KAMU SEKTÖRÜ

EYLEM FORMU

AMAÇ   1: Kamu Yönetiminin Etkinliğinin ve Verimliliğinin Artırılması

HEDEF  1: Kamu Yönetimi Yeniden Yapılandırılacaktır

EYLEM 1: Her Bakanlığın Kuruluş, Görev ve Yetkileri Yasaları Çıkarılacaktır.

GEREKÇE: KKTC Anayasası gereği bakanlıklar kararname ile kurulmakta ve Daireler de tüzükle bakanlıklara bağlanmaktadır. Bu nedenle her hükümet döneminde Bakanlıklar yeniden oluşturulmakta, daireler tüzükle fonksiyonel bütünlük göz ardı edilerek bakanlıklara bağlanmaktadır. Sonuç olarak, yeni oluşturulan bakanlıkların politika uygulamaları kesintiye uğramakta ve kendilerine bağlı daireler arasında uyum ve koordinasyonu sağlamada yetersiz kalmaktadır. Ayrıca bakanlıkların teşkilatında politika oluşturacak, koordinasyon,  planlama ve iç denetim gibi fonksiyonları yürütecek birimlerin bulunmaması, bakanlıkların bu fonksiyonlarını yerine getirirken daireler karşısında zayıf bir yapıda olmasına neden olmakta; diğer bakanlıklarla ve makroekonomik politikalarla uyum ve koordinasyonda da yetersiz kalmasına yol açmaktadır. Devletin iç mali kontrol sisteminin uluslararası standartlarda oluşturulması kaçınılmaz bir gerekliliktir.

Bu sorunların ortadan kaldırılması amacıyla Bakanlıkların oluşturulmasına standart getirecek, hükümet değişikliklerinde bakanlıkların fonksiyonel bütünlük çerçevesinde oluşmasını sağlayacak ve bakanlıkların görev, yetki ve sorumlulukları ile ana hizmet ve yardımcı hizmet birimlerini ve bunların görevlerini açıkça belirleyecek yasal düzenlemelere gidilecektir. Ayrıca bağlı daireler arası politika uyumlaştırma ve uyumlaştırmayı sağlayacak dikey koordinasyon, diğer bakanlık ve makroekonomik politikalarla uyum ve koordinasyonu sağlayacak yatay koordinasyon oluşturulacaktır.

Ayrıca e-Devlet Projesi’nin hayata geçirilebilmesi için Bakanlıkların fonksiyonel yapıda ve bir bütün olarak teşkilatlanması kaçınılmazdır. 

İLKE VE ESASLAR:

1. Her Bakanlığın Kuruluş, Görev ve Yetkileri Yasaları; Bakanlıkların görevleri ile ana hizmet ve yardımcı hizmet birimlerinin görev ve yetkilerini kapsayacak şekilde fonksiyonel bütünlük ilkesine uygun olarak yeniden düzenlenecektir.
2. Bakanlıkların planlama ve mali (muhasebe hariç) hizmetlerini yürütmek üzere her Bakanlıkta Planlama ve Koordinasyon Birimi kurulacaktır.

FAALİYET TABLOSU:

Performans Göstergesi:                                  

• Yasanın yürürlüğe girmesi.

EYLEM FORMU

AMAÇ   1      : Kamu Yönetiminin Etkinliğinin ve Verimliliğinin Artırılması

HEDEF 1       : Kamu Yönetimi Yeniden Yapılandırılacaktır.

EYLEM  7     : Başbakanlık (Kuruluş Görev  ve Çalışma Esasları) Değişiklik Yasası Çıkarılacaktır.

GEREKÇE  : KKTC’de kamu yönetiminde genel olarak politika oluşturma, oluşturulan politikanın sürdürülmesinde, planlama ve koordinasyonu sağlamada sıkıntılar yaşanmaktadır. KKTC Başbakanlığı da tüm kamuyu ilgilendiren politikaları oluşturmada ve oluşturulan politikaların hayata geçirilmesinde benzer sorunlar yaşamaktadır. Planlama ve koordinasyon eksikliği Bakanlıklar ile diğer kurumların faaliyetlerinde eşgüdümün sağlanmasında yetersiz kalmasına yol açmaktadır. Netice itibariyle Başbakanlığın tüm kamuyu kapsayacak politikaların oluşturulmasında zafiyet doğmaktadır. Günümüzdeki idari yapılanmalara baktığımız zaman kamu yönetiminde politika oluşturma ve koordinasyon fonksiyonunu yerine getirmek üzere güçlü birimlerin Başbakanlık altında faaliyet gösterdiği görülmektedir. İngiltere’de faaliyet gösteren Başbakanlık Strateji Birimi (Prime Minister’s Strategy Unit), ABD’de Başkanlık Bütçe ve Yönetim Ofisi (President Office of Management and Budget) bunların en iyi örnekleridir.

KKTC’de faaliyet gösteren ve planlamadan sorumlu olan Devlet Planlama Örgütü, istatistik, makroekonomik planlama, yatırım programı oluşturma ve teşvik uygulaması gibi birbirinden farklı ve bağımsız olması gereken fonksiyonları yerine getirmekten sorumlu kılınmış olup, bu görevini etkin bir şekilde yerine getiremediği gibi günümüzdeki çağdaş yapının dışında kalmıştır.

  Bununla birlikte bu program kapsamında ;

1) Orta vadeli amaçları esas alan bir harcama çerçevesi geliştirilebilmesi için cari harcamalar ve yatırım planlamasının Maliye Bakanlığı’nın altında bir araya getirilmesi,

 2) İstatistik işlevinin ise kurulacak İstatistik Kurumuna verilmesi öngörülmüştür. 

DPÖ’de hukuki ve idari yapıda bir değişiklik olmadan uzun vadeli plan ve yıllık program hazırlanması uygulamasından vazgeçilmiş, plan ve programları günün gerek ve ihtiyaçlarına uyarlayacak bir dönüşüm de yaşanmamıştır. Yasada kurgulanan planlama yaklaşımı hayli kapsayıcı, katı ve zorlayıcı niteliktedir ve günümüz koşullarında büyük ölçüde geçerliliğini yitirmiştir. Bu sebeple DPÖ’nün politika oluşturma ve koordinasyon alanından teşvik konusuna kaymış olduğu görülmektedir. Dolayısıyla politika oluşturma ve koordinasyon alanında halihazırda güçlü bir idari kapasiteden söz etme imkânı olmadığı düşünülmektedir.

Ayrıca günümüz yönetim anlayışı içerisinde gelişen önemli bir kavram olan stratejik planlama fonksiyonu herhangi bir birim tarafından hayata geçirilmemektedir. Yatırım teşviklerinin ise farklı mevzuat altında ve farklı kurumlar tarafından dağınık bir şekilde olması uygulamada sıkıntılar yaratmaktadır.

Bu çerçevede orta vadeli plan hazırlaması amacıyla, Başbakanlık (Kuruluş Görev ve Çalışma Esasları) Yasasında yapılacak yeni düzenlemelerle Başbakanlığın idari kapasitesi güçlendirilecek, politika oluşumuna katkı sağlayacak, Ulusal öncelikleri, makroekonomik analiz ve hedefler, mali analiz ve stratejiler planlama ve izleme yapacak ve diğer bakanlık ve kuruluşlarla koordinasyonu sağlayacak bir birim veya daire oluşturulacaktır. Bu süreci Başbakanlık başta Maliye Bakanlığı, Ekonomiden sorumlu bakanlık olmak üzere bakanlıklar ile birlikte bir ekip çalışması içinde yürütecektir. Kuşkusuz yeni kurulacak İstatistik Kurumu da bu işbirliğinin parçası olacaktır. Teşvik politikalarının uygulanması ise bir mevzuat bir birim tarafından ekonomiden sorumlu bakanlık tarafından  yürütülecektir.

İşlevsiz hale gelen DPÖ lağvedilecek, sözkonusu birim, daire ve yapılar oluşturulurken DPÖ’nün ilgili uzman personelinin, doküman ve kurumsal tecrübeleriyle birlikte ilgili birim ve yapılara nakledilmesi sağlanacaktır. Bunun yanı sıra kariyeri esas alan teknik bir kadro oluşturulacak ve kapasite geliştirme çalışmaları yapılacaktır.

Ayrıca Bakanlar Kurulu gündeminin rutin konularla oldukça yüklü olması çalışmalarında verimsizliğe ve zaman kaybına neden olmaktadır. Bu nedenle de Bakanlar Kurulunda görüşülecek konuların bir kısmının Müsteşarlar Kurulunda sonuçlandırılmasını, bir kısmının da Müsteşarlar Kurulunda görüşüldükten sonra Bakanlar Kurulunun gündemine getirilmesini sağlayacak düzenlemelerin getirilmesiyle Bakanlar Kurulunun daha verimli ve etkin karar alması sağlanacaktır. Başbakanlık  (Kuruluş Görev  ve Çalışma Esasları) Yasasında Müsteşarlar Kurulunun oluşturulması ve görev ,yetki ve sorumluluklarının belirlenmesi Kurula yasal bir zemin oluşturulmasını sağlayacak ve daha etkin kılacaktır. Bakanlar Kurulunda görüşülecek konularda politika koordinasyon biriminin görüşleri aranacaktır.

İLKE VE ESASLAR:

1. Başbakanlık politika, planlama ve koordinasyon birimi oluşturulacak
2.  Başta Maliye Bakanlığı ve Ekonomiden sorumlu bakanlık olmak üzere  işbirliği ve koordinasyon içinde orta vadeli plan hazırlaması öngörülmektedir.
3. Sektörel politika oluşturmaktan ilgili bakanlıklarla birlikte sorumlu olacaktır.
4. Hükümetin ekonomi politikalarının oluşturulmasına katkı sağlayacak, politika uygulamalarının izlenmesi, değerlendirilmesi ve koordinasyonundan sorumlu olacaktır.
5. Bakanlar Kurulunda görüşülecek önergelerin incelenmesi, araştırılması ve görüş vermesi  sağlanacaktır.
6. DPÖ lağvedilecektir.
7. Başbakanlık (Kuruluş Görev  ve Çalışma Esasları) Yasasında istihdam edilecek personelin niteliğine ilişkin hükümler yer alacak olup ağırlıklı olarak uzman personel istihdam edecektir.
8. Söz konusu fonksiyonların yerine getirilmesi belli  oranda sözleşmeli personel istihdamı ile desteklenecektir.
9. Bakanlar Kurulunun iş yükünü azaltmak amacıyla Müsteşarlar Kurulu aktif hale getirilecek ve rutin işlemlerin gündemden  ayıklanması sağlanacaktır.

FAALİYET TABLOSU:

Performans Göstergesi:

• Yasanın yürürlüğe girmesi.

 EYLEM FORMU

AMAÇ   1: Kamu Yönetiminin Etkinliğinin ve Verimliliğinin Artırılması

HEDEF  1: Kamu Yönetimi Yeniden Yapılandırılacaktır.

EYLEM 3: İstatistik Kurumu Yasası Çıkarılacaktır.

