Kamu Hizmeti Komisyonu oluşumu

KHK bugüne kadar gelen süreçte hukuki bakımdan bağımsız görünen fakat doğrudan siyasilere bağımlı bir yapıdadır.

KHK siyasilerin istihdam tapınağıdır. Bu tapınağın kriterlerine göre başarılı olabilmek için o tapınağın yöneticilerini atayan siyasilerin tarikatında olmak şartı vardır. Aksi takdirde ya hep ikinci gelirsiniz ya da hiçbir şekilde başarılı olamazsınız.

Bunun sebeplerini ve gerekçelerini önceki yazılarımda yeterince eleştirdim, şimdi KHK sisteminin nasıl olması gerektiğine bakalım…

KHK’nın oluşumu nasıl olmalıdır?

Öncelikli görüşüm KHK’nın tamamen kaldırılması ve alternatif değerlendirme, atama sistemlerinin yürürlüğe konmasıdır. Ancak kaldırılmayacaksa da, kurumsal güvenirliğinin ve yaptığı sınavların hem güvenirliğinin hem de geçerliliğinin sağlanması için asgari olarak şu tedbirler alınmalıdır:

1. KHK oluşumuna siyasi erk tarafından şahıs atamaları tamamen durdurulmalı, durdurulmayacaksa da vasıfları sınırlandırılmalıdır.
2. Bu şahısların vasıfları doğrudan doğruya ölçme-değerlendirme konusunu içermelidir ve lisansüstü diplomalarında bu vasıflar belirtilmelidir, vasıf yoksa KHK’ya atama da yok!
3. KHK’nın bir üst kurulu olmalıdır ve bu kurul alt kurulların yapacağı sınavlarda sadece gözlemci olmalıdır, hiçbir şekilde sınavlara müdahale edememelidir, ancak bir şaibe durumunda polisi ve savcılığı göreve çağıracak yetkilere sahip olmalıdır, daha fazlasına değil.
4. Her branşa göre sınavları yapacak alt sınav kurulları üniversitelerin yardımıyla oluşturulmalıdır. Ölçme-değerlendirme konusu akademik bir konu olduğu için teknik destek akademik ortamdan alınmalıdır. Akademik ortamdan alınacak destek hem sözel hem de sayısal konularda uzmanlardan oluşacak bir ekipler topluluğundan alınmalıdır.
5. İhtiyaç olan tüm konularda çok geniş içeriği olan, fakat sabit bir merkezi olan bir soru bankası oluşturulmalıdır. Soru bankasının yapısı bir kozmik oda özelliğine sahip olmalı ve giren çıkan sınırlandırılmalıdır. Sınav odasına sadece sınav uzmanları girebilmeli, onların da girişi ve çıkışı tam bir güvenlik kontrolü altında olmalıdır ve belli bir sisteme bağlanmalıdır. Soruları hazırlayacak olan uzmanlar soru bankasına girerken yanlarında hiçbir görüntü alıcı cihaz taşımamalıdır.
6. Soru bankası konulara göre branşlara ayrılmalıdır ve sorular gruplandırılmalıdır.
7. Soru bankasına ilgili alt grup yetkililerinden  başka hiç kimse hiçbir şekilde müdahale edememelidir. Örneğin coğrafya öğretmenliği konusunda hazırlanan yeterlilik sorularına ve bankasına sadece o konuyla ilgili teknik birim sorumluları müdahale edebilmelidir.
8. Soru bankası oluşumu olabilecek en üst düzeyde güvenlik altında yapılmalı ve sorular güvenlikli bir ortamda, soru bankasının içinde hazırlanmalıdır, her aşaması da hazırlayanlar görüntülü kayıt altında olmalıdır. Soruları hazırlayan gruplar dışarıdan soru hazırlamamalı, soruların tümü kurumun özel düzenlenmiş soru hazırlama odasında hazırlanmalı ve hiçbir şekilde dışarı çıkarılmamalıdır. Soruların hazırlandığı ve ölçme-değerlendirme çalışmalarının yapıldığı bilgisayarların flash bellek, cd gibi aksam girişleri olmamalıdır. Yedekler bilgisayarlara montelenecek ek hard disklerde olmalı, bilgisayarlarda yapılan her işlemi kayda alacak bir başka yedekleme diski veya sistemi de olmalıdır.
9. Soru hazırlama ortamı ve soru bankası kontrolü 24 saat kamera kaydı altında olmalı, internet veya intranet ile hiçbir bağlantısı olmamalı, bilgisayar programları tarafından da korunmalıdır. Öyle ki, sisteme giren çıkan, işlem yapan herkesin detayları en ince ayrıntısına kadar kayıt altında olmalıdır, hiç kimse hiçbir şekilde bilgisayarlardan flash bellek gibi cihazlarla veri alışverişinde bulunamamalıdır.
10. Sınav hazırlıkları, uygulamaları ve değerlendirmeleri sadece KHK yönetim kurulu gözetiminde değil, ek güvenlik amacıyla polis ve savcılık nezaretinde, ve gerekirse kuruma hizmet veren fakat rastgele seçilmiş sınav uzmanları gözetiminde de yapılmalıdır.
