC vatandaşı oranının sadece yüzde 20 olduğunu vurguladı.
Özel sektörde çalışanların en iyi ihtimalle yüzde 50’sinin KKTC vatandaşı olduğunu ifade eden Başbakan Erhürman, “Bu ne demektir biz burada bir gelir üretiyoruz, ama turizmde ürettiğimiz gelir Pakistan’a, Endonezya’ya, Tayvan’a, Taylan’da turizmde kim çalışıyorsa oraya gidiyor” dedi.
“Turizmde burada ürettiklerimizi tüketebiliyor muyuz” diye soran Başbakan Erhürman, bazı örnekler vererek, turizmde tüketilen beyaz peynirin yüzde 95’nin dışardan geldiğini, sadece yüzde 5’inin içerden alındığını vurguladı.
Başbakan Erhürman şöyle devam etti: “Eğer ülkede bu kadar süt varsa, süt ürünü üretiliyorsa neden beyaz peyniri kendimiz üretip de beyaz peyniri otelle biz satmıyoruz, satamıyoruz, bununla uğraşmıyoruz sorusunun cevabı aranmış değil. Turizmde tüketilen reçellerin yüzde 60’ı dışardan geliyor, sadece yüzde 40’ı ülkeden alınıyor. Peki biz bu ülkede reçel üretemiyor muyuz, üretemez miyiz? Ülkede çeşit çeşit reçel üretiyoruz. Ama biz bunları turizmde tüketmeyi düşünmedik, yada düşünmek istemedik.”
Sadece saydığı birkaç kalem şeyin turizmde tüketilmesi, istihdamın arttırılması durumunda bile, turizmden elde edilen gelirin ülkede kalacağını ve yaşanan ekonomik krizlere karşı daha sağlam durulabileceğini vurgulayan Başbakan Erhürman, bugüne kadar bunların hesabının hiç yapılmadığını ve bu açıkların ortaya çıktığını kaydetti.
Turizm sektöründe sadece yüzde 20 oranında KKTC vatandaşı çalışıyor derken, turizm sektörünün de suçlandığını ifade eden Başbakan Erhürman, turizm sektörünün de, getirdiği her yabancı çalışan için bin 500 TL fazladan para ödediğini kaydetti.
Erhürman, KKTC vatandaşı çalışanlara 3 bin TL ödeniyorsa, yabancı çalışana da 3 bin TL ödenip, izinleri ve masrafları için fazladan bin beş yüz TL daha ödendiğini belirterek, dolasıyla turizm sektörünün de yerli istihdam yapmak istediğini söyledi.
YÜZDE 18-19 ORANINDA GENÇ İŞSİZLİK
Ülkede yüzde 18-19 oranında genç işsizlik olduğuna dikkat çeken Başbakan Erhürman, bugüne kadar istihdamın da, üretimin de, üretilenin turizme nasıl pazarlanacağının da düşünülmediğini vurguladı.
“Öyle bir ekonomi yarattık ki, bir kriz olduğu anda bu ekonomi 7.8 deprem geçirmiş gibi sallanmaya başlıyor” diyen Başbakan Erhürman, kendilerinin böyle bir dönem geçirdiğini ve dolayısıyla 2019 bütçesini de tarihin en büyük açığına sahip bütçelerden biri olarak hazırlamak zorunda kaldıklarını kaydetti.
Başbakan Erhürman, bu dönemde TC’nin Ağustos ayında krizden belki daha az etkilendiğini, ancak Türkiye’nin bugünkü durumuna bakıldığında krizden ciddi şekilde etkilendiğinin görüldüğüne dikkat çekti.
Başbakan Tufan Erhürman, ilk defa hükümetleri döneminde, kriz yaşandığı dönemde milletvekillerinin, bakanlarının, başbakanın, cumhurbaşkanının maaşlarından hayat pahalılığı oranında 6 ay boyunca kesinti yapıldığını da vurgulayarak, bunun belki çok büyük bir katkı olmadığını, ama söylediklerini yaptıklarını ve kesintiyi yapmaya yukardan başladıklarını sözlerine ekledi.