GEREKÇE: İstatistiktik verilerinin toplanması ve yayınlanması görevi DPÖ´ye bağlı bir daire tarafından yerine getirilmektedir. Ancak DPÖ tarafından yayınlanan veriler uluslararası standartların gerisinde kaldığı gibi yetersiz de kalmıştır. Bir ülkede etkin bir yönetimin hayata geçirilmesi için doğru ve güncel istatistiğin önemi günümüzde daha fazla artmıştır. Bu nedenle ülkelerin istatistik kurumlarının teşkilatlanması sadece bu görevi ifa etmek üzere uzmanlaşmış ve siyasetten arınmış bir yapı arz etmelidir.

Uluslararası gelişmelere paralel olarak KKTC’de de uluslararası standartlara uygun veri üretilmesi için başbakanlığa bağlı bir kurumun oluşturulması elzemdir.

İLKE VE ESASLAR:

1. Ülkenin ekonomi, sosyal, demografi, kültür, çevre, bilim ve teknoloji alanları ile diğer alanlarda ihtiyaç duyduğu istatistikler için gerekli olan veri ve bilgiler derlenecektir.
2. İstatistiklerin düzenli ve belirli sürelerle yayınlanmasını sağlayacak Resmi İstatistik Programı hazırlanacaktır.
3. İstatistik sürecine dahil kamu kurum ve kuruluşları arasında koordinasyon sağlanacaktır.
4. Kurumun bağımsızlığına hassasiyet gösterilecektir.
5. İstatistik oluşturma ve yayınlamada şeffaflık sağlanacaktır.
6. İstihdam edilecek personelin niteliği belirlenecek ve uzmanlaşma sağlanacaktır.
7. Kurum Başkanının atanma şartları, görev süresi ve hangi koşullarda görevden alınacağı yasa ile belirlenecektir.

FAALİYET TABLOSU:

Performans Göstergesi:

• Yasanın yürürlüğe girmesi.
• Resmi İstatistik Programının süresinde oluşturulması.

EYLEM FORMU

AMAÇ   1: Kamu Yönetiminin Etkinliğinin ve Verimliliğinin Artırılması

HEDEF  1: Kamu Yönetiminin Yeniden Yapılandırılması

EYLEM 4: Sözleşme Yönetimi Birimi Oluşturulacaktır.

GEREKÇE: Gerek orta vadeli program gerekse de bu program kapsamında kamu özel işbirliği modellerinin kurulması öngörülmektedir. Bununla birlikte yap işlet, yap işlet devret, işletme hakkı devri, özel sektörün de hisse sahibi olduğu kamu iştirak ve işletmelerinin oluşturulması ve benzeri kamu özel ortaklığı modellerinin veya 24/2012 sayılı yasaya dayandığı sözleşmeleri tasarlayacak, riskleri belirleyecek ve yönetecek bir kapasite bulunmamaktadır.  Devletin, özel sektör ile yapılacak sözleşmelerde kamu çıkarının korunması, devletin zarara uğratılmaması, kamusal faydanın sağlanması, risklerin tespit edilmesi ve sözleşmelerin yönetilmesi için yatırım planlaması ve ticaret hukuku konusunda teknik kapasiteye sahip olması gerekmektedir.

 İLKE VE ESASLAR:

1. Oluşturulacak birim Para Kambiyo ve İnkişaf Sandığı Dairesinin işlevlerine mükerrerliğe izin vermeyecek şekilde ayrı bir birim şeklinde veya Para Kambiyo ve İnkişaf Sandığı Dairesi’nin geliştirilmesi suretiyle tasarlanmalıdır.
2. Kamu-özel işbirliği kararlarını vermek üzere Başbakanın Başkanlığında, ilgili sektör Bakanları ve Maliye Bakanından oluşan bir kurul teşkil edilir.  

FAALİYET TABLOSU:

Performans Göstergesi:

• Yasanın yürürlüğe girmesi.

EYLEM FORMU

AMAÇ   1: Kamu Yönetiminin Etkinliğinin ve Verimliliğinin Artırılması

HEDEF  1: Kamu Yönetiminin Yeniden Yapılandırılması

EYLEM 5: Yerel Yönetimler Yeniden Yapılandırılacaktır.

GEREKÇE: KKTC’de halen 28 belediye bulunmaktadır. Belediyelerin 14’ünün nüfusu 5 binin altındadır. Bu Belediyeler çevre ve altyapı sorunlarıyla baş edebilmeleri için yeterli gelire ve yönetim kapasitesine sahip değildir. Küçük belediyelerin gelir yaratma kapasitesi çok düşük, insan kaynaklarının niteliği yetersizdir. Bu yapı ve ölçekle büyük maliyetli çevre ve altyapı yatırımlarını gerçekleştirmeleri mümkün gözükmemektedir. Özellikle küçük ölçekli belediyelerde nepotizmin etkisi rasyonel karar almayı engellemektedir.

Belediye faaliyetlerinin etkinleştirilmesi amacıyla, belediye sayısı optimum seviye indirilecek, belediyelerin şeffaflık ve yerinden yönetim ilkesi göz önünde bulundurularak yönetim kapasiteleri artırılacaktır.

İLKE VE ESASLAR:

1. Belediye ölçeği genişletilerek belediye sayısı azaltılacaktır ve bu yasa ilk seçimde yürürlüğe girecektir.
2. İdari ve mali konularda şeffaflık ve hesap verebilirlik kuralları getirilecektir.
3. Norm kadrolar belirlenecektir.
4. Belediyelerin öz kaynak gelirleri arttırılacaktır.

FAALİYET TABLOSU:

Performans Göstergesi:

• Yasanın yürürlüğe girmesi.
• Belediyelerin faaliyetlerine ve mali tablolarına ilişkin ayrıntılı bilgi içeren faaliyet raporlarının her yıl en geç Nisan ayı içerisinde internet sitesinden yayınlanması.

EYLEM FORMU

AMAÇ   1: Kamu Yönetiminin Etkinliğinin ve Verimliliğinin Artırılması

HEDEF  1: Kamu Yönetimi Yeniden Yapılandırılacaktır.

EYLEM 6: Kamu Personel Sistemi Yeniden Yapılandırılacaktır.

GEREKÇE: KKTC’de kamu personel sisteminin temelini oluşturan 7/1979 Sayılı Kamu Görevlileri Yasası, ne yazık ki doğru kamu politikalarının oluşturulmasında ve halka hizmet sunumunun geliştirilmesinde kamu yönetiminin ihtiyaç duyduğu dinamizmi ve etkinliği sunamaz hale gelmiştir.

Üçlü kararname ile gerçekleştirilen siyasi atamaların sayısının birçok ülke örneğinin üzerinde olması kamu yönetimini oldukça siyasileştirirken, neredeyse kadrolu personel sayısına eşitlenen geçici personel ve işçi istihdamları, liyakate dayalı yönetimi tamamen ortadan kaldırmıştır.

Kamuda üst düzey atamalarının üçlü kararname kapsamında olması nedeniyle, yönetici kadrolarında sürekli değişimler söz konusu olduğundan kurumsal hafıza yetersiz kalmakta ve verimlilik düşmektedir.

Kamudaki personel kalitesinin yetersizliği, kamuya personel alımı, atama, terfi ve hizmet içi eğitim sistemini sorgulanır hale getirmektedir.

Karmaşık hizmet sınıfları, kişiye özel oluşturulan kadrolar ve kurumlara hiçbir söz hakkı verilmeden düzenlenen sınavlar ise kamu görevine atanma ve yükselmelerdeki bilgi ölçme ve değerlendirmeyi büyük ölçüde etkisizleştirmiştir.

Hizmetlerin yürütülmesinde verimsizlik ve kalite sorunu yaşanmaktadır. Kamunun mevcut mesai saati düzenlemesi öğle tatili olmaksızın saat 15:30’a kadar devam etmektedir. Bu çalışma düzeni çalışanların verimliliğini düşürmekte aynı zamanda özel sektör ve dünya ile uyum sorunu yaratmaktadır. 

Tüm bu sıkıntıları ortadan kaldırmak ve hizmetlerin etkin ve verimli bir şekilde sunulmasını sağlamak amacıyla, Kamu Görevlileri Yasasının aşağıda belirlenen ilkeler çerçevesinde yeniden düzenlenmesi gerekmektedir.

İLKE VE ESASLAR:

1. Kamu personel sistemi ehliyeti, liyakati, verimliliği ve performansı arttırmayı esas alan bir anlayışla yeniden yapılandırılacaktır.
2. Personel açığı olan alanlar ile personel fazlası olan alanlar arasında nakil yapabilmeyi sağlayacak esnek bir nakil atama (yatay geçiş) sistemi oluşturulacaktır.
3. Kamuya personel istihdamında ve terfilerde Kurum temsilcilerine de söz hakkı verilecektir.
4. Sınav sistemi liyakate dayalı, objektif ve şeffaf olacaktır.
5. Performans değerlendirme sisteminde ödül ve ceza ilişkisi etkinleştirilecektir.
6. Memurların izin hakları rasyonel bir şekilde yeniden düzenlenecektir.
7. Çalışma saatleri, özel sektördeki çalışma saatleri ile öğle tatili de dikkate alınarak yeniden belirlenecektir.
8. Çalışma saatleri öğle tatili hariç haftada 40 saat olacak şekilde düzenlenecektir. Yaz mesaisi 3 ayı geçmeyecektir.
9. Hizmet içi eğitim sistemi etkinleştirilerek memurların bilgi birikimi artırılacaktır.

FAALİYET TABLOSU:

Performans Göstergesi:

• Yasaların yürürlüğe girmesi.
• Bakanlar Kurulu Kararının yürürlüğe girmesi.
• Norm kadroların belirlenmesi

EYLEM FORMU

AMAÇ   1: Kamu Yönetiminin Etkinliğinin ve Verimliliğinin Artırılması

HEDEF  1: Kamu Yönetimi Yeniden Yapılandırılacaktır.

EYLEM 7: KKTC Devleti Kamu Kurumlarına Mensup Kamu Görevlilerinin Yetiştirilmek Üzere T.C. Devleti Kamu Kurumlarında Belirli Süreyle Staj Yapması ve/veya Eğitim Görmesi Sağlanacaktır.

GEREKÇE:

Kamu hizmetlerinde etkinlik verimlilik ve hizmet kalitesinin arttırılması amacıyla bir yandan kamu yönetimi kurumsal yapısı düzenlenirken, diğer yandan kamu görevlilerinin görev alanlarıyla ilgili olarak yetiştirilmeleri gerekmektedir. Bu amaçla TC kendi birikimini KKTC kamu görevlileriyle paylaşmaya hazırdır. Bu eylemle, ihtiyaç bulunan alanlarda kurumsal kapasitenin geliştirilebilmesi için kamu personelinin niteliklerinin artırılması amaçlanmıştır.

