KKTC’de Dışişleri Bakanlığı Olmalı Mı? (1)

Okuduktan sonra kararı siz vereceksiniz. KKTC Dışişleri Bakanlığı, Hükümet Programı için 14 vaat sıralamıştı. Sorduğumuz Bilgi Edinme Hakkı Yasası tahtındaki sorularla bunların ne kadarının gerçekleştiğine dair cevaplar aradık. Birçok şey çalışılmış olmasına rağmen hemen hemen hiçbir vaat tamamlanamamış. Soru ve cevaplara bakalım: TÜRKİYE CUMHURİYETİ VE AB İLE İLİŞKİLER KONUSUNDA AŞAĞIDAKİLERİNDEN HANGİLERİ SAĞLANMIŞTIR? SORU 1. Mali Yardım Tüzüğü'nün geliştirilerek uygulanması; CEVAP 1. Mali Yardım Tüzüğü'nün çok yıllı kapsamının 2009 yılında sona ermesiyle birlikte, Kıbrıslı Türklere yönelik AB yardımı yıllık bazda programlanmaktaydı. Yıllık 30 milyon avroluk mali yardımın programlanması ve onay süreci zaman almakta ve bir sonraki yıla ilişkin öngörü yapılamamaktaydı. Hükümetimizin AB Koordinasyon Merkezi eşgüdümünde Brüksel 'de gerçekleştirdikleri üst düzey girişimler neticesinde, AB’nin 2014-2020'yi kapsayan çok yıllı bütçesinde Kıbrıslı Türklere yönelik ayrı bir kalem ayrılmış ve böylece Kıbrıs Türk tarafına yapılan mali yardımlar yıllık ortalama 30 milyon avro şeklinde olmak üzere 7 yıllık bir perspektife oturtulmuştur. Mali Yardım Programı'nın her yıl programlanması da yine Kıbrıs Türk makamları ile etkin istişareler sonucunda gerçekleştirilmekte ve kaynakların Mali Yardım Tüzüğü'nde yer alan beş önceliğin (altyapının geliştirilmesi, ekonomik ve sosyal kalkınmanın desteklenmesi, iki toplumun yakınlaştırılması ve sivil topluma destek, Kıbrıslı Türklerin AB’ye yakınlaştırılması ve AB’ye yasal ve idari uyum) her birine ayrılacak şekilde kullanılması sağlanmaktadır. DEĞERLENDİRME: Vaat GERÇEKLEŞTİRİLMİŞTİR. S.2. Yeşil Hat Tüzüğü'nün geliştirilmesi; C.2. Yeşil Hat Tüzüğü'nün geliştirilmesi için girişimler devam etmektedir. Yeşil Hat üzerindeki ticaretin istenilen seviyeye çıkamamasının en büyük nedeni olan Kıbrıs Rum tarafının uyguladığı kısıtlamalar AB yetkilileriyle yapılan her düzeydeki istişarelerde dile getirilmektedir. Bunun sonucunda, özellikle ticari araçlarımızın Güney'e geçebilmeleri ve işlenmiş gıdaların da ticaret kapsamına alınabilmesi için AB tarafından önerilen ara formüller Kıbrıs Türk makamlarınca olumlu karşılanmıştır. Ancak Kıbrıs Rum tarafının bu formülleri kabul etmemesi neticesinde ticari araçlarımız ve işlenmiş gıdalar halen daha Yeşil Hat üzerinden geçememektedirler. Yeşil Hat üzerinden Kıbrıs Türk tarafınca ticareti yapılan ürünlere yönelik psikolojik bariyerler de devam etmektedir. Bu ürünler hala daha Kıbrıs Rum marketlerinde sergilenememekte, medya organlarında reklamları yapılamamaktadır. Bu konuyla ilgili sıkıntılar AB yetkililerine her yıl aktarılmakta, AB yetkilileri de Yeşil Hat Tüzüğü'nün uygulanmasına ilişkin her yıl yayımladıkları raporlarda bu konulara değinmektedirler. DEĞERLENDİRME: Vaat henüz GERÇEKLEŞMEMİŞTİR. S.3. Doğrudan Ticaret Tüzüğü'nün hayata geçirilmesi; C.3. Halen Avrupa Parlamentosu Başkanlar Konseyi'nin gündeminde bulunan Doğrudan