İflas eden Detroit'te belirsizlik hakim

DETROIT - Mücahit Oktay  Ülkenin kuzey bölgesinde, Kanada sınırında yer alan tarihi şehir Detroit’in Acil Durum Müdürü Kevyn Orr’un sunduğu iflas kararı dosyasını Michingan Valisi Rick Snyder’ın imzalaması üzerine şehrin iflas ettiği resmilik kazanmıştı. Son aylarda çalışanların maaşlarını ödeyebilmek için  devlet destekli tahvilleri satma yoluna giden Detroit yönetiminin bu çabaları da ekonomik çarkın dönmesine yetmemiş ve iflası getirmişti. Siyahi nüfusun çok yoğun olduğu şehirde  AA muhabirine açıklama yapan Amerikalılar, gelecekle ilgili endişeli konuştu. Detroit’e yakın bir bölgede pizzacılık yapan Yasser Kalkas, 32 yıl önce yerleştiği  şehrin güvenlik, rüşvet ve kötü yönetici gibi ana sorunlarının olduğunu söyledi. Lübnan kökenli esnaf, ‘’Bir çok insan işini kaybediyor. Para kazanamayınca para da harcayamıyor. Durum bir kaç yıl çok kötü gidecek gibi görünüyor’’ dedi. Yanında üç Türk çalışanın olduğunu ancak bölge ekonomisinin kötüleşmesi nedeniyle Türkiye’ye kesin dönüş kararı aldıklarını aktaran Kalkas, ‘’Burada daha çok işyeri açılmalı, etrafta daha çok polis olmalı. Polisi çağırdığınızda gelmesi bir saat sürüyor. ABD’de cinayetin başkentiyiz. Ülkede en çok suçun ve öldürme hadiselerinin yaşandığı şehirlerden biriyiz’’ şeklinde konuştu. Detroit sokaklarında, lastikleri için çalındıktan sonra terk edilen yeni model arabalar, şehrin arka sokaklarında bakımsızlıktan gettoya dönüşmüş mahalleler, terk edilmiş evler görmek mümkün. Gruplar halinde dolaşan işsiz gençler, dilenciler ve evsizlerin çokluğu ise şehrin güvensiz, ekonomisi çıkmaza girmiş bir yer olduğu algısını güçlendiriyor.  Resmi verilere göre, Deotroit’te nüfusun yüzde 36,2’sinin yoksulluk sınırı altında yaşadığı gerçeği ise bu algıyı pekiştiriyor. ­Federal yardım için mahkeme kararı gerekli Detroit'te işçi ve emeklilerin maaşlarını alabilmesi için gerek duyulan paranın, Federal hükümet tarafından salıverilmesinin ön koşulu ise Federal mahkeme tarafından bu doğrultuda bir kararın alınması. Yetkililerin, şehri tekrar ayağa kaldırmak için ihtiyaç duyduğu 18,5 milyar doların Washington tarafından ödenmesi için Federal mahkeme uzmanlarının kendilerine sunulan iflas dosyasını inceleyip karara bağlaması gerekiyor. Mahkemenin dosya incelemek için ihtiyaç duyduğu süre ise 30 ila 90 gün arasında değişiyor.  Federal mahkemenin yardım kararını onaması halinde bile 3 aya kadar sürebilecek bu bekleme döneminde Detroit’teki çalışanların maaşlarının nasıl ödeneceği belirsizliğini korurken, söz konusu durum nüfusunun çoğunluğu siyahilerden oluşan halkı da huzursuz ediyor. Çalışamaz duruma düştüğü için evini kaybeden siyahi Amerikalı Glenn White, mevcut duruma olan şikayetini aktarırken, politikacıların konuşmak yerine icraat yapması gerektiğine vurgu yaptı. ‘’Büyük fabrikalar kapandı. İşsizlik arttı. İnsanlar ev kiralarını ve taksitlerini ödeyemiyor. Otomotiv endüstrisi  eskisi gibi değil. Ben de işsizim şu an, bütün hayatım boyunca çalıştım, şimdi çalışamaz durumda olduğum için sosyal hardım hakkımı kazanmaya çalışıyorum’’ diyen siyahi Amerikalı, politikacılara da şöyle seslendi: ‘’Yetkililere mesajım, halkınıza yardım etme konumundaysanız, bunu ispat edin, sadece konuşmayın. Politikacı yalanı dinlemek istemiyorum, istihdam görmek istiyorum. Detroit hayalet şehre döndü. Umarım düzelir.’’ İş bulamadığı için hayatını bir evsiz olarak sürdüren Morris Walker ise ‘’Detroit güzel bir şehir, yaşamak için harika bir yer fakat yardıma ihtiyacımız var. Kimse artık buraya yatırım yapmak istemiyor’’ şeklinde duygularını dile getirdi. Şehir nüfusunun yüzde 82’si siyahi ABD’nin Kanada sınırında bulunan şehri Detroit’in bugün nüfusun yüzde 82,7’sini siyahilerin oluşturması, 1850’lerde kuzey eyaletlerinin ekonomisini sanayiye yöneltmesi ve köleliğin kaldırmasıyla yakından ilgili. Şehrin kalan nüfusunun yüzde 6,8’ini de yine ucuz işgücü olarak çalıştırılan Hispanic ve Latino kökenliler oluşturuyor. Detroit’in beyaz nüfusu ise 2010 verilerine göre sadece yüzde 7,8’de kalıyor. Geçtiğimiz  yüzyılın başında Henry Ford’un fabrikasını bu şehre kurup bütün dünyaya araba ihraç etmesiyle yıldızı parlayan ve "Motorcity" diye adlandırılan şehir, özellikle 2009 yılında Chrysler ve General Motors’un iflaslarını açıklamasıyla hızlı bir ekonomik düşüş trendine girmiş ve bu durum şehir nüfusunun erimesini hızlandırmıştı. 1950’de 1 miyon 850 bin sınırına dayanan şehir nüfusu, ABD nüfus bürosu 2010 verilerine göre 713 bin olarak belirlendi. Şehrin nüfusu bugünlerde ise 700 binin altına düşmüş durumda. Şehirde 1940 yılında beyazların oranı yüzde 90’ın üzerindeyken yine 2010 verilerine göre bu oyaran yüzde 7’lere kadar geriledi.