Kıbrıs sorununa çözüm bulunmaması “gittikçe sürdürülemez” oluyor diyen BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Temmuz 2017'de İsviçre'nin Crans-Montana beldesinde BM aracılı görüşmelerin çöküşünden bu yana “adadaki gerginlikler zaman içinde giderek arttı” dedi.
“Kıbrıs sorununda bir çözüm bulunmamasının giderek sürdürülemez olduğuna inanmaya devam ediyorum. Temmuz 2017'den bu yana müzakere eksikliği, adadaki durumun ya siyasi düzeyde ya da tampon bölgede değişmediği anlamına gelmiyor, ”diyen BM Genel Sekreteri Guterres, Güvenlik Konseyi üyelerine verilen Kıbrıs’taki BM Barış Gücü’nün (UNFICYP) görev süresinin uzatılmasına yönelik raporunda yukardaki görüşlerini ifade etti.
BM Genel Sekreteri raporunda, Güvenlik Konseyi'nin UNFICYP'in görev süresini 31 Ocak 2021'e kadar altı ay uzatmasını tavsiye ediyor.
Guterres raporunda , “Crans-Montana'daki yoğun görüşmelerden bu yana üç yıl geçti ve müzakereleri sürdürmeyi daha zor hale getirdi” diye vurguladı.
Guterres raporunda, ayrıca Kasım 2019'da Berlin’de adadaki iki toplumun liderleri; Cumhurbaşkanı Nikos Anastasiades ve Kıbrıs Türk toplumu Lideri Mustafa Akıncı ile yapılan Berlin toplantısının ardından yaptığı “en erken aşamada aşamalı, anlamlı ve sonuç odaklı müzakereler için bir uzlaşma başlangıç noktası olarak hizmet etmek üzere görev tanımımı sürdürmeye devam edeceğiz” yolundaki açıklamasını da hatırlattı.
Guterres, “bu bağlamda, Kıbrıslı Türk lider ve Kıbrıslı Rum lider ve Garantör güçlerle, uygun bir aşamada gayri resmi beş artı BM toplantısı yapma imkânını araştırmayı taahhüt ettim. Bu kez farklı olması gerektiğinin altını çiziyorum ”dedi.
Bununla birlikte, Kıbrıs'ta kapsamlı bir çözümün mümkün olduğunu umduğunu belirten Guterres, COVID-19'un küresel ilerlemesinin, maalesef adada ve çevresinde zaten karmaşık olan durumu daha da tırmandırdığını da sözlerine ekledi.
Guterres raporunda, “Tampon bölge içinde ve boyunca, artan gerginlikler, düzensiz göç ve hem adada hem de bölgedeki mültecilerin akışıyla ilgili endişeler, Varoşa’nın olası açılımıyla ilgili sürtüşme, hidrokarbon keşifleri ve giderek artan şekilde deniz sınırı sınırlandırması Kıbrıs sorununun tarafları arasında ilişkileri gerdi” dedi.
“Kıbrıs'ın içinde ve çevresinde bulunan doğal kaynakların, Kıbrıs sorununun daha fazla gecikmeksizin karşılıklı olarak kabul edilebilir bir çözüme ulaşması için güçlü bir teşvik olması gerektiğini, ilgili tüm tarafları diyaloğu yenilemeye ve bölgesel işbirliği olanaklarını araştırmaya ve gerginliği gidermek için ciddi çaba sarf etmeye çağırıyorum” diye vurgulayan Guterres, raporunda, bölgedeki ve özellikle hidrokarbonlarla ilgili gerilimlerin bu raporlama döneminde bir kez daha elle hissedilebildiğine dikkat çekti.
Bu arada Türkiye, Kıbrıs Cumhuriyeti'nin münhasır ekonomik bölgesinde yer alan altı yasa dışı sondaj operasyonu gerçekleştirdi. Kıbrıs hükümeti tarafından lisanslanan şirketlerin sondaj operasyonlarını tekrar tekrar engelledi, dahası, Yunanistan ile gerginliği arttıran denizcilik bölgelerinde Libya Ulusal Mutabakat Hükümetiyle mutabakat zaptı imzaladı.
Guterres raporunda, “Kıbrıs'ta ve çevresinde bulunan doğal kaynakların her iki topluma da fayda sağlaması ve tüm tarafların Kıbrıs sorununa karşılıklı olarak kabul edilebilir ve kalıcı bir çözüm bulmaları için güçlü bir teşvik oluşturması gerektiğini sürekli vurguladım. Tüm partilerin bu hedefe olan bağlılıklarını ifade ettiklerini göz önünde bulundurarak, daha fazla tırmanmayı önlemek ve gerginlikleri ortadan kaldırmak için ciddi çabalar yapılması çağrımı tekrarlıyorum ”dedi.
Her iki tarafı da adada Koronavirüsü salgınının yayılmasını engelleme çabalarından dolayı öven Guterres, “daha somut iki toplumlu başvuru ve girişimler için fırsatların kaçırıldığını” da belirtti.
“İleride liderleri, geçiş noktalarının tamamen yeniden açılması için kapsamlı bir plan geliştirmeye teşvik ediyorum” diyen Guterres, raporunda, “Kıbrıslıların günlük yaşamlarını iyileştirmek ve kapsamlı bir çözüme elverişli koşullar yaratmak için güçlü bir şekilde teşvik etmeye devam ettiğim güven artırıcı önlemlerin ve toplumlar arasındaki diğer işbirliği biçimlerinin kritik önemine rağmen, teknik komitelerin çalışmaları da dâhil olmak üzere girişimler, Kıbrıs'ta barışçıl bir çözüme varmak için uygulanabilir ve kapsamlı bir müzakere sürecinin yerini alamaz ” ifadesine yer verdi.
Guterres raporunda, “Birleşmiş Milletler'in Kıbrıs politikası sürdürülürken ve Güvenlik Konseyi'nin bu konudaki kararları desteklenirken, tanınmaya ilişkin endişeler başlı başına işbirliğinin artırılması için aşılmaz bir engel teşkil etmemelidir” dedi.
BM Genel Sekreterinin Kıbrıs Özel Temsilcisi tarafından 1 Mayıs'ta taraflara yapılan teklife de değinen BM Genel Sekreteri, genel açıklamaların ötesinde, somut adımlar atılabileceğini ümit ifade ederek “tarafların belirtilen askeri temas mekanizmasının kurulmasını inceleme taahhüdünü” memnuniyetle karşıladığını ifade etti.
Guterres “bu konudaki ilerlemenin, tarafların günlük gerginlikleri etkin bir şekilde hafifletmesine ve önemli bir askeri güven artırıcı önlem olacağına ikna oldum. Tarafları bu mekanizmayı oluşturmak için Özel Temsilcim ile birlikte çalışmaya ve böylece Güvenlik Konseyi'nin beklentilerini de karşılamaya çağırıyorum ”diyerek raporuna son verdi.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.