İLKE VE ESASLAR:

1. Her yıl 20 kamu görevlisinin Türkiye’de altı aya kadar staj yapması ve/veya eğitim görmesi sağlanacaktır.
2. Staj yapan/eğitim gören kamu görevlisine KKTC’de ödenen yurtiçi maaşına ilaveten Türkiye’de aylık 2000 TL harcırah ödenir, gidiş-dönüş uçak biletleri karşılanır. Bu personele kamu sosyal tesislerinden ücretsiz konaklama imkânı sağlanır. Bu personele KKTC mevzuatına göre ayrıca dış görev ödeneği verilmez. Bu masraflar bu Program kapsamında yapılacak özel projeden karşılanır. Sonraki yıllarda ödenecek aylık tutar TÜFE oranında arttırılır.
3. Staj yapacak/eğitim görecek personel 4 yıllık üniversite mezunu ve 3-15 yıl hizmeti olan kamu görevlileri arasından seçilir.
4. Türkiye’de uygulanacak program staj yapılacak ve/veya eğitim görülecek kurum ve staj/eğitim konusu ile ilgili teorik ve pratik bilgileri içerecek şekilde tasarlanır.
5. Staj yapacak personelin seçimine ve kabulüne ilişkin hususlar ile staj yapılacak kurumlar ve diğer hususlar bir Protokolle belirlenir.
6. Türkiye’de staj yapan ve/veya eğitim gören personel döndükten sonra eğitim süresinin üç katı süreyle mecburi hizmete tabidir. Mecburi hizmetini yerine getirmeyenler, staj amacıyla kendilerine yapılmış bulunan bütün masrafları iki kat olarak ödemeye mecburdurlar. Mecburi hizmeti eksik yerine getirenler, eksik kalan kısmı ile orantılı miktarı iki kat olarak ödemek zorundadırlar.

FAALİYET TABLOSU:

Performans Göstergesi:

• Geçici olarak görevlendirilen personel sayısı

EYLEM FORMU

AMAÇ   1: Kamu Yönetiminin Etkinliğinin ve Verimliliğinin Artırılması

HEDEF  2: Kamu Mali Yönetiminde Disiplin Sağlanacak, Hesap Verilebilirlik ve Şeffaflık Artırılacaktır.

EYLEM 8: Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Yasası Yürürlüğe Konulacaktır.

GEREKÇE: KKTC’de bütçe süreci sadece merkezi idare diyebileceğimiz sınırlı sayıda Bakanlık ve merkezi yönetim kuruluşunu kapsamaktadır. Kamu kesimini mali yönetim açısından ESA 95 veya GFS standartları bazında sınıflandırmak gerekmektedir. Hangi kuruluşların kamu işletmesi hangilerinin genel veya özel bütçeli kuruluş olduğunu belirten, bunların mali yönetim kurallarını düzenleyen kapsayıcı bir çerçeve mali yönetim yasası bulunmamaktadır. Bu belirsizliğin yanı sıra bütçe dışında önemli bir fon büyüklüğü bulunmaktadır. Bu fonlardan bazıları bütçe içi fonlar olarak tanımlanmakla beraber bunların ne ölçüde bütçe içi oldukları belli değildir. Bütçe dışı fonlar ve kuruluşlarla beraber kamu harcamalarının 1/3’ünden daha fazla bir kısmı bütçe dışındadır.

Bütçe sistemini oluşturan bütçe hazırlığı, uygulaması ve denetimine ilişkin süreç ve araçlar modern bütçe yönetimine elverişli değildir. Bütçenin vadesi kısa, planlaması eksik, mali kontrol sistemi yetersizdir. Maliye Bakanlığı veya başka bir kurumun stratejik öncelikleri belirleyecek ve harcamacı kuruluşların yatırım ve harcama taleplerini buna göre değerlendirecek kapasiteleri yetersizdir. Nakit yönetiminde sıkıntılar vardır.

Maliye Bakanlığı dışında bünyesinde teftiş kurulu ya da iç denetim birimi bulunan Bakanlık yoktur. Mevcut denetim uygulamaları oldukça yetersizdir. Devletin tahsil etmesi gereken vergi ve sigorta primlerine ilişkin denetim yok denecek kadar azdır. Denetim standartları yoktur. Dış denetimi sürdüren Sayıştay da yetersiz kalmaktadır.

Kamu kurumları nitelikleri itibariyle incelenmeli ve GFS veya ESA 95 standartlarında sınıflandırılmalıdır. Birkaç fon dışında fonların tamamı tasfiye edilmelidir. Bütçe dışı harcamalar usulüne uygun olarak kaydedilmelidir. Bütçe sınıflaması yapan, kamu harcamalarını bütçe türleri itibariyle listeleyen, bütçe yönetim ilkelerini ve usullerini modern mali yönetim standartlarında düzenleyen kapsayıcı bir mali yönetim yasası çıkarılmalıdır. Yasada mali sorumluluk ve mali kurallara ilişkin de hükümler olmalıdır. 

İLKE VE ESASLAR:

1. Yasa tüm kamu kurum ve kuruluşlarını kapsamalıdır.
2. Bütçe yönetim ilke ve usulleri modern mali yönetim standartlarında düzenlenmelidir.
3. Yasada mali yönetim ve mali kurallar konusunda da ilke ve esaslara yer verilmelidir.
4. Üç yıllık bir bütçeleme sistemi öngörülecektir.
5. Kamu kaynaklarının elde edilmesinde ve kullanılmasında şeffaflık ve hesap verilebilirlik sağlanacaktır.
6. Bütçe hazırlık süreçleri OVP doğrultusunda aşağıdan yukarıya değil yukarıdan aşağıya doğru şekillenmelidir.
7. Hazine birliği sağlanmalı, tüm ayrı hesaplar tek hazine hesabında toplanmalıdır.
8. Nakit yönetimi mekanizması ödemelerde belirsizliği giderecek şekilde Aylık Harcama Planı temelli ve şeffaf kurallara bağlı olarak tasarlanmalıdır.
9. İç kontrol ve iç denetim düzenlenmeli, denetim sistemi güçlendirilmelidir.

FAALİYET TABLOSU:

Performans Göstergesi:

• 2018 yılı Merkezi Yönetim Bütçesinin yeni Yasaya göre hazırlanması ve uygulanması.
• Merkezi Yönetim dışındaki kurumların 2019 yılı Bütçelerinin yeni Yasaya göre hazırlanması ve uygulanması.
• Tasfiye edilen fon sayısının ve bunların bütçe içindeki paylarının artırılması.

EYLEM FORMU

AMAÇ   1: Kamu Yönetiminin Etkinliğinin ve Verimliliğinin Artırılması

HEDEF 2: Kamu Mali Yönetiminde Disiplin Sağlanacak, Hesap Verilebilirlik ve Şeffaflık Artırılacaktır.

EYLEM 9: Kamu Harcamaları Disiplin Altına Alınacaktır.

GEREKÇE: 2014 yılı verilerine göre toplam kamunun büyüklüğü GSYİH’nın yüzde 61’i kadardır. Ancak bunun karşılığında kamunun vermiş olduğu hizmetler yetersizdir. Günümüz ekonomi anlayışına göre kamunun ekonomideki bu şekildeki ağırlığının devam etmesi hizmete kaynak ayırmasına engel olduğu gibi, kaynakların verimsiz kullanılması nedeniyle ekonominin güçlenmesi açısından da zafiyet arz etmektedir. Bu büyüklük içerisinde genel bütçe GSYİH’nın yüzde 42’sini oluşturmaktadır. Faizleri ödemeyen, savunma bütçesi olmayan ve çok az miktarda yatırım yapan yerel bütçenin açığının GSYİH’ya oranı yüzde 4’tür. Bütün bu veriler kamunun ekonomideki ağırlığının normal sınırların çok ötesinde olduğunu göstermektedir. Yerel bütçenin kalitesine baktığımız zaman bütçenin yüzde 80’inin maaş ve maaş benzeri harcamalara kullanıldığı görülmektedir. Maaş ve maaş benzeri ödemelerin yerel bütçenin 2011 %81, 2015 %79,5’ini oluşturduğu görülmektedir. Bu harcamaların kamu yatırımlarında kullanılamaması bir yana tasarruf sızıntıları nedeniyle yurt içi özel tüketime gittiği bile tartışmalıdır.  

Kaynakların etkin kullanılması için kamuya ayrılan kaynağın verimli kullanılması ve hatta azaltılması gerekmektedir. Bu kapsamda, yerel bütçenin büyük bir kısmının maaş ve maaş benzeri harcamalara kullanılmasından dolayı tasarruf yapılabilecek tek alan olan personel harcamalarının kontrol altına alınması zorunlu hale gelmiştir. Bu doğrultuda ek mesai ödemeleri ve personel nitelikli transfer harcamaları başta olmak üzere personel harcamaları azaltılacaktır. Bütçenin esnekliği artırılacaktır.  

İLKE VE ESASLAR:

1. Özelleştirme yasası kapsamında alınacaklar hariç olmak üzere, kamuda yeni istihdam edilecek toplam personel sayısı (geçici personel dahil) her yıl için merkezi idarelerde bir önceki yıl kamudan ayrılan personel sayısını aşmayacaktır ve bu konuda ilgili yıl bütçe yasasına hüküm konulacaktır.
2. Ayrılan personel sayısı taraflarca her yıl Ocak ayında müştereken tespit edilecektir.
3. İstihdamda norm kadroya göre daha fazla personel açığı olan yerlere öncelik verilir.
4. Kamu kurum ve kuruluşları arasındaki ihtiyat sandığı prim oranları arasındaki eşitsizlik ortadan kaldırılacaktır.     
5. Ek mesai ve taşımalı eğitim ödemelerinde azami tasarruf sağlanacaktır. 
6. Kamu işletmelerine ödeneği olmadan görev verilmeyecek ve görev zararı yaratılmayacaktır.

FAALİYET TABLOSU:

Performans Göstergesi:

• 2018 yılı sonunda faiz hariç yerel bütçe açığının 100 milyon TL seviyesine inmesi
• Yeni istihdam edilecek personel sayısının, bir önceki yıl kamudan ayrılacak olan personel sayısını geçmemesi
• İhtiyat sandığı primlerinin eşitlenmesi
• 2016, 2017, 2018 yılları sonlarında maaş ve maaş benzeri ödemelerin sırasıyla yerel bütçenin yüzde 78, 76,5 ve 75’ine düşürülmesi

EYLEM FORMU

AMAÇ    1: Kamu Yönetiminin Etkinliğinin ve Verimliliğinin Artırılması

HEDEF 2: Kamuda Mali Yönetiminde Disiplin Sağlanacak, Hesap Verilebilirlik ve Şeffaflık Artırılacaktır.

EYLEM 10: Denk Bütçeyi Sağlayacak, Vergiyi Tabana Yayacak Gelir Politikaları Uygulanacaktır.

GEREKÇE: 2014 yılı verilerine göre genel kamu gelirleri GSYİH’nın yüzde 52’si kadardır. Kayıt dışı ekonomi ihtimalinin dışında kamunun bu gelir düzeyinde olması ekonominin kamu ağırlıklı olması anlamına gelmekte bu durum da ekonominin gücünün zayıflaması anlamına gelmektedir. Bununla birlikte ülkede gelir vergisi ödemeyen önemli bir kesim bulunduğu ve kayıt dışı ekonomi konusunda ciddi bir büyüklük olduğu algısı bulunmaktadır. 

