Ercan kararı iptal eidlmeli

Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) Emine Dizdarlı, Ulaştırma Bakanı tahsin Ertuğruloğlu’nun Ercan Havaalanı inşaatının kontrolörlük denetlenmesiyle ilgili aldığı kararın usulsüz olduğunu ve bu kararı alırken yetkisini aştığını söyledi. Dizdarlı, bu gerçek doğrultusunda kararın iptal edilmesi gerektiğini ifade etti.

Dizdarlı, konuyla ilgili yaptığı açıklamada, Ercan Havaalanı’nın kontrollük işleri, bilgi akışının sağlanması, müşavirlik, ve hukuk hizmetlerinin, Diamond Green Yönetim ve Danışmanlık Hizmetleri Limited Şirketi ile APCO Teknik Müşavirlik ve Taahhüt Anonim Şirketi’nden 11,250.000 Dolar karşılığında alınması ve bu bedelin T&T Havalimanı İşletmeciliği İnş. Sanayi ve Ticaret Şirketi Limited tarafından karşılanması ile ilgili karar hakkında ulaştırma bakanına bir takım sorular sorduğunu ancak bunlara yanıt alamadığını söyledi.

Ombudsman Dizdarlı, bunun üzerine sorduğu sorular ile ilgili araştırma yaptığını belirterek yanıtları kamuoyu ile paylaştı.

İşte Dizdarlı’nın Ertuğruloğlu’na soruduğu sorulara bulduğu yanıtlar:

1. KKTC Ulaştırma Bakanlığı , uhdesine düşen bu idari sorumluluğu yurt dışında bulunan şirketlere verirken kararını veya bu konuda karar alırken yasalarla belirlenen kriterleri dikkate aldı mı? Hizmet bedeli, 11,250.000 ABD Dolar (On Bir Milyon İki Yüz Elli Bin Amerikan Doları) olan bu iş ile ilgili neden ihaleye çıkılmadı?

KKTC Bakanlar Kurulu, 32/1983 sayılı Hazine Malları Yasası’nın 7 (3) maddesinin kendisine verdiği yetkiye istinaden, Devlet İhale Tüzüğü’nü yapmıştır. Bu Tüzüğü’n 3. maddesi, Tüzüğün kapsamını belirlemekte olup, mezkur Tüzük, tüm Bakanlıkları, Bakanlıklara bağlı daireleri, bağımsız daire ve kuruluşları ve Bakanlıklara bağlı döner sermayeli kuruluşların her türlü mal ve hizmet alımları ve satımlarını, kiralama ve kiraya verme işlemlerini ve onarım ve inşaat işlerini kapsamaktadır.

Bu bağlamda KKTC Ulaştırma Bakanlığı’nın mezkur İhale Tüzüğü’ne tabi olduğu açıktır. Sn. Tahsin Ertuğruloğlu, gerek Meclis Kürsüsü’nde kendisine sorulan sorular çerçevesinde, gerek ise medyada yapmış olduğu bir çok açıklamasında, söz konusu hizmet alımı ile ilgili ihaleye çıkmadığını bir çok kez kabul etmiş, bu hizmet alımı ile ilgili “elden teklif” aldığını belirtmiştir.

Bu safhada belirtmek isterim ki , İhale Tüzüğü’nün 4. maddesinin 1. bendi tahtında, bu Tüzük kapsamına giren kuruluşların her türlü mal ve hizmet alımları ve satımlarının, kiralama ve kiraya verme işlerinin, onarım ve her türlü inşaat işlerinin, İhale Komisyonu vasıtasıyla yapılması gerekmektedir.

Yine ayni Tüzüğün, 2. maddesi, “elden teklif” alınabilmesinin ön koşulunun ihaleye çıkılmak olduğunu, ihaleye çıkılıp teklife katılan olmaması halinde, İhale Komisyonu Başkanı’nın pek acil olarak kabul edilen mal veya hizmet alım veya satımlarının temin edilmesi veya yapılmasında, mahdut müesseslerden elden teklif alabileceğini öngörmektedir. Gerek yaptığım soruşturma, gerek ise Sn. Tahsin Ertuğruloğlu’nun beyanlarından da görülebileceği üzere, Sn. Tahsin Ertuğruloğlu bu hizmet alımı ile ilgili olarak ihaleye çıkmamış, yukarıda belirttiğim İhale Tüzüğü’nün 2. maddesine aykırı olarak “elden teklif” almak sureti ile bu şirketlerden hizmet almıştır.

