Hristodulidis “Lute’un dönüşünün belirleyici olduğunu” söyledi

Rum Dışişleri Bakanı Nikos Hristodulidis’in, dün yaptığı açıklamalarda, referans şartlarının belirlenmesi sürecine değindiği ifade edildi.

Alithia gazetesinde yer alan habere göre, dün sabah RİK’e açıklamalarda bulunan Hristodulidis, referans şartlarının belirlenmesi sürecine değinerek, BM Genel Sekreterinin Kıbrıs’la ilgili geçici olarak atadığı özel danışmanı Jane Holl Lute’un bölgeye geri dönüşü ve referans şartları belirlenmesi çabasını “önümüzdeki en belirleyici süreçlerden biri olarak tanımladı ve bunun sonucunun, büyük ölçüde müzakerelerin gidişatının ne olacağını belirleyeceğine” işaret etti.

Hristodulidis’in Lute’un bir “anlaşma taslağı getirmeyeceğini” vurguladığını yazan gazete, ancak Hristodulidis’in, Lute’un müdahil tüm taraflarla öze ve müzakerelere ilişkin çok somut konuları ele almasının ardından “muhtemelen tüm müdahil tarafların tartışma konusunu teşkil etmesi gerekecek bir şey hazırlayacağını kabul ettiğine” işaret etti.

Müdahil taraflar arasında referans şartları üzerinde bir anlaşmaya varılması gerektiğini de ifade eden Hristodulidis, yani Lute’un hem garantör güçleri ziyaret edeceğini, hem de Kıbrıs’ta temaslarda bulunacağını ve müzakerelerin tümünü biçimlendirecek olan üzerinde hem fikir olunmuş referans şartlarında bir sonuca varılacağını ve bunların hem öze, hem de müzakerelerin olası yeniden başlama sürecine dokunacağını söyledi.

Öze ilişkin olarak ise “elde edilen görüş birliklerine değinileceğini” ifade eden Hristodulidis, “bir diğer ifadeyle bu önemli görüş birliklerinin teyit edilip edilmediğine veya tezini değiştiren birileri olup olmadığına değinileceğini, öte yandan Guterres çerçevesinin de öze ilişkin konular içerisinde bulunduğunu” öne sürdü.

Güvenlik ve garantiler başlığının da ayrıca Kıbrıs sorununun özünün bir parçası olduğunu vurgulayan Hristodulidis, bunun Lute’un misyonunu meşgul edecek bir şey olduğu gibi, referans şartlarını da meşgul edeceğini ve bundan dolayı garantör güçlerle de temaslar olması gerekeceğini ifade etti.

Gazete Hristodulidis’e göre “referans şartlarında, müdahil taraflar arasında hangi konularda farklı bir tez olduğunun da ortaya çıkacağını ve bu anlaşmazlık konularının, müzakerelerin yeniden başlamasında ele alınması gerekecek olan konular olduğunu” ifade etti.

“Referans şartlarının, henüz anlaşma olmayan konularda müzakerelerin yeniden başlaması için yapılmakta olduğunu” ifade eden Hristodulidis, “bu konularda anlaşmazlık varsa (ki bu işlevsellik, yürütme gücü ve güvenlik-garantiler başlığıyla ilgili olabilir) referans çerçevesine bu konularda anlaşmazlık olduğu ve daha da spesifik olarak, bu anlaşmazlığın nerede bulunduğunun kayda geçirileceğini” belirtti.

Prosedürle ilgili olarak ise “referans şartlarında, iki taraf arasında Lefkoşa’da müzakerelere başlayıp başlamadığımız veya Kıbrıs’la ilgili yeni bir konferansla başlayıp başlamadığımız gibi bazı şeylere değinildiğini” de ifade eden Hristodulidis, sözlerinin devamında referans şartlarıyla, belirli bir zaman takvimi arzu edilmeyeceğini belirtti.

Herkesin bunun sonsuza kadar sürecek bir süreç olmadığını söylediğini ve 44 yıl daha müzakere etmek istemedikleri konusunda hem fikir olduklarını ifade eden Hristodulidis, her geçen günle birlikte, Kıbrıs sorununun çözüm çabalarının daha da zorlaştığını söylediklerini, bununla birlikte her şeyin müzakere masasına sunulacak olan tezlere bağlı olacağını kaydetti.

Referans şartlarının belirlenmesine ilişkin 90 gün veya yılsonu konusunda ise Hristodulidis, bunun Rum tarafının da istediği bir şey olduğunu belirterek, Lute’un da bu referans şartları üzerinde mümkün olan en kısa sürede veya en azından yılsonundan önce anlaşması konusuyla hem fikir olduğunu sözlerine ekledi.

Fileleftheros gazetesine göre ise Hristodulidis açıklamasında ayrıca “devletin işlevselliğinin, Kıbrıs Cumhuriyeti’nin geleceğiyle ilgili kararların Kıbrıslı Türkler ve Kıbrıslı Rumlar tarafından alınması ve hiçbir durumda üçüncü bir ülke tarafından alınmaması gereğine dokunduğunu” vurguladı.

Hristodulidis’in bu açıklamalarını “Türkiye ve Yunanistan İçin Karar Vermeyeceğiz” ara başlığı altında veren gazete, Hristodulidis’in Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı’nın “Türkiye’ye de hizmet etmesi gereken kararlarla ilgili açıklamasına” yanıt verdiğini aktardı.

Buna göre “Türkiye, Yunanistan veya herhangi bir üçüncü ülke için kararlar almak için burada olmadıklarını” dile getiren Rum bakan, “Sayın Akıncı’nın örneğin enerjiyle ilgili kararların hem Kıbrıslı Türkleri hem de Türkiye’yi dikkate alması gerektiğini söylediğini” ifade ederek, “Türkiye seçeneğinin avantajlı olması durumunda, bunun incelenebileceğini” dile getirdi.

“Ancak bunun, yalnızca Türkiye böyle bir şeyi istedi diye Türkiye’de gerçekleşmesi gerekeceği anlamına gelmediğini” ifade eden Hristodulidis, endişe ve kuşku yaratan şeylerin bunlar olduğunu söyledi. Hristodulidis, sözlerinin devamında şu örneği verdi;

“Kıbrıs MEB’indeki rezervlerin nasıl kullanılacağına ilişkin kararlar üç kritere dayanmalıdır: teknik, ekonomik ve politik. Teknik ve ekonomik olguların olmaması durumunda, politik kriterler de dikkate alınamaz çünkü bunlar ekonomik ve teknik araştırmalarla desteklenmeyecektir. Politik kriterlerin, böyle bir karara yol açacak ilk kriter olmasında ısrar etmemiz yanlış bir şeydir. Bu, bizim kaygımızın Kıbrıs halkının çıkarlarına hizmet etmek olmadığını gösterir.”