11. Sınavlarda sorulacak sorular bilgisayar programı tarafından seçilmeli, sınav hazırlığı ve kitapçıkların basımı da KHK merkezinde, tam kontrol, kayıt ve güvenlik altında, mümkün olduğunca insan eli değmeden yapılmalıdır.
12. Değerlendirme de aynı merkezde, yine tam kontrol, kayıt ve güvenlik altında yapılmalı ve olabilecek en kısa sürede sonuçlandırılmalıdır.
13. Sözlü sınav tamamen kaldırılmalıdır.
14. Soru tipleri geliştirilmeli ve adayların vasıfları, bilgileri daha geniş bir kapsamda ve bandda değerlendirilmelidir. Tek tip sınav sisteminden vazgeçilmeli, öyle 50 tane çoktan seçmeli soruyla geçtin-kaldın saçmalığına son verilmelidir.
15. Sınav kitapçığı oluşturulurken sürece insan eli değmemeli, bilgisayar programları soruları konulara göre rastgele seçmeli, seçilen sorular doğrudan elektronik sistem aracılığıyla basım merkezine ulaşmalı ve baskıya girmelidir. İnsan elinin değeceği tek yer, bu sistemin başlangıç komutunun verilmesini gerektiren noktadır.
16. Soru bankasını oluşturan akademik ekiplerin alternatifleri de olmalıdır, gereği hissedildiğinde alternatif ekipler göreve çağrılmalıdır.
17. Sınavların içerik bakımından geçerliliğinin kusursuz olması için her soru ve cevapları çok dikkatli bir şekilde hazırlanmalı ve teknik komite içerisinde kalitesi kontrol edilmelidir. Örneğin üç kişilik bir ekibin hazırladığı sorular, aynı konuda uzman bir başka grup tarafından kontrol edilmeli, sorularda ve alternatif cevaplarda olabilecek sorunlar ortadan tamamen kaldırılmalıdır.
18. Yazılı sınavların klasik yöntemlerle yapılmasının haricinde, Kamu Hizmeti Yeterlilik Sınavı gibi bazı sınavlar internet ortamında da  yapılabilir. Kayıt, sınav uygulaması ve değerlendirmesi KHK merkezli online sınav ortamında, belli bir süreyle sınırlandırılmış bir oturumda yapılabilir. Bunun için belirli dönemlerde toplu sınav yapmak yerine başvurular ve sınav uygulamaları belirli bir merkezde oluşturulacak bir bilgisayar laboratuarında randevu yöntemiyle ve kontrollü olarak yapılabilir. Bu şekilde sınav daha sık uygulanabilir. Bu tarz uygulamada tek dikkat edilmesi gereken şey aynı adayın sınava girişini sınırlandırmaktır. Örneğin bir sınava giren aday, kısa süre sonra uygulanacak ikinci aynı içerikli sınava  girememeli, adayın gireceği iki sınav arasında belirli bir süre sınırlandırması olmalıdır.
19. Sekreterlik ve düz memurluk görevi hariç, hiçbir amir düzeyinde memur bu kurumda görev almamalıdır,  eğer alacak olursa da, o memurun kendisi ve diğer kurum çalışanları da dahil olmak üzere, birinci, ikinci, üçüncü derece yakınları KHK sınavlarına girememelidir. Bu durum yasayla düzenlenmelidir ve KHK’da üst düzey memur veya amir veya yönetici olarak görev alacak şahıslar peşinen bunu kabul etmelidir. Aksi takdirde en güvenlikli ortamda bile şaibeler ortadan kalkmaz. Gerekirse memuriyet için özel hizmet alımına gidilmelidir. Diyeceksiniz ki devletin memuruna bu kadar güvensizlik olur mu!!! Olur, hem de nasıl olur, bu devlette işini layıkıyla yapan memurlar sayılıdır, daha da ötesinde, müdürlerin ve üst düzey atamaların tümü siyasi atamadır, rant elde etmek ve sağlamak için, birilerini memnun etmek için yapılmış atamalardır ve bugüne kadar yapılan yolsuzlukların ve soysuzlukların hesabı da sorulmamıştır…”30 sınav yaptık, iki tanesinde hiçbir sorun yoktu!!!” açıklamasını yapan da yine KHK başkanlarından biriydi, hatırlatırım… Özelden hizmet alındığında, hatayı yapan kafasına giydiğiyle kalır, kendini kapının önünde bulur, ama kadrolu memur bulmaz…

Bu detaylara daha bazı teknik detaylar eklenebilir, ancak bunları gazetede köşe yazısına konu olacak detaylar değil, yukarda belirtilenler bile gazete makalesi için fazla…

Bununla birlikte, yukarda belirtilen genel hatlar eksiksiz olarak bir sistem dahilinde yapılmazsa, bir noktada bile eksik kalırsa, KHK denen kurumun yaptığı sınavların hiçbir geçerliliği ve güvenirliği kalmaz. Biraz geçerlilik ve güvenirlik diye de bir şey olamaz, ya tam olur ya da hiç olmaz.