Sn. Tahsin Ertuğruloğlu’nun bu şekilde hizmet alımı yapması, gerek İhale Tüzüğüne, gerek ise yasal mevzuatımıza aykırı olup, bu yönde yapılan hizmet alımı Yasa ve Tüzüklerde belirtilen yetkileri aşarak alınmış bir karar olup, usülsüzdür. Bu bağlamda, KKTC Ulaştırma Bakanlığı’nın bu yönde almış olduğu kararın usülsüz ve/veya yetkileri aşarak alınan bir karar olduğu gerçeğine istinaden, iptal edilmesi gerekmektedir.

1. Bakanlık tarafından ihaleye çıkılmadığına göre Türkiye Cumhuriyeti’nde kayıtlı bulunan Şirketler bu durumdan nasıl haberdar oldular? Onlar adına elden teklifi kim veya kimler yaptı?

Yukarıda özetlediğim yasal mevzuattan da görülebileceği üzere, Bakanlıkların yapacakları hizmet alımları ile ilgili olarak ihaleye çıkmaları şarttır. Bu meselede ihaleye çıkılmadığı, ilgili Bakan tarafından da kabul edilmiştir. Bu bağlamda, herhangi bir ihale yokluğunda, bu şirketlerin böyle bir hizmet alımı talebinden haberdar olmaları mümkün değildir.

Sn. Tahsin Ertuğruloğlu, gerek Meclis kürsüsünde, gerek ise basına yaptığı açıklamalarda, hizmet alımı yaptığı şirketleri tanımadığını belirtmiştir. Ancak, Sn. Tahsin Ertuğruloğlu, Diamond Green Yönetim ve Danışmanlık Hizmetleri Limited Şirketi’nin ortağı ve ayni zamanda müdürü olan Sn. Ömer Elmas’ı bir çok kez Ercan Havaalanı’ndan kendi özel makam aracı ile aldırmış ve bu şahısla bir çok kez görüşmüştür. Bu bilgiler ışığında, Sn. Tahsin Ertuğruloğlu’nun söz konusu şirket yetkililerini tanımadığını söylemek mümkün değildir.

1. İhalesiz ve elden yapılan teklifler ışığında Bakanlık nasıl bir karara vardı?

Sn. Tahsin Ertuğruloğlu, İhale Tüzüğü’ne aykırı olmakla beraber, Meclis kürsüsünde ilgili şirketleri tecrübelerine dayanarak seçtiğini belirtmiştir. Diamond Green Yönetim ve Danışman Hizmetleri Limited Şirketi, 09 Aralık 2014 tarihinde, APCO Teknik Müşavirlik ve Taahhüt Anonim Şirketi ise yine ayni tarihlerde kurulmuştur.

Söz konusu şirketlerle ilgili hizmet alımı kararı 06 Kasım 2015 tarihinde verilmiştir. Bir başka ifade ile, söz konusu şirketlerin kurulması ve söz konusu şirketlere mezkur hizmetlerin verilmesi arasında takriben 11 aylık gibi kısa bir süre geçmiştir. 11 aylık bir şirketin “tecrübeli” olarak addolunması hiçbir surette mümkün değildir. Dolayısı ile, Sn. Tahsin Ertuğruloğlu’nun, mezkur şirketleri tecrübelerine istinaden seçtiğini söylemesine itibar etmek mümkün değildir.