Bu nedenle bütçenin sağlıklı bir gelirle finanse edilmesi için vergi gelirlerinin tabana yayılması ve vergi verme yükümlülüğünü artıracak yönde çalışmalar, ekonominin gelişimine destek olacak şekilde, hayata geçirilmelidir.

Kayıt dışı Ekonomi ile Mücadele e-maliye projesi ile bütünleşerek devam edecektir.

İLKE VE ESASLAR:

1. Kamu gelir politikası öncelikle mali fonksiyonu icra edecek şekilde düzenlenecektir.
2. Vergi kanunlarında yatay ve dikey adaleti sağlayacak, haksız rekabeti önleyecek yasal düzenlemeler yapılacaktır.
3. Vergi muafiyeti, istisnası ve indirimleri ile benzeri uygulamalar nedeniyle vazgeçilen vergi gelirlerinin bütçe kanununda yer alması sağlanacaktır.
4. Kamu gelirlerinin tahsilatında etkinliği sağlayacak yasal önlemler alınacaktır.
5. Mükelleflerin vergiye uyum maliyetleri azaltılacaktır.
6. Kayıtdışı ekonomi ile mücadeleye devam edilecektir.

FAALİYET TABLOSU:

Performans Göstergesi:

• Yasaların çıkarılması
• 2017 yılı kayıtlarının tahakkuk esaslı yapılması ve 2017 ve 2018 yılları sonlarında Tahsilat/Tahakkuk oranlarının aylar itibariyle takip edilmesi
• Yerel bütçe gelirlerinin faiz hariç yerel bütçe giderlerine oranının (2015 yılında yüzde 90) Program dönemi sonunda yüzde 95’e çıkarılması.

EYLEM FORMU

AMAÇ 1      : Kamu Yönetiminin Etkinliğinin ve Verimliliğinin Artırılması

HEDEF 2 : Kamuda Mali Disiplin Sağlanacak, Hesap Verilebilirlik ve Şeffaflık Artırılacaktır.

EYLEM 11  : Hazinenin iç borç yükü azaltılacaktır.

GEREKÇE   : 2015 yıl sonu itibariyle kamu borç stokunun (10.899 milyon TL dış borç; 5.146 milyon TL iç borç toplam: 16.045 milyon TL) GSYH’ye (9.636,5 milyon TL 2015 tahmini) oranı yüzde167’ye ulaşmıştır. GSYH’nin yüzde 53’ü düzeyinde olan kamu iç borç stoku, finans piyasasında özel sektörü dışlayacak boyuttadır.  

İç borcun 4.163 milyon TL’si (GSYH’nın yüzde 43) Hazinenin, devlet kefaleti haricindeki borçları olup, bu borç yükünün hafifletilmesine yönelik bir ödeme planı hazırlanacaktır. Bu plan finans alanında yapılacak reform ile birlikte değerlendirilerek bu amaçla sağlanacak T.C. katkısına ilişkin hususlar taraflar arasında mutabakat ile belirlenecektir.

İLKE VE ESASLAR:

1. Borç yönetimi şeffaflık, güven ve istikrar ilkeleri korunarak ve makroekonomik dengeler gözetilerek yürütülecektir.
2. İç borçlanma ve faiz yükünü sürdürülebilir kılmak amacıyla bütçenin faiz ödeyecek bir yapıya kavuşturulması hedeflenecektir.
3. Borç yönetim komitesi etkin olacaktır.  

FAALİYET TABLOSU:

Performans Göstergesi:

• Hazinenin, devlet kefaleti haricindeki borçlarının GSYH’ye oranı.

EYLEM FORMU

AMAÇ       1: Kamu Yönetiminin Etkinliğinin ve Verimliliğinin Artırılması

HEDEF      3: Kamusal Hizmetlerde Kalite Arttırılacaktır.

EYLEM 12: Hızlı, Adil, Tarafsız ve Verimli Çalışabilecek Bir Yargı Sistemi Oluşturulacaktır.

GEREKÇE: KKTC hukuk sistemi, İngiliz sömürge döneminden kalan yasaların ve uygulamaların temelini oluşturduğu Anglo Sakson hukuk anlayışıdır. Ancak 1974 yılından sonra yeni idare döneminde Anayasa Hukuku, İdare Hukuku ve Aile Hukuku, Türkiye Cumhuriyetinin hukuk sisteminden de etkilenmiştir.

Dolayısıyla KKTC hukuku sistemi karışım bir yapı oluşmuştur. Ayrıca her iki ülkedeki hukuk alanındaki gelişme ve yeniliklerle kendisini yenileyememiştir. Dava sürelerinin uzadığı, icra-takip sisteminin iyi işlemediği bilinmektedir. Bu sebeple hukuk ve yargı sisteminde reform yapılması gereken geniş bir alan olduğu değerlendirilmektedir.

Hızlı ve adil işleyen bir hukuk-yargı sistemi ekonomik gelişmenin vazgeçilemez bir önşartıdır. Bu bakımdan ekonomik reform programlarında hukuk-yargı alanını görmezden gelinemez.

Öte yandan Kıbrıs’ta çözüm olursa, hukuk sisteminin AB hukukuyla uyumlaştırılması gerekecektir. Kaldı ki ekonomik ilişkilerin yoğun olduğu ülkelerle hukuk sistemlerinin yakınsaması tabii ve olması gereken bir gelişmedir.

Bu çerçevede KKTC hukuk sisteminin aşağıda belirtilen ilke ve esaslar doğrultusunda bir analize tabi tutulup hızlı ve adil işleyen bir hukuk-yargı sistemi için gerekli tedbirlerin alınması ve uygulanması gerekmektedir.

İLKE VE ESASLAR:

1. Yargının tarafsızlığını güçlendirmek
2. Yargının saydamlığını ve hesap verebilirliğini artırmak
3. Ceza ve hukuk adalet sistemini geliştirmek
4. Ceza infaz sistemini geliştirmek
5. Yargı mensupları için mesleki etik kurallarının belirlenmesi.
6. Alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemlerini geliştirmek ve uygulamada etkililiğini artırmak.
7. Hızlı çalışan bir icra-iflas sistemi kurmak
8. Hakim ve savcıların meslek öncesi ve meslek içi eğitimini geliştirmek.
9. Adalet alanında uluslararası işbirliğini geliştirmek
10.  Adalete erişimi geliştirmek
11.  Yargının kurumsal kapasitesinin (kadro, bina ve donanım dahil) gözden geçirilmesi.
12.  Bütün paydaşların katkısıyla yukarıda belirtilen sorunlara cevap bulan bir Yargı Reformu Eylem Planı hazırlanacak ve uygulanacaktır.

FAALİYET TABLOSU:

Performans Göstergesi:

• Yargı Reformu Eylem Planı hazırlanarak Bakanlar Kurulundan onaylanıp uygulamaya başlanması.
• Diğer eylemlerle ilgili yasal düzenlemelerin yapılarak uygulamaya konulması
• Yargılama sürelerinde azalma.

EYLEM FORMU

AMAÇ    1: Kamu Yönetiminin Etkinliğinin ve Verimliliğinin Artırılması

HEDEF   3: Kamu Hizmet Kalitesi Artırılacaktır.

EYLEM 13: Sağlıkta Yapısal Dönüşüm Programı Hayata Geçirilecektir.

GEREKÇE: Sağlık hizmetlerinin; herkesi kapsayıcı, erişilebilir, sürdürülebilir ve kaliteli olmasını sağlamak her devletin temel görevlerinden biridir. Mevcut sağlık sistemi, altyapı, organizasyon, kaynak vb. eksikliklerden kaynaklanan sorunlardan dolayı, gerek hizmet alanlarının gerekse hizmet sunanların ihtiyaçlarına yanıt vermekte yetersiz kalmakta olup finansal olarak da sürdürülebilir bir yapıda değildir.

Bu çerçevede, genel sağlık sigortası uygulamasına geçilerek tek tip sağlık sistemi oluşturulacak ve sağlık çalışanlarının tam gün hizmet vermesi, kamu hastanelerinin hizmet kalitesinin artırılması, özel hastanelerden alınacak hizmetin kurallara bağlanması ve birinci basamak sağlık hizmetlerinin geliştirilerek yaygınlaştırılması ve gerekli yasal düzenleme ve altyapı çalışmalarının bir an önce hayata geçirilerek sağlık sisteminde dönüşümün sağlanması gerekmektedir. 

İLKE VE ESASLAR:

1. Ülkede yaşayan herkesi kapsayacak genel sağlık sigortası hayata geçirilecektir.
2. Oluşturulacak yeni sağlık sistemi mali olarak sürdürülebilir bir yapıda olacaktır.
3. Sağlık hizmetinin sunumu ve finansmanı ayrıştırılacaktır.
4. Koruyucu sağlık hizmetleri geliştirilecektir.
5. Birinci basamak sağlık hizmetleri geliştirilerek yaygınlaştırılacaktır. Birinci basamak sağlık hizmetleri ile hastaneler entegre edilerek bütünleşik sağlık hizmet sunumu teşvik edilecektir.
6. Hekimlerin ve diğer sağlık çalışanlarının tam gün hizmet vermesi sağlanacaktır.
7. Özel hastanelerden hizmet alım kuralları belirlenecektir.
8. Diğer kanunlardan önce olmamak kaydıyla kamu hastanelerinde döner sermaye kurulacak ve döner sermayeden döner sermaye gelirlerinin %40’ını geçmeyecek şekilde sağlık çalışanlarına performanslarına göre pay verilecektir.
9. T.C. SGK ile yapılan sosyal güvenlik anlaşması ile ilgili sorunlar giderilerek uygulamaya geçirilecektir.
10. Sağlık hizmetlerinin yerinde kullanımını sağlamak ve israfı önlemek amacıyla katılım payı ve ilave ücret oranları belirlenecektir.
11. Sağlık hizmetlerinin ve ilacın fiyatları ile bunların kamu tarafından finanse edilecek kısmı belirlenecektir.
12. İlaç fiyatlarının aşağı çekilebilmesi ve kullanım miktarlarının kontrol edilmesi için gerekli tedbirler alınacaktır.
13. Genel Sağlık Sigortasının (GSS) yürürlüğe girmesi ile birlikte kamu hastanelerinde ilaç dağıtımı durdurularak anlaşmalı özel eczanelerden ilaç temin edilecektir.
14. GSS primlerini ödeme gücü olmayanlar gelir testi yapılmak suretiyle belirlenerek, gerekli tedbirler alınacaktır.
15. Bu eylemin gerçekleştirilebilmesi için gerekli bilgi işlem altyapısı oluşturulacaktır.
16. Bu eylemin gerçekleştirilmesinde bütçe imkanları dikkate alınacaktır.

FAALİYET TABLOSU:

Performans Göstergesi:

• Yasaların yürürlüğe girmesi.
• GSS finansman dengesinin sağlanması.
• GSS kapsamında bulunan vatandaş oranının (istisnalar hariç) %100’e çıkarılması.
• Sağlık hizmetlerinden yararlanan ve hizmet sunulanların memnuniyet oranı. (Sağlık hizmetlerinin etkinliğinin ve kalitesinin ölçülmesine ilişkin belirli periyotlar da anket yapılması.)  

