İngiltere'de karar anı, gitmek mi zor kalmak mı?

İngiltere'de son dönemin sonucu en çok merakla beklenen genel seçimine bir gün kaldı. Liderler yarın yapılacak erken seçimle ilgili kampanya faaliyetlerini bugün noktalayacak. Gerek İngiltere'nin Avrupa Birliği'nden (AB) ayrılma (Brexit) sürecine yönelik tartışmalar, gerekse de iktidardaki Muhafazakar Parti'yle ana muhalafetteki İşçi Partisi'nin birbirine taban tabana zıt olan ülke vizyonları, seçimi özellikle de gelecek nesiller açısından daha da hayati hale getiriyor.

YouGov şirketi tarafından yapılan son kamuoyu araştırması, Muhafazakar Parti'yle İşçi Partisi arasındaki farkın kapandığını gösterdi. Yine de araştırmaya göre Başbakan Boris Johnson liderliğindeki Muhafazakar Parti 650 üyeli Avam Kamarası'nda yüzde 43 oyla 339 sandalye kazanacak ve 28 sandalyelik bir çoğunluğa sahip olacak.

Dar bölge seçim sistemi nedeniyle Jeremy Corbyn liderliğindeki İşçi Partisi için yüzde 34 oy ve 231 sandalye, Liberal Demokrat Parti için yüzde 12 oy ve 15 sandalye, İskoçya Ulusal Partisi (SNP) için yüzde 3 oy ve 41 sandalye, Yeşil Parti için yüzde 3 oy ve 1 sandalye, Galler partisi Plaid Cymru için ise yüzde 1 oy ve 4 sandalye öngörülüyor.

YouGov, araştırma kapsamında 4-10 Aralık tarihleri arasında 105 binden fazla kişiyle görüşüldüğünü açıkladı. Şirketin 6 Aralık tarihli bir önceki kamuoyu araştırması ise 1680 kişiyle görüşülerek yapılmıştı ve Muhafazakar Parti'nin seçimi çok daha açık farkla (359 sandalye) kazanacağını öngörüyordu.

Araştırma şirketinin yetkilileri, hata payı da göz önünde bulundurulduğunda, Muhafazakar Parti'nin 2 yıl önce olduğu gibi Parlamento'da çoğunluğu elde edememesinin mümkün olduğunu söylüyor.

Johnson ve Corbyn'e yönelik eleştiriler neler?

Seçim kampanyası boyunca Boris Johnson düzenli olarak yalan beyanda bulunmak ve seçmenleri yanıltmakla suçlandı. Örneğin Johnson Ulusal Sağlık Sistemi'nde (NHS) görevli hemşirelerin sayısını 50 bin artırmayı vadetti ancak zaman içinde bu hemşirelerden sadece 31 binin görevlendirilecek yeni hemşireler olacağı, 19 bininin zaten halen NHS'te görev yaptığı ortaya çıktı.

Polis sayısını 20 bin artırmayı vadederken, 2010'dan bu yana bu sayıyı 20 binden fazla azaltan da yine Muhafazakar Parti.

İşçi Partisi'ne yönelik eleştirilerin başında ise kamu harcamalarını 2024'e kadar yılda 83 milyar sterlin (yaklaşık 634 milyar lira) artırmayı vadetmesi ve yılda 55 milyar sterlin borçlanacağını (yaklaşık 420 milyar lira) açıklaması geliyor.

Muhafazakar Parti, İşçi Partisi'nin seçim vaatlerini uygulamasının; ülkeden sermaye çıkışına, İngiliz Sterlini'nin değer kaybetmesine ve İngiltere'nin resesyona girmesine neden olacağını iddia ediyor.

İşçi Partisi ise esas İngiltere'nin AB'den anlaşma olmadan ayrılması ya da Brexit sonrası AB'yle serbest ticaret anlaşması yapılamaması halinde, İngiltere'nin çok ciddi ekonomik risklerle karşı karşıya kalacağı uyarısı yapıyor.

İngiltere'de siyasi partilerin bu kritik seçimde seçmenlere vaatlerini derledik:

Muhafazakar Parti

İngiltere'nin 31 Ocak'ta AB'den ayrılması
Göçün kontrolü için Avustralya'da uygulanan puana dayalı sisteme geçilmesi
Önümüzdeki 3 yılda İngiltere ve Galler'de 20 bin polisin daha görevlendirilmesi
Ulusal Sağlık Sistemi'nde (NHS) görevli hemşirelerin sayısının 50 bin artırılması
Gelir vergisi, katma değer vergisi ve sigorta primlerinde artış yapılmaması

