Engellilik Bir Avantaja Dönüştürülebilir mi?

Lefke Avrupa Üniversitesi (LAÜ) Sağlık Bilimleri Fakültesi Sosyal Hizmet Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Ayşe Nazım, “Engellilik Bir Avantaja Dönüştürülebilir mi?” sorusu üzerine bir takım bilgilendirmelerde bulundu.

   “Aile içerisinde engelli bir bireyin olması tüm aile üyelerini etkileyen bir durumdur. Bu durum genellikle olumsuzluklarla anılmasına rağmen sevgi ve farklılıkların hayatı zenginleştirdiğini anlayabilmede insanlara önemli bir fırsat sunmaktadır” diyen Nazım, sözlerine şöyle devam etti; “Günümüzde ebeveynler sıklıkla çocuklarını en iyi okullara gönderebilme veya çocuk gelişimi için doğal kabul edilen süreçlere dair sorunları “en uzman kişiye” sorma telaşı içine düşerken aslında kendilerinin çocuklara hayatın temel değerlerini öğretebilme potansiyeline sahip olduklarını unutmaktadırlar. Giderek daha karmaşık hale gelen toplumsal yaşam içinde anne ve babalar çocuklarına sevmeyi ve sevilmeyi öğretmek, farklılıkları anlamalarına yardımcı olarak farklılıklara saygı duymalarını öğretmelidirler.” 

Farklılıklara saygı duymayı bilen çocuklar sağlıklı bir kimlik oluşturabilirler

   “Farklılıkları çocuklara anlatabilmek, farklılıkları gözlemlemelerine fırsat sunmak ve farklılığın zenginlik olduğunu çocuklara öğretmek ebeveynlerin en önemli sorumluluklarındandır. Ancak, toplumsal yaşamdaki farklılıkları farkında olan ve farklılıklara saygı duymayı bilen çocuklar sağlıklı bir kimlik oluşturabilirler” diyen Nazım, bu bağlamda engelli bir kardeşe sahip çocukların empati, sorun çözme ve hayatın güçlükleriyle baş edebilme becerileri geliştirebilmeleri aile içinde engelliliğin oluşturduğu bir avantaj olarak değerlendirdi. Ancak, günümüzde engellilikle ilgili bilimsel çalışmaların neredeyse tümü dezavantajlara odaklandığından engelliliğin oluşturabileceği avantajlar göz ardı edildiğini belirten, Nazım sözlerinin devamında şunlara değindi: Güney Kore’de yapılan güncel bir araştırmada Park, Ryu ve Yang (2021) engelli bir üyesi olan ailelerde kardeşlerin, anne ve babalarının sağlayamadığı duygusal desteği sağladıklarını ve engelli kardeşlerin sağlıklı aile gelişimi için psikolojik ve sosyal açıdan destek sağladıklarını belirtmektedirler. Ayrıca yazarlar, engelli bir kardeşe sahip olmanın olumlu öz farkındalık, içgörü ve sebat geliştirilmesine yarar sağladığını belirtmektedirler. Türkiye’de engelli kardeşe sahip çocuklarla gerçekleştirilen birbirine benzer iki araştırmada (Aykara, 2015; Güvenç, 2016) engelli kardeşe sahip çocukların engelli kardeşlerine yönelik tutumlarının anne/babanın engelli çocuğu kabul edip etmediklerine göre değiştiğini ortaya koymaktadır.

   Nazım son olarak, “Anne/babanın engelli çocuğa karşı olumlu tutumu, çocuğun engelli kardeşe yönelik de olumlu tutumuna dönüşmektedir. Kısaca, engellilik pek çok dezavantaj oluşturmasına rağmen, yeni nesiller yetiştirirken olumlu değerlerin çocuklara kazandırılmasında önemli bir avantaj sağlamaktadır” dedi.