EYLEM FORMU

AMAÇ   1: Kamu Yönetiminin Etkinliğinin ve Verimliliğinin Artırılması

HEDEF  3: Kamusal Hizmetlerde Kalite Artırılacaktır.

EYLEM 14:  Sosyal Güvenlik Sisteminin Aktüeryal Dengesi Sağlanacaktır.

GEREKÇE: Sosyal güvenlik sektörünün toplam büyüklüğü 2014 yılı itibariyle 1.366 milyon TL civarında olup GSMH’nın yaklaşık olarak yüzde 17’sine denk gelmektedir. Bu büyüklük içinde önemli bir yer tutan Sosyal Sigortalar Dairesinin yıllık bütçe açığı hazine yardımı hariç 90 milyon TL olup 229 milyon TL civarında borcu bulunmaktadır. Bu mali yapı sürdürülebilirlikten uzaktır.

Bir emekliyi kaç çalışanın finanse ettiğini ortaya koyan aktif/pasif oranı 2,52 civarında olup bu oranın yükseltilmesi gerekmektedir. Ayrıca emeklilik yaşının OECD ve AB üyesi ülkelerin emeklilik yaşından düşük olması ve sosyal güvenlik yasası çerçevesinde olanlar için prime esas kazanç ortalamasının gerçeği yansıtmayarak 2.000 TL gibi düşük sayılabilecek bir ortalamada olması sistemin önemli problemlerindendir. 

İLKE VE ESASLAR:

1. Sosyal güvenlik sisteminde parçalı yapı ortadan kaldırılacaktır.
2. Primlerin gerçek kazançlar üzerinden alınması sağlanacaktır.
3. Emeklilik yaşı yükseltilecektir.
4. Yaşlılık (emeklilik) aylığı bağlandıktan sonra hem yaşlılık aylığı alınması hem de çalışmaya devam edilmesi halinde prime esas kazanç üzerinden  “Sosyal Güvenlik Destek Primi” kesilmesi.
5. Kayıt dışı işgücü kayıt altına alınacaktır.

FAALİYET TABLOSU:

Performans Göstergesi:

• Denetim yapılan işyeri sayısının artırılması.
• Yasal düzenlemenin yapılması.
• Program dönemi sonu itibariyle;
  • Aktif/Pasif oranının 3’e çıkarılması.
  • Sosyal Sigortalar Dairesi açığının giderlerine oranının %11 den üç yıl sonunda %8´e düşürülmesi.
  • Sosyal Sigortalar Dairesi Borç/Gelir oranının %31 den üç yıl sonunda %25'a düşürülmesi.

EYLEM FORMU

AMAÇ      1: Kamu Yönetiminin Etkinliğinin ve Verimliliğinin Artırılması

HEDEF     3: Kamusal Hizmetlerde Kalite Artırılacaktır.

EYLEM 15: Eğitim Sisteminde Kaynaklar Verimli Kullanılacak ve Eğitim Ülke İhtiyaçlarına Göre Yönlendirilecektir.

GEREKÇE: 2014-2015 eğitim döneminde yükseköğretim hariç eğitim sisteminde yer alan öğrenci sayısı 47.463 olup bu sayı yıllık olarak ortalama yüzde 1 ile 2 oranında artmaktadır. Bu öğrencilerin 38.187’si devlet okullarında 9.271’i ise özel okullarda eğitim görmektedir. Devlet okullarında eğitim gören öğrenci sayısı son 6 yıldır nerdeyse değişmezken özel okullarda okuyan öğrenci sayısı hızla artmaktadır. Bu durum kamu tarafından sunulan eğitim hizmetinden vatandaşların memnun olmadığını, dolayısıyla özel okullara doğru bir kayma olduğunu göstermektedir. Diğer taraftan devletin okullarda eğitim gören bir öğrenci için yaptığı harcama yıllık olarak 10.000 TL’nin civarındadır. Bu rakam Türkiye’de 3.500 TL civarındadır. Bu yüksek maliyete rağmen okulların fiziksel koşulları oldukça yetersiz olup maliyetin en büyük kısmını öğretmen maaşları oluşturmaktadır.

Öğrencilerin bir yılda gördüğü ders sayısı ve öğretmen başına ders yükü de dünya ortalamalarının çok altındadır. 2014 yılında öğretmen başına düşen öğrenci sayısı 9civarında olup bu oran OECD ortalamalarından (öğretmen başına 14) çok düşüktür.  

Mesleki ve teknik eğitimin geliştirilmemiş olması ara eleman açığı doğurmaktadır. 

Yükseköğretime geçiş standartları düşük ve çok kolaydır. Bu durum bir yandan mesleki ve teknik eğitime yönelik talebi azaltırken, diğer yandan yükseköğretimin kalitesini düşürmektedir.  

Bu nedenlerle burs uygulaması ülkenin eleman ihtiyacı, öğrencinin başarısı, ailenin ekonomik durumu dikkate alınarak yeniden tanzim edilmelidir.

Tüm bu sorunlar eğitim sisteminde köklü bir reformu kaçınılmaz kılmaktadır.

İLKE VE ESASLAR:

1. Eğitimde yıllık ders saati sayısı uluslararası standartlara yaklaştırılacaktır.
2. Öğretmenlerin ders yükü OECD ortalamasına yükseltilecek ve eşitlik ilkesi doğrultusunda yeniden dağıtılacaktır.
3. Eğitim sistemi ile işgücü piyasa­sı arasındaki uyumun sağlanması ve iş yaşamının gerektirdiği beceri ve yetilerin ka­zandırılması amacıyla mesleki eğitim teşvik edilecek ve girişimcilik kültürünün geliştirilmesi sağlanacaktır.
4. Milli Eğitim Bakanlığı altında uluslararası standartlara uygun bir ölçme ve değerlendirme sistemi oluşturulacak ve denetlemeler yapılacaktır.
5. Yükseköğretimde burslar, yetişmiş insan gücü ihtiyacını da dikkate alarak, öğrencinin başarı durumu, ailesinin ekonomik durumu gibi ölçütler esas alınarak yeniden düzenlenecektir. 
6. Yükseköğretimde öğrenim kredisi sistemi getirilecektir.

FAALİYET TABLOSU:

Performans Göstergesi:

• 2016-2017 eğitim ve öğretim yılının başından itibaren ders saatlerinin OECD ülkelerinin seviyesine yükseltilmesi.
• Burs Tüzüğünde gerekli değişikliklerin yapılarak yürürlüğe girmesi
• 2017-2018 eğitim ve öğretim yılının başından itibaren öğrenci desteklerinde kredi sistemine geçilmesi.
• Mesleki ve teknik öğrenim gören öğrenci sayısındaki artış
• 2016-2017 eğitim ve öğretim yılının başından itibaren norm kadronun uygulanması.

                                                          EYLEM FORMU

AMAÇ    1: Kamu Yönetiminin Etkinliğinin ve Verimliliğinin Artırılması

HEDEF   3: Kamusal Hizmetlerde Kalite Artırılacaktır.

EYLEM 16: E-Devlet Programı Hayata Geçirilecektir.

GEREKÇE: Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti e-Devlet dönüşümü ülke için yüksek önem arz etmektedir. KKTC´nin yapısal dönüşümü de yine e-Devlet Programı ile mümkün olacaktır.

e-Devlet Programı ile kamu kurum ve kuruluşları tarafından bilgiyi oluşturma ve derleme imkanı yakalanacak, ayrıca oluşturulan bilginin paylaşım ve kullanımı söz konusu olabilecektir.

Kamu kurum ve kuruluşlarının sahip olduğu/olacağı bilgilerin sayısal ortamlara aktarılması ile kamu –kurum ve kuruluşları arasındaki veri iletişimi verimli hale gelecektir.

Kamunun, vatandaşa hizmet verebilmek adına ihtiyaç duyduğu bilgilerin kurumlar arasındaki iletimi sayısal ortamlarda güvenli bir şekilde gerçekleştirilecektir.

Kamu kuruluşlarının otomasyonu ile vatandaşa daha hızlı şekilde, doğru bilgi ve hizmet vermeleri sağlanacaktır. Kamu kurumlarında çalışan personelin verimliliği artacak ve bu durum kamunun küçülmesine hizmet edecektir.

Kamu hizmetlerinin verimliliğinin denetimi daha etkin olarak sağlanacaktır. Eğitim ve sağlık politikalarının daha etkin ve planlı bir şekilde yapılması, gümrük ve vergi açısından, kayıt dışılığın önlenmesinde hayati önem arz etmektedir.

KKTC e-Devlet Programı ile Genel olarak Kamu Yönetiminin daha etkin, verimli ve denetlenebilir olması sağlanacaktır.

İLKE VE ESASLAR:

1. e-Devlet programının hayata geçirilebilmesi için;
   1. Kamu Yönetimi reformunun tamamlanması,
   2. İki ülke arasındaki e-Devlet protokolünün yenilenmesi,
   3. Telekomünikasyon altyapı eksikliklerinin tamamlanması,
   4. e-Devlet sistem binasının tamamlanması,
   5. Nitelikli personelin istihdamı,
   6. e-Devlet yasasının çıkarılması,

gerekmektedir.

1. e-Devlet hizmetlerini planlayacak, koordine edecek, yönlendirecek ve teknik destek sağlayacak bir birim oluşturulacaktır.
2. e-Devlet projelerinin önceliklendirilmesi ve planlanması gibi hususlar her üç ayda bir yapılacak e-Devlet Programı Değerlendirme toplantılarında değerlendirilecektir.

FAALİYET TABLOSU:

Performans Göstergesi:

• Faaliyetlerin gerçekleştirilmesi

FİNANS SEKTÖRÜ

EYLEM FORMU

AMAÇ  2: Finans sektörünün yapısının güçlendirilmesi ve ekonomik kalkınmaya katkısının artırılması.

EYLEM 1: Bankacılık Yasası Gözden Geçirilecektir.

GEREKÇE: 2000 ve 2001 yıllarında yaşanan bankacılık krizinden sonra yapılan reformlar, bankacılık sektöründe istikrara yol açmıştır. Özellikle 2007 yılından sonra mevduatların ve kredilerin GSYİH'a oranı ile kredi/mevduat oranı sürekli yükselmiştir. Bununla birlikte, zaman içerisinde bankacılık uygulamalarında uluslararası alanda yaşanan gelişmeler, 2001 krizi sonrasında yapılan reformlara devam edilmemesi ve 2008 yılında patlak veren küresel finansal kriz sonrasında uluslararası finansal piyasalarda yaşanan dönüşümler nedeniyle, bankacılık mevzuatının günün ihtiyaçlarına göre gözden geçirilmesi ve yeni düzenlemelerle desteklenmesi gerekmektedir.

İLKE VE ESASLAR:

1. Bankaların öz kaynak tutarları AB normlarına yükseltilecektir.
2. Katılım bankacılığı yapılmasına olanak sağlanacaktır.
3. Mevduat garantisinden muaf mevduatlar tanımlanıp, sigorta kapsamı uluslararası standartlara uygun bir biçimde kişinin bütün hesapları dikkate alınarak belirlenecektir.
4. Yönetimi kamu eliyle yürütülen bankalar yeniden yapılandırılarak bankacılık dışı faaliyetler elden çıkartılacaktır.
5. Kredi veren kooperatiflerin mali yapı ve işlemlerine ilişkin denetim ve gözetim sistemi oluşturulacaktır.
6. Tasfiye halindeki ve faaliyetine devam eden bankaların alacaklarının tahsilini sağlamak için gerekli düzenlemeler yapılacaktır.