Ticaret Tüzüğü'nün ilerletilebilmesi için gerek AB gerekse AB üye ülkeler nezdinde yapılan temaslarda bu konu defaten gündeme getirilmekte ve doğrudan ticaretin Kıbrıs Türk ekonomisine yapacağı katkının önemi aktarılmaktadır. DEĞERLENDİRME: Vaat GERÇEKLEŞMEMİŞTİR. S.4. AB ile aramızda serbest ticaretin geliştirilmesini sağlayacak tüzüklerin hazırlanması gerçekleştirilecektir. C.4. Bu konuda AB yetkilileri ile her düzeyde temaslar ve girişimler devam etmektedir. DEĞERLENDİRME: Vaat GERÇEKLEŞMEMİŞTİR. S.5. İslam Örgütü'ne üye ülkeler ve AB dışında kalan ülkelerle ilişkilerin geliştirilmesi ve tüm bölge ülkeleriyle doğrudan ekonomik, kültürel ve sportif ilişkilerin kurulması için gerekenler yapılacaktır. C.5. Dışişleri Bakanlığı olarak, mümkün olduğunca çok yurtdışı temas gerçekleştirilerek, Kıbrıslı Türklerin sesini duyurmak, yaşamakta olduğumuz zorlukları anlatmak ve ikili ilişkiler tesis etmek için birçok üst düzey temaslarda bulunulmuştur. Gerek birçok Avrupa Birliği üye ülkesi nezdinde, gerekse Avrupa Birliği'nin üst düzey yetkilileri ile birçok kez yurtdışında bir araya gelinmiş, birçok İslam İşbirliği Teşkilatı üye ülkesinde düzenlenen İİT toplantılarına en üst düzeyde katılınmış ve pozisyonumuz aktarılmıştır. Girişimlerimiz neticesinde ülkemizin gözlemci üye olduğu Ekonomik İşbirliği Teşkilatı ülkemizde "Turizm Çalıştayı" düzenlemiştir. Ayrıca, Macaristan'daki KKTC Budapeşte Temsilciliği’nin resmi açılışı yapılmıştır. Bunların yanı sıra, Amerika Birleşik Devletleri'nin başkenti Washington'a resmi bir ziyaret gerçekleştirilerek ABD Başkanı'nın Özel Danışmanı; Ulusal Güvenlik Konseyi'nin Türk, Yunan ve Kıbrıs İşlerinden sorumlu direktörü; ABD Dışişleri Bakanlığı üst düzey yetkilileri; BM Genel Sekreteri'nin Ofisi'nden yetkililer ve Temsilciler Meclisi üyeleri ile üst düzey görüşmeler yapılmıştır. BM Genel Kurulu münasebetiyle New York'ta resmi temaslarda bulunulmuş, İsrail'e resmi bir ziyaret gerçekleştirilerek, Tel Aviv'de düzenlenen "2014 İsrail Enerji ve Ticaret Toplantısı'nın açılış konuşması yapılmıştır. DEĞERLENDİRME: Birçok yurt dışı gezisi yapılmış olmasına rağmen hiçbir ülke ile DOĞRUDAN ekonomik, kültürel ve sportif ilişki kurulamamıştır. Vaat GERÇEKLEŞMEMİŞTİR. S.6. Türkiye Cumhuriyeti'nin sağladığı finansman yardımlarının Altyapı Yatırımları, Mali Destek ve Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme Programları ile proje bazlı ve denetim ayağının geliştirileceği bir yapıda yaşam bulması gözetilecektir. C.6. Türkiye Cumhuriyeti'nin sağladığı mali yardımların toplumun tüm kesimlerine ulaşarak refah seviyesinin artmasına katkı koymak amacıyla kullanılması için hükümetimiz azami gayreti sarf etmekte ve bu çerçevede çalışmalarını sürdürmektedir. Tarımsal ve kırsal kalkınma, turizm potansiyelinin geliştirilmesi ve rekabet gücünün artırılmasına ilişkin çalışmaların yanı sıra, Belediyeler ve Köylerimize aktarılan mali yardımlar da devam etmektedir. Ayrıca, tarım, sanayi, enerji, ulaştırma, haberleşme, eğitim, kültür, sağlık