İsveç’te Stockholm merkezli Aftonbladet gazetesi, bir çevre skandalını ortaya çıkardı. Yeşil Gazete’nin Aftonbladet gazetesinden aktardığına göre H&M mağazalarında geri dönüşüm kutularına atılan 10 giysiye AirTag takarak koleksiyonun ne kadar sürdürülebilir olduğunu araştırdı.
Araştırmaya göre kıyafetlerin dünyanın dört bir yanına, tekstil ürünlerinin yakıldığı yerlere gönderildiğini ortaya çıktı. H&M her yıl müşterilerinden milyonlarca ikinci el giysi topluyor.
Araştırmanın bulguları şu şekilde:
- AirTags ile donatılmış 10 giysinin her biri eksiksiz ve temiz, lekesiz veya hasarsız. Yine de hiçbiri İsveç’te kalmadı. Hepsi kamyonla 1000 kilometreden fazla taşınarak, kategorize edilmek üzere Almanya’daki üç tesise gönderilecek.
- H&M, toplanan tüm giysilere çevre dostu ve sorumlu bir şekilde bakılacağını taahhüt ediyor. Bununla birlikte, giysilerden üçü, tekstil çöplüğü olarak bilinen üçüncü dünya ülkelerine gönderilecek.
- Giysilerden biri, çok miktarda kullanılmış giysi alan ve ithalatın büyük bir kısmının doğrudan çöpe atıldığı veya yakıldığı bir Afrika ülkesi olan Benin’e gidiyor. Giysiyi satın alan ithalatçı, daha sonra Nijerya’ya kaçırılabileceğini kabul ediyor. Ülkenin kendisini ikinci el giysilere karşı korumak için koyduğu kısıtlamalar var.
- Başka bir giysinin yolculuğu Hindistan’ın Panipat şehrinde sona eriyor. Burada da tekstil atıklarıyla ilgili sorunlar çok büyük. Ayrıca tekstil sektöründe çocuk işçiliği de yaygın.
- Giysilerden ikisi, toplam 3 bin 730 kilometrelik karayolu ve deniz taşımacılığından sonra Romanya’ya sevk ediliyor.
- H&M’in tekrar giyilebilecek giysiler olması gerektiği sözüne rağmen, giysilerden ikisi elyaf haline getiriliyor. Bu giysilerden biri olan gri bir süveter neredeyse hiç kullanılmamıştı.
- 10 giysi ile birlikte diğer ikinci el giysiler, kamyonlar ve gemiler gibi fosil yakıta dayalı ulaşım araçlarını kullanarak dünyanın çevresini neredeyse bir buçuk tur dolaşıyor.
- Gana’da kullanılmış giysiler benzeri görülmemiş bir çevre felaketi yaratıyor. H&M, Gana’ya getirilen en yaygın beş giysiden birine sahip.
- Gümrük verilerini kullanarak, H&M’in üç Alman tasnif ortağının 1 Ocak 2023’ten bu yana Gana’ya en az bir milyon giysi sevk ettiğini ortaya çıkarılabilir.
Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği ve Politikaları Merkezi (iklimBU) Müdürü ve Yeşil Gazete Yazarı Prof. Dr. Levent Kurnaz, H&M’in yürüttüğü ‘kampanyanın’ yeşil badananın (yeşil aklama/greenwashing) da ötesinde ‘dolandırıcılık’ olarak niteledi.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.