FAALİYET TABLOSU:

Performans Göstergeleri:

• Yasanın ve buna bağlı olarak ikincil mevzuat düzenlemelerinin yürürlüğe girmesi
• Program dönemi sonunda mali sektörü değerlendirme programı uygulanarak yasaların finansal sistem üzerindeki etkisi değerlendirilecektir.

EYLEM FORMU

AMAÇ  2: Finans sektörünün yapısının güçlendirilmesi ve ekonomik kalkınmaya katkısının artırılması.

EYLEM 2: Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketlerinin Kuruluş, Faaliyet ve Çalışma Esasları İle Diğer Hususlar Yasa İle Düzenlenecektir.

GEREKÇE: Finansal sistemde bankalar dışında faktoring, finansal kiralama ve finansman şirketleri de faaliyet göstermektedir. Finansal derinliğin artırılması ve işletmelere alternatif finansman kaynaklarının sağlanması bakımından söz konusu kuruluşların sağlam bir yapıya kavuşturulması gerekmektedir. Bu nedenle asgari sermaye tutarı gibi kuruluş şartlarının ve denetimlerine ilişkin kuralların yasaya eklenmesi suretiyle iyileştirilmesi ve etkin bir hesap ve kayıt düzenine kavuşturulması gerekmektedir.

İLKE VE ESASLAR:

1. Faktoring, finansal kiralama ve finansman şirketlerinin faaliyetleri uluslararası standartlara uygun olarak düzenlenecektir.

FAALİYET TABLOSU:

Performans Göstergeleri:

• Yasanın ve buna bağlı olarak ikincil mevzuat düzenlemelerinin yürürlüğe girmesi
• Program dönemi sonunda mali sektörü değerlendirme programı uygulanarak yasaların finansal sistem üzerindeki etkisi değerlendirilecektir.

EYLEM FORMU

AMAÇ  2: Finans sektörünün yapısının güçlendirilmesi ve ekonomik kalkınmaya katkısının artırılması.

EYLEM 3: Suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesine ilişkin yasa uluslararası standartlara, AB Direktiflerine ve Mali Eylem Görev Gücü’nün (FATF) 2012 yılında kabul edilen yeni tavsiye kararları çerçevesinde yeniden düzenlenecektir.

GEREKÇE: Suç gelirlerinin aklanması ve terörizmin finansmanının önlenmesi konusunda uluslararası standartlar çerçevesinde ilgili yasanın gözden geçirilmesi gerekmektedir.

FAALİYET TABLOSU:

Performans Göstergeleri:

• Yasanın ve buna bağlı olarak ikincil mevzuat düzenlemelerinin yürürlüğe girmesi
• Program dönemi sonunda mali sektörü değerlendirme programı uygulanarak yasaların finansal sistem üzerindeki etkisi değerlendirilecektir.

REEL SEKTÖR

EYLEM FORMU

AMAÇ      3: Reel Sektörün Rekabet Gücünün ve Ekonomideki Payının Artırılması.

EYLEM 1: Yükseköğretimde İyi Yönetişim Sağlanarak Hizmet Kalitesi Artırılacaktır. 

GEREKÇE: Yükseköğretim sektöründe öğrenci sayısı 2015 yılında 85.375’e ulaşmıştır. KKTC’de öğrenim gören öğrencilerin geldikleri ülkelere göre dağılımı; 47.466’ü TC, 13.770’i KKTC, 24.139’si ise 3. ülkelerden gelen öğrencilerden oluşmaktadır. 294 bin nüfusa sahip küçük bir ada ekonomisinde sektörün ulaştığı bu rakamlar ciddi bir büyüklüğü ifade etmektedir. Öğrenci sayısında ulaşılan bu başarının artık niteliğe de yansıtılarak kaliteyi artıracak önlemlerin alınması gerekmektedir.

Mevcut yapıda sektörel politika ve strateji belirleme, uygulamayı düzenleme ve denetleme, üniversitelerin performanslarını değerlendirme konularında kurumsal kapasite eksikliği hissedilmektedir. Bu sebeple Milli Eğitim Bakanlığına bağlı Yükseköğretim Dairesinin ve YÖDAK’ın kurumsal kapasitelerinin güçlendirilmesine ihtiyaç duyulmaktadır.

Yeni Üniversite açılması talepleri ve varolan üniversitelerin belli standartlara ulaşması gerekliliği göz önüne alındığında üniversitelerin idari, mali yapıları ve çevre şartları ile eğitim kalitesi açısından belli kriterleri sağlamasına ihtiyaç duyulmaktadır.  

İLKE VE ESASLAR:

1. Yükseköğretim politikaları Milli Eğitim Bakanlığı tarafından oluşturulacaktır.
2. YÖDAK düzenleme ve denetleme fonksiyonundan sorumlu olacaktır.
3. Üniversite eğitiminin kalitesini artırabilmek için gerek yeni kurulacak gerekse de mevcut üniversiteler için fiziki (çevre şartları dahil), mali, insan kaynakları ve bilimsel yeterlilik şartları belirlenecektir.
4. Üniversitelerin belirlenen yeterlilik şartlarını karşılayıp karşılamadıkları daha yakından denetlenecektir.   

FAALİYET TABLOSU:

Performans Göstergesi:

• Gerekli mevzuatın yürürlüğe girmesi
• Üniversitelerin akreditasyon sayısı
• KKTC Üniversitelerinin uluslararası endekslerdeki sıralaması

EYLEM FORMU

AMAÇ   3: Reel Sektörün Rekabet Gücünün ve Ekonomideki Payının Artırılması.

EYLEM 2: Ülkenin Turizm Potansiyeli Daha Etkin Değerlendirilecektir.

GEREKÇE: Ülkemiz turizm hareketliliğinin ve rekabetinin yüksek olduğu Akdeniz çanağında bulunmaktadır. Bölgede rekabetçi ve sürdürülebilir bir turizm sektörü gelişimi sağlamak amacıyla planlı ve etkin bir model tesis etmek gerekmekte olup bölgede yaşanan gelişmeler ve turizm sektöründeki eğilimler dikkate alınarak Turizm Sektörü Strateji Belgesinin revize edilmesi ihtiyacı bulunmaktadır.

Ülkede yer alan yatak sayısının 16 Mart 2016 tarihi itibariyle 20.839 olduğu, 2015 yılında yaklaşık 876.000 turistin konakladığı, ortalama geceleme sayısının 3.6 olduğu, doluluk oranının yüzde 48.8 olduğu, turizm mevsiminin 12 ay olduğu düşünüldüğünde mevcut turistik tesislerin düşük kapasiteyle çalıştığı değerlendirilmektedir. Bu bağlamda,  öncelikle mevcut yatak kapasitesinin verimli olarak kullanılmasını sağlayacak tedbirlerin alınması gerekmektedir.

Turizm sektörünün kullanımına açılacak kamu arazilerinin tahsisinde hukuki altyapı eksikliğinden dolayı yeterli yatırım çekilemediği görülmektedir. Bu sebeple, turizm kullanımına ayrılan kamu arazilerinin belirlenerek ulusal ve uluslararası yatırımcılara duyurulmasını, objektif bir ihale yöntemi ile yatırımcılara tahsisini ve ayrıca mevcut planlı ve tahsisli yatırımların bir an önce hayata geçmesini sağlayacak hukuki altyapı oluşturulması gerekmektedir. 

Ülkeye gelen turist sayısının artırılmasına yönelik tanıtım ve reklam faaliyetlerine de ağırlık verilecektir.   

Turizm faaliyetlerinin 12 aya ve ülke geneline yayılmasını sağlayacak çeşitlilikte olmadığı bu sebeple alternatif turizm faaliyetlerine ihtiyaç olduğu değerlendirilmektedir.

Turizm sektörünün girdisi içinde yerli üretim oranının düşük olduğu bu nedenle Program döneminde serbest piyasa kuralları içinde turizm sektörüne daha fazla yerli girdi imkânı sağlama olanakları araştırılacaktır. 

İLKE VE ESASLAR:

1. Turizme tahsis edilen kaynaklar verimli ve etkin şekilde kullanılacaktır.
2. Turizm faaliyetlerinde çeşitlilik artırılacaktır. Bu amaçla kısmi destek programları sürdürülecektir.
3. Eko-Agro, özel ilgi turizmi geliştirilecektir. 
4. Turizm teşvik sistemi yukarıda belirtilen sorunlara çözüm getirecek şekilde yapılandırılacaktır ve yatırım teşvik sistemiyle uyumu gözetilecektir.

FAALİYET TABLOSU:

Performans Göstergesi:

• Program dönemi sonunda ortalama geceleme süresinin 5 güne, turizm gelirinin 1 milyar Dolara çıkarılması     
•  Performans anket sonuçları düzenli olarak yayınlanacaktır.
• Programda öngörülen sektörel büyüme hedeflerinin tutturulması.

EYLEM FORMU

AMAÇ     3: Reel Sektörün Rekabet Gücünün ve Ekonomideki Payının Artırılması..

EYLEM  3: Liman Otoritesi ile Liman Hizmetleri Birbirinden Ayrılacak; Limanların İhtiyaç Duyulan Yatırımların Yapılması ve İşletilmesi Kamu - Özel İşbirliği Modeliyle Gerçekleştirilecektir.

GEREKÇE: Bir ada ülkesi olan KKTC’nin özellikle ihracat ve ithalatında neredeyse tek ulaşım türü olan deniz taşımacılığı büyük önem taşımaktadır. Denizyolu ile yük ve yolcu taşımacılığında, kalitenin düşük ve maliyetin yüksek olması nedeniyle düşüş devam etmektedir. Mevcut limanların altyapısı çok eski ve neredeyse ekonomik ömrünü tamamlamak üzere olmasına rağmen, kaynak yetersizliği nedeniyle mevcut limanların modernizasyonu yapılamamakla birlikte,  yeni yatırımlar da gerçekleştirilememektedir.

Turizm ülkesi olan KKTC'de denizyolu ulaşımının daha ileri bir seviyede olması gerekmektedir. Kamu kaynağı kullanılmadan, özel sektörün dinamizminden faydalanılarak KKTC’deki mevcut ve yapılması planlanan limanların işletmesinin Kamu-Özel İşbirliği modeliyle gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

İLKE VE ESASLAR:

1. Limanların gözetimi ve denetiminin sağlanması amacıyla liman otoritesi ile liman hizmetleri birbirinden ayrılacaktır.
2. Gazimağusa Yük Limanı, Girne Turizm Limanı, Girne Antik Limanı ile Girne Yat Limanı kamunun düzenleyiciliği ve denetleyiciliği altında özel sektörün işletmeciliğinde kamu-özel işbirliği modeliyle yatırım ihtiyacı karşılanacak, hizmet kalitesi artırılacaktır.
3. Yat Limanlarının yasal altyapısı oluşturulacaktır.