ve çevre konularındaki projeler de devam etmektedir. Mali Destek ve Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme Programları ise Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme Merkezi aracılığı ile yürütülmektedir, Bu kapsamda projelerin ihale süreçleri devam etmektedir. DEĞERLENDİRME: Türkiye’nin gönderdiği bizim de harcadığımız ama hiçbir verim elde edemediğimiz gerçeği düşünüldüğünde ve hiçbir üretici kesiminin refah seviyesinin artırılamadığı aksine durumlarının geri gittiği düşünüldüğünde, bu vaat da GERÇEKLEŞMEMİŞTİR. S.7. Türkiye Cumhuriyeti ve tüm diğer ülke ve uluslararası kuruluşlar ile her alanda sağlıklı ilişkileri ve toplumsal onurumuzu gözeten saygı ve eşitlik yanlısı yaklaşımları önemsemekteyiz. C.7. Bu pozisyonumuz devam etmektedir. DEĞERLENDİRME: Vaat GERÇEKLEŞMEMİŞTİR. KAMU YÖNETİMİ VE AB MÜKTESEBATINA UYUM PROGRAMI KAPSAMINDA HANGİLERİ GERÇEKLEŞMİŞTİR? S.8. Hükümetimizin temel hedeflerinden biri olan Avrupa Birliği ile ilişkilerin geliştirilmesi ve halkımıza sunulan hizmetlerin AB standartlarına yükseltilebilmesi yönünde Başbakanlık bünyesinde faaliyet gösteren Avrupa Birliği Koordinasyon Merkezi'nin AB uyum sürecindeki etkinliği artırılacaktır. C.8. Avrupa Birliği Koordinasyon Merkezi'nin faaliyetleri Hükümet tarafından desteklenmektedir. AB çalışmalarının Bakanlar seviyesinde koordine edilebilmesi için oluşturulan AB Uyum Yönetim Grubu toplantılarında AB Koordinasyon Merkezi etkin katılım göstermektedir, Ayrıca Bakanlıklardaki müsteşarlar, müdürler ve teknik personelle günlük bazda temasa geçilerek, uyum çalışmaları ve AB projeleri ile ilgili gelişmeler yakından takip edilmektedir. Bu bağlamda, AB Koordinasyon Merkezi'nin faaliyetlerinin desteklenebilmesi amacıyla bu yılki bütçe kapsamında Merkeze yönelik 400,000 TL'lik bir kaynak ayrılmıştır. DEĞERLENDİRME: Aşağıda da görüleceği üzere AB MUP’dan henüz çok az yasa veya tüzük yürürlüğe konmuş 16 başlığın birçoğunda çok miktarda eksiklikler bulunmaktadır. Çalışmalar sürüyor olmasına rağmen vaat henüz GERÇEKLEŞMEMİŞTİR. S.9. AB'ye yasal uyum ve kamu yönetiminin idari kapasitesinin artırılması yönünde sürdürülen çalışmalar, Müktesebata Uyum Programı çerçevesinde yürütülecektir. Bu bağlamda, 2008 yılında hazırlanan Müktesebata Uyum Programı yeniden güncellenecek ve içeriğindeki önemli ekonomik ve sosyal konular, hükümet programında yer alan öncelikler ile daha iyi eşgüdüm sağlanacak şekilde yeniden takvimlendirilecektir. C.9. Müktesebata Uyum Programı mevcut 12 müktesebat faslına 4 müktesebat faslı daha eklenerek güncellenmiş ve Bakanlar Kurulu tarafından onaylanarak uygulamaya konulmuştur. Programın tamamına http:/www.eucoordination.org/docs/MUP%202014-2016.pdf adresinden ulaşılabilmektedir. Müktesebata Uyum Programı çerçevesinde yapılan çalışmalar devam etmektedir. DEĞERLENDİRME: Çalışmalar çok yavaş ilerlemektedir. Bu durum aşağıda belirtilen mevzuat yasalaşmasından açıkça görülmektedir. Vaat henüz GERÇEKLEŞMEMİŞTİR. (Devamı yarın)