1. 09 Aralık 2014 tarihinde toplam 10,000.-TL sermaye ile kurulan Diamond Green Yönetim ve Danışmanlık Hizmetleri Limited Şirketi’nin (Sicil no:950385) ve APCO Teknik Müşavirlik ve Taahhüt Anonim Şirketi’nin ( sicil no: 372319) yöneticileri kimlerdir? KKTC Ulaştırma Bakanlığı, hangi referansı veya kıstası göz önünde bulundurarak böyle bir seçim yaptı?

Sn. Tahsin Ertuğruloğlu, yapmış olduğu açıklama tahtında, bu tür hizmet alımlarında dünya standartlarında ödenen miktarın bu miktarlar olduğunu, ayrıca bu tür hizmetlerin KKTC’de bulunan şirketler veya KKTC’nin idari yapısı tarafından sağlanamayacağını belirtmiştir. İlk olarak belirtmek isterim ki, bu tür hizmetlerin KKTC’nin idaresi bünyesinden ve/veya KKTC’de bulunan şirketler tarafından sağlanamayacağı iddiası doğru değildir. Şöyle ki, 07 Temmuz 2015 tarihinde, KKTC Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığı, yazmış olduğu yazı tahtında İnşaat Mühendisi Sn. Peri Yüksel’i, Ercan Havaalanı’nda yapılacak yeni yatırımlardan Terminal Binası Statik Uygulama, Elektrik, Mekanik, Yangın Söndürme, Sıhhi Tesisat, Otopark Havalandırma ve Hava Tarafı Pist, Apron, Taksi Yolları, Karayolları ve Alt Geçit uygulamaları Tünel, Dere Deplasesi Projelerinin denetlenmesinde ve uygulamaya geçilmesi aşamasında söz konusu inşaatların yerinde kontrol edilmesi amacıyla görevlendirdiğini belirtmiştir. Ercan Havaalanı Yeni Yatırımları ve Projeleri kapsamında aşağıda isimleri verilen Planlama ve İnşaat Dairesi, Sivil Havacılık Dairesi ve Karayolları Dairesi Müdürlükleri Teknik Elemanları görevlendirilmişlerdir. Görevlilerin isimleri şöyledir: Planlama ve İnşaat Dairesi Sn Özgenç Yücesan - Elektrik Şube Amiri Sn. Salih İlkan - I. Derece İnşaat Mühendisi Sn Eran Boratan - I. Derece Makine Mühendisi Sn Oğuz Akçay - II. Derece Mimar Sn. Hıfzı Avdan - III. Derece İnşaat Mühendisi Sn. Simge Eğitmen - Mimar Sn. Serpil Görçin - İç Mimar KKTC Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığı, 03 Eylül 2015 tarihinde T&T Havalimanı İşletmeciliği İnşaat Şirketi ve Sanayi Ticaret Şti Ltd.’e yazdığı yazı tahtında, Ercan Havaalanı Yeni Yatırımları ve Projeleri kapsamında, bu yazıda ismi verilen Planlama ve İnşaat Dairesi, Sivil Havacılık Dairesi ve Karayolları Dairesi Müdürlükleri Teknik elemanlarının Havaalanı nezdindeki kontrolörlük işlerini yapmak için görevlendirildiğini bildirmiştir. Yine 24 Eylül 2014 tarihinde, TC Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü İnşaat ve Emlak Dairesi tarafından, KKTC Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığı’na yazılan yazı tahtında, TC Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü, KKTC Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığı tarafından oluşturulacak “Yapım İşleri Kontrollük Komisyonu”’nun, TC Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü’nün elemanlarının teknik hizmet ve/veya danışmanlığına gereksinimi olacağını, bu komisyona kesin ve uygulama projeleri tamamlanıncaya kadar Yeni Terminal Binası’nın Mimari Projeleri Statik Projeleri, Elektrik Projeleri ve Mekanik Projeleri Birimlerinin her biri için birer tane olmak üzere toplam 4 uzman elemanlarını görevlendirdiğini bildirmiştir. TC Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü Yeni Terminal Binasının Mimari, Statik, Elektrik ve Mekanik Projeleri için kuruluş personelinden Mimar Sevgi Tokgöz, İnşaat Mühendisi Serhan Kır, Makine Mühendisi Kürşad Yılmazoğlu ve Elektrik Mühendisi Muhammet Nayir’i görevlendirmiştir.