FAALİYET TABLOSU:

Performans Göstergesi:

• İlgili mevzuatın yürürlüğe girmesi
• İşletme haklarının devrinin yapılması

EYLEM FORMU

AMAÇ     3: Reel Sektörün Rekabet Gücünün ve Ekonomideki Payının Artırılması.

EYLEM   4: Şehiriçi ve Şehirlerarası Toplu Taşımanın Yaygınlaştırılması Sağlanacaktır.

GEREKÇE: Karayolu ulaşımında son dönemlerde yapılan yatırımlar, karayolu ağının oldukça gelişmesini sağlamıştır. Gelinen aşama itibariyle, yeni yol yatırımından ziyade yükseköğretim ve turizmde yaşanan olumlu gelişmelerle birlikte gün geçtikçe artan toplu ulaşım ihtiyacının karşılanması önem arz etmektedir.

KKTC’de bulunan üniversitelerde halen 80.000’den fazla öğrencinin eğitim gördüğü,  ayrıca yıllık yaklaşık 1.640.000 yolcunun geldiği dikkate alındığında;  gerek şehirlerarası gerekse şehiriçi ulaşımda, daha ekonomik ve daha güvenli olmasının yanısıra,  akaryakıt tüketiminin azaltılması ve çevrenin daha az kirletilmesi gibi hususlar gözönüne alındığında KKTC’de toplu taşımacılığın geliştirilerek yaygınlaştırılması zarureti bulunmaktadır.

İLKE VE ESASLAR:

1. Karayolunda toplu ulaşım teşvik edilecek ve yaygınlaştırılacaktır.
2. Toplu taşıma sistemi KKTC ölçeğinde planlanacaktır.
3. Yerel yönetimlerin ve özel sektörün katılımıyla toplu taşıma sistemi kurulacaktır.

FAALİYET TABLOSU:

Performans Göstergesi:

• Toplu taşıma sisteminin hukuki altyapısının tamamlanması,
• Aşağıdaki şehirlerde ve hatlarda toplu taşıma hizmetinin verilmeye başlaması,

EYLEM FORMU

AMAÇ    3: Reel Sektörün Rekabet Gücünün ve Ekonomideki Payının Artırılması.

EYLEM 5: Telekomünikasyon Dairesi Yeniden Yapılandırılacak; Telekomünikasyon Sistemi Kamu - Özel İşbirliği Modeliyle İhtiyaç Duyulan Altyapı Yatırımlarının Yapılması Suretiyle İşletilecektir.

GEREKÇE: Telekomünikasyon hizmetlerinin kesintisiz, sürdürülebilir ve daha kaliteli olarak verilmesinin sağlanması bilgi toplumuna ulaşmak için gereklidir.

Telekomünikasyon Dairesinin haberleşme sektöründeki payı giderek azalmakta ve kurum gerekli altyapı yatırımlarını yapacak kaynaktan yoksun olarak faaliyetlerine devam etmektedir. Bunun bir sonucu olarak, bilgi toplumuna ulaşmak için gerekli olan teknik altyapı kaynak ve know-how yetersizliğinden oluşturulamamıştır.

İLKE VE ESASLAR:

1. Telekomünikasyon altyapısının ve hizmetlerinin kamunun düzenleyiciliği ve denetleyiciliği altında kamu-özel işbirliği modeliyle hizmet kalitesi artırılarak işletilecektir.

FAALİYET TABLOSU:

Performans Göstergesi:

• Telekomünikasyon Dairesinin fonksiyonları gözden geçirilerek yeniden yapılandırılmasına yönelik yasal düzenlemenin yapılması
• Yeni Telekomünikasyon şirketinin hizmet vermeye başlaması
• Bilişim sektörü için gerekli yasaların yürürlüğe girmesi

EYLEM FORMU

AMAÇ    3: Reel Sektörün Rekabet Gücünün ve Ekonomideki Payının Artırılması.

EYLEM 6: Yeterli Düzeyde ve Güvenilir Tarımsal Ürün ve Gıda Üretimini Rekabetçi Şartlarda Sağlayacak Bir Tarım Sektörü Oluşturulacaktır.

GEREKÇE: Bugüne kadar oluşturulan tarım politikaları, tarım sektörünün ülke ihtiyaçlarını karşılayabilen bir yapıya kavuşmasını sağlayamamış ve sektörün GSYİH içindeki payı potansiyelinin altında kalmıştır. Mevcut politikalar üreticiyi sübvansiyona, kuraklık olsa da olmasa da bağımlı hale getirmiştir. Ülkenin en önemli sektörleri tarım ürünü ihtiyaçlarını giderek daha fazla ülke dışından temin eder duruma gelmiştir.

Türkiye'den gelen suyun tarımda kullanılmasının ve hellimin AB tarafından tescilinin, önümüzdeki dönemde tarım sektörünün önemini artırması beklenmektedir. Bu gelişmeler tarım sektöründe kısa, orta ve uzun vadeli hedeflerin belirlendiği; üretim koşullarını, rekabeti, erkenciliği, verimliliği, kayıtlılığı, gıda güvenilirliğini ve iç talebi dikkate alan bir master ve stratejik plan ihtiyacını daha da acil hale getirmiştir.

Gıda ve yem güvenirliliğini sağlamaya yönelik yetkilerin tek bir yapı altında toplanarak, etkin denetimin ve gerekli standartların oluşturulması gerekmektedir.

Çıkarılmış olan Gıda ve Yem Yasası’nın etkinlik kazanması açısından ikincil mevzuatın acilen çıkarılması gerekmektedir. Denetim ve kontrol sistemlerinin işlerlik kazanması açısından bazı idari yapıların etkin bir yapıya kavuşturulmasına ihtiyaç vardır.

Hayvan Sağlığı hususunda özellikle Brusella hastalığıyla mücadelede yaşanan sıkıntılar ve hastalığın büyükbaş ve özellikle küçükbaş hayvanlarda gittikçe artan oranda yaygınlaşması nedenleriyle Hayvan Hastalıklarıyla Mücadele Programının bir an önce hazırlanarak uygulanması gerekmektedir.

Tarımsal Destekleme kaleminin bütçeye olan yükünü azaltmak, hedef sektörleri belirleyerek bu sektörlere ilişkin destekleme politikaları ve uygulamaları oluşturmak, sürdürülebilir bir destekleme sistemi oluşturması açısından elzem görülmektedir.

Mevcut teşvik sisteminin en önemli unsuru fiyat desteğidir. Fiyat destekleri verimliliği ve üreticilerin ölçeğini dikkate almamaktadır. Tarımsal üretim, iç talep, özellikle turistik tesislerin talebi ve niş ürünlerin üretimi düşünülerek planlanmalıdır. Ayrıca, hellimin AB tarafından coğrafi olarak tescili ülke için önemli fırsatlar getirmekle birlikte tescil için özellikle küçükbaş hayvan sütü üretiminin artırılması gerekmektedir.

Bu gelişmeleri dikkate alarak, tarımsal teşviklerin ve sübvansiyonlarının üreticiyi ve verimliliği sağlayacak şekilde gözden geçirilmesine ihtiyaç duyulmaktadır.

Oluşturulacak politikaların sağlıklı bir zemin üzerine inşa edilmesi için entegre bir kayıt sistemine ihtiyaç duyulmaktadır. 

Öte yandan, sektörde faaliyet gösteren kurumlar; tekelci yapıları, uygulanan fiyat politikalarının yol açtığı görev zararları ve esnek olmayan yönetim yapılarıyla sektörü olumsuz etkilemektedir. Bu kurumların özellikle TÜK’ün tekelci yapıdan çıkartılıp piyasa düzenleyici bir hale getirilmeleri gerekmektedir.

İLKE VE ESASLAR:

1. Tarım politikaları, üretimde etkin ve verimli tarım uygulamalarına sahip, pazar imkanlarını geliştiren, rekabetçi, gıda güvenilirliğini artıran, kayıtlılığı esas alan, ekonomik ve sosyal politikaları dikkate alan bir yapıda yeniden oluşturulacaktır.
2. Tarım Master Planında su kaynakları dikkate alınacaktır.
3. Tarım Strateji Belgesi Tarım Master planı ile uyumlu olacaktır.
4. Tarımsal ürünlerin pazarlanmasında üretici kümelenmeleri desteklenecektir.
5. Üretimde verimlilik artışı sağlanacaktır.
6. Tarımsal desteklerde bütçe sınırları dikkate alınacaktır.
7. Fiyat destekleri azaltılacaktır.  
8. Tarımsal destekler önceden açıklanacaktır.
9. Tarımsal desteklerde bir üreticinin alabileceği toplam desteğe bir üst sınır getirilmelidir. 
10. Tarımsal destekler oluşturulan Entegre Kayıt Sistemine göre verilecektir.
11.  TÜK tekelci yapıdan çıkartılıp piyasa düzenleyici bir hale getirilecektir.
12. Tarımsal kurumlara görev zararı verilmeyecektir.

FAALİYET TABLOSU:

Performans Göstergesi:

• Tarım Master Planı ve Tarım Strateji Belgesinin Bakanlar Kurulu tarafından onaylanıp yürürlüğe girmesi 
• Tarama yapılan hayvan sayısı ve vaka sayısındaki düşüş
• Program dönemi sonunda, kuraklık hariç tarıma verilen tüm destek harcamalarının GSYİH’nin yüzde 25’ini aşmaması,
• Programda öngörülen sektörel büyüme hedeflerinin tutturulması,

EYLEM FORMU

AMAÇ     3: Reel Sektörün Rekabet Gücünün ve Ekonomideki Payının Artırılması.

EYLEM 7: Enerji Sektöründe Politika Belirleyici, Düzenleyici, Denetleyici Bir Kurumsal Yapı Oluşturulacak ve Enerji Güvenliği ile Verimliliği Artırılacaktır.

GEREKÇE: Artan nüfusun ve büyüyen ekonominin enerji ihtiyacının sürekli, kaliteli ve asgari maliyetle karşılanması gerekmektedir. Herhangi bir doğal kaynağa sahip olmayan ülkemizde, enerji üretimi tamamen ithal girdilerle yapılmaktadır. Enerjideki dışa bağımlığının yanı sıra, enerji sektöründeki yapısal problemler, özel sektörün rekabet gücünü olumsuz etkilemekte, yine hane halkının bütçesi üzerinde ciddi yükler oluşturmaktadır.

Enerjiyle ilgili politikaları oluşturacak bir birim bulunmamaktadır. Bu sebeple, enerji politikasını belirleyecek, enerji piyasasını düzenleyecek ve denetleyecek yetkin bir kurumsal yapıya ihtiyaç duyulmaktadır.

Elektrik iletimi ve dağıtımında tekel, üretimi ise özel sektörden hizmet alarak yapan KIB-TEK, elektrik piyasasında tek aktör durumundadır.  Dünya uygulamaları da dikkate alınarak elektrik enerjisini daha ucuza mal edebilmek için KIB-TEK’in üretim, iletim ve dağıtım fonksiyonları ayrıştırılarak verimliliğinin artırılmasına ihtiyaç bulunmaktadır.

