Iris Güneş'i inceleyecek

VANDENBERG HAVA KUVVETLERİ ÜSSÜ Güneş'in az bilinen bölgelerini araştıracak NASA'ya ait Iris uydusu, uzaya başarıyla gönderildi. Uydunun uzaya gönderilmesi alışılmadık bir yöntemle yapıldı. Önce, uydu ve uyduyu uzaya götürecek Pegasus roketini taşıyan bir uçak, ABD'nin California eyaletinin orta sahilinde bulunan Vandenberg Hava Kuvvetleri üssünden havalandı. Uçak sahilden yaklaşık 160 kilometre ötede, yerden 11 bin 887 metre yüksekliğe erişmesinin ardından uydunun içinde bulunduğu Pegasus roketini bıraktı. Uçağın bıraktığı Pegasus roketi, motorlarını ateşleyerek  tırmanışa geçtikten 13 dakika sonra uzaya ulaştı. NASA TV'ye konuşan NASA yetkilisi Tim Dunn, fırlatışın sorunsuz gittiğini ancak, uydu ile iletişimin bir süre için kesilmesi nedeniyle gergin anlar yaşandığını belirtti. Kontrol kulesindeki yetkililer, Iris'in izini, Dünya yörüngesindeki diğer uydulardan aldığı bilgilere dayanarak bulmayı başardı. -Iris uydusunun özellikleri- Güneş'in yüzeyi ile korona adı verilen, güneş tutulmaları sırasında görülen parlak beyaz halka arasında kalan, arayüz adı verilen bölgeyi inceleyecek Iris uydusu, 2,1 metre boyunda ve 180 kilogram ağırlığında. Güneş panellerinin tamamen açılması durumdaysa uydunun büyüklüğü boydan boya 3,7 metreye erişiyor. Amacı, gizemli arayüz bölgesinin  güneş rüzgarı adı verilen Güneş'ten püsküren yüklü parçacıkları nasıl harekete geçirdiğini bulmak ve Dünya'daki iletişim sinyallerini bozulmasına yol açan bu parçacıklara ilişkin yapılan uzay hava durumu tahminlerini iyileştirmek olan Iris uydusu, NASA'ya bağlı Goddard Uzay Uçuş Merkezi tarafından yönetiliyor. Her birkaç saniyede bir fotoğraf çekme ve Güneş üzerindeki 241 kilometrelik küçük alanlarda gözlem yapma imkanı veren bir ultraviyole teleskopu bulunan uydu, sıcaklığın 5 bin 500 santigrat dereceyi aştığı arayüz bölgesindeki güneş materyallerinin nasıl hareket ettiğini, enerji topladığını ve bu parçacıkların daha soğuk bir atmosferde yolculuk ederken ne şekilde hareketlendiğini araştıracak. Uydu, Güneş ile senkronize bir şekilde, bir kutuptan diğerine, gece/gündüz hattı boyunca uçarak Dünya üzerinde dönerek, Güneş'i gözleyecek. Yörüngedeki her bir dönüşünü 97 dakikada tamamlayacak Iris, 600 kilometrelik irtifada Dünya üzerinde günde 14 veya 15 kez dönecek. Uydu, ekvator üzerinde yerel saatle hep aynı zamanda geçmesini sağlayacak şekilde tasarlanan gidiş yolu sayesinde, Güneş'i neredeyse aralıksız gözleyebilecek.  Yörüngesine ulaşmasının ardından görev kontrol yetkililerince üzerindeki teçhizatın düzgün çalışıp çalışmadığı incelenecek uydu, bir ay kadar sonra resmi bilimsel veri göndermeye başlayacak.  Iris göreve başladıktan sonraNASA ve NASA ile birlikte çalışan diğer kuruluşların yönetimindeki, Solar Dynamics Observatory  ve Hinode sondasının da aralarında bulunduğu Güneş'i gözleyen diğer uzay araçları filosuna katılacak.  İki yıl sürecek şekilde tasarlanan uzay görevinin maliyeti, NASA standartlarına göre ucuz kabul edilebilecek bir miktar olan 182 milyon dolar. Ancak NASA yetkililerine göre, yakıt ve diğer tükenebilir materyallere ihtiyaç duymayan Iris, iki yıldan çok daha uzun bir süre bile hizmet vermeyi sürdürebilecek durumda.