İşçi Partisi

3 ay içinde AB'yle (İngiltere'nin AB Ortak Pazarı ve Gümrük Birliği'nde kalmasına dayalı) yeni bir Brexit anlaşmasının müzakere edilmesi ve bu anlaşma için 6 ay içinde ikinci Brexit referandumunun yapılması. Yeni anlaşmanın referandumda reddi halinde İngiltere'nin AB'de kalması.
Daha zengin kesimden ve şirketlerden daha fazla vergi alınmasıyla kamu harcamalarına daha fazla pay ayrılması ve bütçeden sağlığa ayrılan payın her yıl yüzde 4,3 artırılması
Ülkenin en büyük altı enerji şirketi de dahil kilit önemde bazı sanayi kuruluşlarıyla Ulusal Posta İdaresi'nin kamulaştırılması
Tüm çalışanlar için saatlik asgari ücretin 10 sterline (yaklaşık 76 lira) çıkarılması
Emeklilik yaşının 66'da dondurulması

Liberal Demokrat Parti

Brexit'in durdurulması ve bu sayede elde edilecek gelirin 5 yıl boyunca kamu harcamalarının artırılması için kullanılması
İklim değişikliğiyle mücadele amacıyla 2030'a kadar yenilenebilir enerjinin ülkede tüm sektörlerdeki payının yüzde 80'e çıkarılması ve konutlarda enerji verimliğinin artırılması
Gelir vergisinde yapılacak çok ufak bir artışla sağlık ve soyal yardım harcamalarının artırılması
Okullar için yılda 10 milyar 600 milyon sterlin (yaklaşık 82 milyar lira) daha harcama yapılması ve 20 bin yeni öğretmen atanması
Esrar kullanımının ve satışının, devletin alacağı düzenleyici tedbirlerle yasallaştırılması

İskoçya Ulusal Partisi

2020'de İskoçya'da yeni bir bağımsızlık referandumu yapılması
İskoçya'nın AB'de kalması, birliğin ortak pazarıyla gümrük birliğinden faydalanması ve bağımsızlık referandumunda halka gerekirse AB'de kalmayı isteyip istemediklerinin de sorulması
İskoçya Parlamentosu'nun yetkilerinin artırılması
Ekonomide kemer sıkma önlemlerine tamamen son verilmesi
Ulusal Sağlık Sistemi'ni Koruma Yasası çıkarılması ve İngiltere'de herhangi bir hükümetin yapacağı pazarlıklarda NHS'in de masada olmasının önlemesi

Brexit Partisi

İngiltere'nin AB'den kesinlikle tamamen ayrılması ve birlikle bir serbest ticaret anlaşmasını müzakere etmesi
Veraset ve intikal vergisinin kaldırılması
BBC'nin finanse edildiği bandrol ücretinin kademeli olarak kaldırılması (Başbakan Boris Johnson da hafta başında bunun mümkün olup olmadığını inceleyeceğini söyledi)
Lordlar Kamarası'nın lağvedilmesi
Dar bölge yerine nispi temsil seçim sisteminin getirilmesi

Yeşil Parti

İngiltere'nin 2030 yılına kadar net karbon salımını sıfırlaması için yılda 100 milyar sterlin (yaklaşık 763 milyar lira) yatırım yapılması
"Yeni bir yeşil düzen" anlayışıyla ülke ekonomisinde yapısal bir dönüşüm yapılması
NHS bütçesinin yine 2030 yılına kadar yılda en az 6 milyar sterlin (yaklaşık 46 milyar lira) artırılması
Brexit'e karşı çıkılması, bu konuda ikinci bir referandum yapılması ve oy pusulasındaki seçeneklerden birinin AB'de kalmak olması
Üniversite harçlarının kaldırılması (İşçi Partisi'nin de benzer bir vaadi var) ve öğrencilerin mevcut borçlarının silinmesi

Plaid Cymru

İkinci Brexit referandumuna destek verilmesi
"Yeşil istihdam devrimi" kapsamında Galler'e 20 milyar sterlin (yaklaşık 152 milyar lira) yatırım yapılmasının teşvik edilmesi
Düşük gelirli ailelerin çocuklarına haftada ekstra 35 sterlin (yaklaşık 267 lira) ödenmesi
Galler'deki ana demiryolu hatlarının 2030 yılına kadar elektrikli trenlerle canlandırılması
Galler'de her yıl okullar ve kolejler için yılda ekstra 300 milyon sterlin (yaklaşık 2 milyar 300 milyon lira) harcanması

İngiltere'de oy verme işlemi yarın sabah yerel saatle 07.00'de (TSİ 10.00) başlayacak ve 22.00'ye (TSİ 01.00) kadar sürecek. Oy verme işleminin son bulmasıyla, BBC dahil tüm televizyonların ortaklaşa yaptığı sandık çıkış anketinin sonuçları açıklanacak.