Öte yandan, 136 MW kurulu kapasiteli olan özel sektörden hizmet alma süresinin 2024 yılında ve Teknecik Santralindeki 120 MW kapasiteli buhar türbinlerinin ekonomik ömrünün 2025 yılında sona erecek olması ile her yıl artan enerji talebinin karşılanması için ilave yatırımlara duyulan ihtiyaç elektrik sisteminin Türkiye ile enterkonnekte sisteme bağlanmasını gerekli kılmaktadır.  Ayrıca, enterkonnekte sisteme bağlanmak arz güvenliği ve arz çeşitliliğini sağlayacaktır.

İLKE VE ESASLAR:

1. Politika belirleme, düzenleme ve denetleme amacıyla Enerji Dairesi kurulacaktır.
2. Herbir şirketin yönetiminin siyasi etkiden bağımsız teşkil ettirilmesine imkan sağlayacak hukuki altyapı oluşturulacaktır.
3. Şirket yönetimleri arasında organik bir ilişki olmayacaktır.

FAALİYET TABLOSU:

Performans Göstergesi:

• Ayrışmaya ilişkin yasal düzenlemenin yürürlüğe girmesi
• Eylem Planının Bakanlar Kurulundan onaylatılıp uygulamaya başlatılması
• Resmi Gazetede yasanın yayınlanıp yürürlüğe girmesi

EYLEM FORMU

AMAÇ    3: Reel Sektörün Rekabet Gücünün ve Ekonomideki Payının Artırılması.

EYLEM 8: Sanayi Sektörünün Rekabet Gücü Artırılacaktır.

GEREKÇE: Sanayi sektörünün GSYİH içerisindeki payı, 2008 yılında %10,7 düzeyinde iken 2014 yılında %8.8'e düşmüştür. Sanayi sektörünün ekonomi içerisindeki payının düşük olması ve bunun giderek düşmesi, KKTC'nin tanınmamasının ve küçük bir ölçeğe sahip olmasının yanı sıra eksik rekabet koşullarından, üretim maliyetlerinin yüksek olmasından, iş hayatının önündeki engellerden, sektörel planlama yetersizliğinden ve atıl kapasiteden kaynaklanmaktadır.

Bu çerçevede, KKTC’deki iç talebi azami ölçüde karşılamayı hedefleyen bir sektörel planlamanın yapılması, sanayi bölgelerinin yönetiminin, arsa dağıtımı başta olmak üzere siyasi etkilerinden arındırılacak yapıya kavuşturulması ve OSB altyapılarının güçlendirilmesi gerekmektedir.

İLKE VE ESASLAR:

1. Sanayi Strateji Belgesi hazırlanacak ve buna uygun politikalar uygulanacaktır.
2. Sanayi Strateji Belgesinin hazırlanmasında sanayi sektörünün tarım ve turizm sektörleri ile etkileşimi özellikle dikkate alınacaktır.
3. Girişimcilik, kümelenmeler ve markalaşma desteklenecektir.
4. OSB'lerin kendi kendini yönetme ilkesi ön planda tutulacaktır.
5. Sanayi bölgeleri arsa dağıtımı başta olmak üzere siyasi etkilerden arındırılacaktır.
6. Sanayi ve üniversiteler arasındaki AR-GE başta olmak üzere işbirliği projeleri geliştirilecektir.

FAALİYET TABLOSU:

Performans Göstergesi:

• Sanayi strateji belgesi ve eylem planında öngörülen eylemlerin uygulanması
• OSB yasasının yürürlüğe girmesi
• Programda öngörülen sektörel büyüme hedeflerinin tutturulması.
• Sanayiinin GSYİH içerisindeki payının program dönemi sonunda %11’i aşması.

EYLEM FORMU

AMAÇ    3: Reel Sektörün Rekabet Gücünün ve Ekonomideki Payının Artırılması.

EYLEM  9: İş ve Yatırım Yapmanın Önündeki Engeller Kaldırılacaktır.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                             

GEREKÇE: Ticaret Odasının 2015-2016 Rekabet edilebilirlik raporuna göre KKTC 141 ülke arasında Rekabet edilebilirlikte 121’inci sıradadır. YAGA’nın 2015 İş Yapabilirlik Raporuna göre; Kuzey Kıbrıs 190 ülke ekonomisi arasında 94. sırada yer almıştır. Raporun takip etmiş olduğu metodoloji, senaryo ve varsayımlara göre KKTC;

• İşe Başlama işlemlerinde 17 prosedür sayısı, ve 25 gün ile 156. sırada;
• İzin, Lisans ve Ruhsat işlemlerinde 9 prosedür sayısı ve 153 gün ile 39.sırada (ÇED’li senaryoda 140. sırada);
• Elektrik Bağlama işlemlerinde 9 prosedür ve 45 gün ile 121. sırada;
• Mülkiyet Kaydı işlemlerinde 4 prosedür ve 5 gün süre ile 90. sırada;
• Kredi Alma başlığında 71. sırada;
• Küçük Hisseli Yatırımcının Korunması başlığında 132. sırada;
• Vergi Ödeme işlemlerinde 48 kez yıllık ödeme sayısı ve 140 saat ödeme süresi ile 144. sırada;
• Sınır Ötesi Ticaret işlemlerinde ihracat yaparken 9 belge sayısı; 18 gün ihracat süresi, 748 USD konteyner başı maliyet; ithalat yaparken 7 belge sayısı, 12 gün ithalat süresi ve 589 USD konteyner başı maliyet verileri ile 96. sırada;
• Kontratların Bağlayıcılığı başlığında 750 gün ve 32 prosedür sayısı ile 35. sırada;
• İşin Tasfiyesi işlemlerinde 9 yıl ve 6.56% geri alma oranı ile 106. sırada

yer almaktadır.

Piyasada rekabet koşullarının olumsuz etkileri, ticaretin önünde engeller olması, gümrük prosedürlerinin maliyetli olması yanında, şirket kurmak için gerekli prosedür sayısının çokluğu, finansmana erişim ve siyasal istikrarsızlık en önemli problem alanlarıdır.

Bu ortam göz önünde bulundurularak ülkede iş ve yatırım ortamının gelişimini engelleyen bürokrasinin azaltılması, gereksiz iş ve işlemlerin kaldırılması gerekmektedir. 

İLKE VE ESASLAR:

Her ölçekteki yerli ve yabancı müteşebbisin;

1. Önündeki gereksiz yasal ve bürokratik engeller kaldırılarak yatırımın ve iş hayatının bütün aşamalarındaki işlem süreleri kısaltılacaktır.
2. Yasalara uyum maliyetleri azaltılacaktır.
3. Vergi ve sosyal güvenlik primi ödeme işlemleri basitleştirilecektir.

FAALİYET TABLOSU:

Performans Göstergesi:

• Gerekçe bölümünde belirtilen işlemlerle ilgili göstergelerde anlamlı iyileştirmeler sağlanması
• 50/2000 Motorlu Araçlarla Yolcu ve Yüklerin Taşınması Yasası’nda konu ile ilgili (B İzni verilmesi sağlanacak şekilde) değişiklik yapılması

EYLEM FORMU

AMAÇ   2: Reel Sektörün Rekabet Gücünün ve Ekonomideki Payının Artırılması.

EYLEM 10: Bütüncül Bir Yatırım Teşvik Sistemi Oluşturulacaktır.

GEREKÇE: Teşvik ile ilgili birçok mevzuatın bulunması, uygulamalarda yeknesaklık olmaması ve mükerrer desteklerin verilmesi nedeniyle teşvik uygulamaları esas amacından sapmıştır. Bunların giderilebilmesini sağlayacak bütüncül bir yatırım teşvik sisteminin oluşturulup bir merkezden yönetilmesine ilişkin değişikliklere gerek duyulmaktadır.

Bu çerçevede, reel sektördeki yatırım destek programlarının hazırlanması ve yürütülmesi Ekonomi Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından yapılacaktır.

İLKE VE ESASLAR:

1. Yatırım teşvikleri ile ilgili mevcut mevzuatlar gözden geçirilecek ve ilgili kurumların da katılımı ile tek mevzuat şekline dönüştürülerek yürütmesi Ekonomi Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından yapılacaktır.
2. Bütün sektörlere ilişkin yatırım teşvik belgeleri Ekonomi Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından düzenlenecektir.
3. Düzenlenen teşvik belgelerindeki destek unsurlarının uygulamaları yasa ve tüzüklerde ayrıca belirtilmediği sürece ilgili bakanlıklar tarafından yapılacaktır.
4. Aynı yatırım için farklı kurumlarca mükerrer destek verilmeyecektir.

FAALİYET TABLOSU:

Performans Göstergesi:

• Bütüncül bir yatırım teşvik yasasının yürürlüğe girmesi.

EYLEM FORMU

AMAÇ      3: Reel Sektörün Rekabet Gücünün ve Ekonomideki Payının Artırılması.

EYLEM 11: Meslek Edindirmeye ve İstihdamın Artırılmasına Yönelik Çalışmalar Yapılacaktır.

GEREKÇE: Küçük ada ekonomisine sahip olan KKTC´nin özel koşullarının da getirdiği sıkıntılar nedeniyle işsizlik ve göç önemli bir sorunudur. KKTC´de bir taraftan işsizlik söz konusu iken diğer taraftan ihtiyaç duyulan alanlarda çalışacak işgücü sıkıntısı yaşanmaktadır. Kısaca arz talep uyuşmamaktadır. İşsiz vatandaşlara ihtiyaç olan alanlarda beceri kazandırarak, meslek öğreterek istihdamlarına yardımcı olmak devletin ekonomik ve sosyal bir sorumluluğudur.

 Ulusal ve uluslararası meslek standartlarını temel alarak, teknik ve mesleki alanlarda mesleki yeterliliklerin esaslarını belirlemek, denetim, ölçme ve değerlendirme, belgelendirme ve sertifikalandırmaya ilişkin faaliyetleri yürütmeye yönelik eksikliklerin giderilmesi gerekmektedir.

İLKE VE ESASLAR:

1. İstihdam Stratejisi ve Eylem Planı kamu ve özel bütün paydaşlarla işbirliği içinde hazırlanacaktır.
2. Eğitim ile işgücü piyasası arasındaki işbirliği güçlendirilecektir.
3. Meslek standartlarının belirlenmesi ve meslek sahiplerinin yeterliklerinin tespiti konusunda Türkiye’deki Mesleki Yeterlilik Kurumu ile yakın işbirliği yapılacaktır.
4. Mevcut insan kaynağına yönelik ve işletmelerin ihtiyaç duyduğu “yeni beceriler kazandırma” ve kısa süreli “meslek edindirme” programları gibi aktif işgücü piyasası politikaları oluşturularak, altı aylık sürelerle bu politikaların izleme ve değerlendirme raporu yayınlanacaktır.

FAALİYET TABLOSU:

Performans Göstergesi:

• İstihdam Stratejisi ve Eylem Planının uygulamaya konulması.
• Açılan meslek edindirme programı ve bu programlara katılan kişi sayısı
• Meslek edindirme kurslarını bitirenlerden istihdam edilenlerin mezun kursiyer sayısına oranı
• İşsizlik oranındaki düşme.