KKTC Ulaştırma Bakanlığı sorumluluğundaki hizmetlerin geliştirilmesine katkı sunmak amacıyla oluşturulan Kontrollük Heyeti içinde yer almak üzere Ercan Havaalanı’nın yeniden yapılandırılması kapsamında yapılacak yatırımlara ilişkin projelerin hazırlanması ve onaylanması sürecinde TC Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Altyapı Genel Müdürlüğü Hava meydanları Etüt Proje Başkanlığı personelinden Şube Müdürü V. Erdem Şentürk’ün görevlendirilmiş olduğu, görevlendirilen personelin gidiş-dönüş, konaklama ve iaşe giderlerinin KKTC Ulaştırma Bakanlığı tarafından karşılanması gerektiği hususu TC Lefkoşa Büyükelçiliği, Yardım Heyeti Başkanlığı tarafından KKTC Başbakanlığına ve KKTC Ulaştırma Bakanlığına bildirilmiştir. Tüm yukarıda değindiğim belgelerden de görülebileceği, bugüne kadar, kontrolörlük işlemleri gerek KKTC Sivil Havacılık Dairesi, gerek ise Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilmiştir. Bu bağlamda, hiçbir referansa , kıstasa veya standarda dayanmadan ve söz konusu kontrolörlük hizmetleri ücretsiz yapılabilecekken bu hizmetin iki özel şirkete astronomik bedellerle verilmesi hatalıdır.

1. Yurt dışında kurulan bu şirketlerle ilgili herhangi bir araştırma yapıldı mı? Yöneticileri ile ilgili iyi karakter belgesi alındı mı?

Devlet İhale Tüzüğü’nün 16. maddesine göre, ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesinde kullanılacak kriterler ve bu kriterlere bağlı ağırlıklar, bu Tüzüğe ekli EK-3 tablosunda belirtilmektedir. Bu bağlamda, üç ana kriter aşağıda belirtmiş olduğum gibidir: Teklif edilen fiyat - buna bağlı olarak en düşük veya en yüksek fiyat, fiyatların keşif bedeli veya geçer fiyatla ilgisi nedir? Mesleki ve teknik yeterlilik - belirtilen evsaf ve şartlara uygunluğu nedir? Mali ve ekonomik durum - son üç yıla ait Gelir ve Vergi Dairesi’ne sunulmuş hesaplar varmıdır?

Sn. Tahsin Eruğruloğlu’nun, söz konusu hizmet alımı ile ilgili herhangi bir ihaleye çıkmadığı nedeniyle Sn. Tahsin Ertuğruloğlu’nun yukarıda belirtilen 3 ana kriter ile ilgili herhangi bir inceleme ve değerlendirme yapmadığı aşikardır. Sayın Tahsin Ertuğruloğlu gerekli belgeleri almayarak veya yöneticiler ile ilgili karakter belgelerini almayarak Tüzüğün 30 (2) (c) maddesine de aykırı davranmıştır.

Son olarak, kamuoyunu aydınlatmak maksadıyla, hukuki durumu incelemeyi uygun görürüm. Fasıl 149 Sözleşmeler Yasası, KKTC’de Sözleşmelerle ilgili genel ilke ve kuralları düzenlemektedir. KKTC Ercan Havaalanı’nın “İşletme Haklarının Devredilmesine İlişkin” İşletme Hakkı Devri Sözleşmesi Ekonomi ve Enerji Bakanlığı ve T&T Havalimanı İşletmeciliği İnşaat, Sanayi ve Ticaret Şti Ltd arasında aktolunmuş bir sözleşme olup, mezkur sözleşme tahtında KKTC Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığı, teknik ve denetim konularında muhatap Bakanlıktır. Bu sözleşme tahtında, Taşyapı Taahhüt Sanayi ve Ticaret AŞ ise koordinatör şirkettir.

Esas Sözleşme’nin Denetim ile ilgili olarak 22. maddesi tezekkür edildiğinde, söz konusu madde tahtında Bakanlık tarafından yapılan hizmet alımlarının görevli şirket tarafından ödeneceğine dair herhangi bir hüküm içermediği görülmektedir. Bir sözleşmenin kurulabilmesi için tarafların karşılıklı irade beyanlarının birbirine uyumlu olması gerekir. Sözleşmeyi oluşturan şartların sözleşmede yer alması önem taşımaktadır. Sözleşmenin kurulması için esaslı noktalarda anlaşmaya varılması zorunlu olup, bunlar saklı tutularak ileriye bırakılamaz.

Sayın Tahsin Ertuğruloğlu, müteaddit kez 11,250.000 ABD Doların (On Bir Milyon İki Yüz Elli Bin Amerikan Doları) T&T tarafından ödeneceğini ve Devletimizin bütçesinden herhangi bir meblağ çıkmayacağını açıklarken, T&T yetkilileri ise böyle bir madde veya şartın sözleşmelerinde bulunmadığını, bu nedenle söz konusu meblağları ödemeyeceklerini açıklamışlardır. Sn. Tahsin Ertuğruloğlu’nun söz konusu sözleşme tahtında Devletimizin bütçesinden herhangi bir meblağ çıkmayacağı iddialarına itibar etmek mümkün değildir. Şöyle ki, Sn. Tahsin Ertuğruloğlu, TC Büyükelçiliği’ne yazdığı yazı tahtında mezkur 11,250.000 ABD Doların (On Bir Milyon İki Yüz Elli Bin Amerikan Doları) TC Büyükelçiliği tarafından ödenmesini talep etmiş, ancak bu talep, TC Büyükelçiliği tarafından bu hizmetlerin ücretsiz yapılabileceği gerekçesi ile reddedilmiştir. Sn. Tahsin Ertuğruloğlu’nun TC Büyükelçiliği’ne yazdığı bu yazı, mezkur 11,250.000 ABD Dolarının (On Bir Milyon İki Yüz Elli Bin Amerikan Doları) ödenmesinin T&T’nin yükümlülüğünde olmadığını bildiğini göstermektedir.

Keza, Sn. Tahsin Ertuğruloğlu, sözleşmenin bu meblağın T&T tarafından ödenmesine cevaz verdiğine gerçekten inansaydı, başka mercilerden bu meblağın ödenmesini talep etmeyecekti. Gerek Sn. Tahsin Ertuğruloğlu, gerek ise T&T şirketi, bugüne kadar ödenen meblağların şerh düşerek ödendiğini belirtmiştir. Bundan da anlaşılacağı üzere, taraflar arasında 11,250.000 ABD Doların (On Bir Milyon İki Yüz Elli Bin Amerikan Doları) kimin tarafından ödeneceğine dair ihtilaf mevcuttur. Tarafların ödeme ile ilgil irade beyanlarının birbirlerine uygun olmadığı açıkça görülmektedir. Hizmet alımına ilişkin ödemenin kimin tarafından yapılacağı ile ilgili şartın sözleşmenin içerisinde yer alması gerekirdi.

Daha önce de belirttiğim üzere, sözleşmede böyle bir şart veya koşul bulunmamaktadır. Bu husus, çok ciddi bir eksikliktir ve ciddi bir idari ihmal teşkil etmektedir. Bu nedenle hiçbir yasal dayanağı olmayan KKTC Ulaştırma Bakanlığı’nın kararının geri alınması veya iptal edilmesi ve yargı yolunun ivedilikle açılması gerekmektedir. Ulaştırma Bakanlığı’nın söz konusu kararına tabi şirketlerin Devletimiz aleyhine herhangi bir yasal işlem başlatmaları ve davalarında başarılı olmaları halinde, Devletimiz ve keza İyi İdare Yasası tahtında Sayın Tahsin Ertuğruloğlu doğabilecek zararı ödemek zorunda kalabilirler. Emine DİZDARLI Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman)

Dağıtım:

KKTCumhubaşkanlığı

KKTC Başbakanlığı

KKTC Ulaştırma Bakanlığı