Halk arasında "kurdeşen" adıyla bilinen "ürtiker", farklı koşullar nedeniyle ciltte görülen reaksiyonlardan kaynaklanan kabarık, şiş, kaşıntılı ve kızarık lekelerle karakterize edilen bir cilt hastalığıdır. Peki ürtiker neden olur, bulaşıcı mıdır? Ürtiker belirtileri nelerdir ve nasıl tedavi edilir?
Halk arasında "kurdeşen" adıyla bilinen "ürtiker" farklı koşullar nedeniyle ciltte görülen reaksiyonlardan kaynaklanan kabarık, şiş, kaşıntılı ve kızarık lekelerle karakterize edilen bir cilt hastalığıdır. Bazı hastalarda ciltteki döküntülere dudaklarda, ağız içinde ve yüzde şişlik de eşlik eder.
Bu kızarık lekelerin boyutları birkaç milimetreden bir kaç santimetreye kadar farklılık gösterebilir ve yaygın olarak birbirleri ile birleşip ten üzerinde çok geniş bir alanı kaplayabilir.
Lekeler, hastalık seyrettiği süre zarfında 24 saat içerisinde belirip kaybolabilir. Eğer kurdeşenden kaynaklanan kızarıklıklar ile kabarıklıklar altı haftadan daha uzun süre devam ederse ve aylar ya da yıllar boyunca sık sık tekrarlarsa, durum kronik ürtiker olarak kabul edilir.
ÜRTİKER BULAŞICI DEĞİLDİR
Halk arasında hastalığının bulaşıcı olduğu düşünülse de ürtiker (kurdeşen) hastalığı bulaşıcı değildir.
ÜRTİKER NEDEN OLUR?
Kurdeşen kızarıklıkları ve bunlarla birlikte beliren kabarıklıklar, bazı hücreler tarafından kan dolaşımına histamin ve diğer kimyasalların serbest bırakılmasıyla ortaya çıkar.
Tıp uzmanları genellikle kronik ürtikerin nedenini veya akut ürtikerin neden bazen kronik bir hal aldığının nedenini belirleyemezler.
Ancak deride görülen kurdeşen dökülmesinin tetikleyici nedenlerinin bir kısmı şu şekildedir;
-Ağrı kesici ilaçlar
-Alkol kullanımı
-Böcekler veya parazitler
-Çeşitli gıda türleri
-Cilt üzerinde uzun süreli baskı, lastik şerit gibi
-Çizilme
-Egzersiz
-Enfeksiyon
-Güneş Işığı
-Soğuk
-Stres
-Yüksek ısı
Bunlarla birlikte bazı vakalarda kronik ürtiker tiroid hastalığı veya nadiren kanser gibi altta yatan başka bir tıbbi durum ile ilişkili olabilir.
ÜRTİKER BELİRTİLERİ NELERDİR?
Ürtiker geliştiğinde her hastada karakteristik bazı belirtiler ortaya çıkar
Ciltte etrafı kızarık şişkinlikler belirir. Bunlar milimetrik küçük alanlar şeklinde olabileceği gibi daha büyük boyutlarda da olabilir.
Şişen cilt alanlarında kaşıntı ve yanma hissi ortaya çıkar.
Dudaklarda, göz kapaklarında ve boğaz içinde ağrılı şişme, yani anjiyoödem de görülebilir. Yorulma, stres, sıcaklama ve egzersiz esnasında kurdeşen belirtilerinin şiddetlendiği gözlemlenmiştir.
Kronik ürtiker altı haftadan daha uzun süre kesintisiz devam ederek yıllar içinde tekrarlayabilir, ancak kısa süreli yani akut ürtiker aniden ortaya çıkar ve birkaç hafta içerisinde seyrini tamamlayarak kaybolur.
Eğer birkaç gün boyunca ortaya çıkmaya devam eden kabarıklıklar ve kızarıklar görüldüyse mutlaka bir cilt uzmanına yani dermatoloğa başvurulması gereklidir. Kronik ürtiker kendi başına bireyi ciddi bir alerjik reaksiyon, yani anafilaksi riski altına sokmaz.
Ancak birey ciddi bir alerjik reaksiyonun bir parçası olarak diğer semptomların yanı sıra kurdeşen belirtileri gösteriyorsa acil bakım uygulanması gerekebilir. Anafilaksi belirtileri ve semptomları arasında baş dönmesi, nefes darlığı ile dudaklarda, göz kapaklarında ve dilde şişme bulunur.
ÜRTİKER TANISI NASIL KONUR?
Kurdeşen döküntüleri tipiktir ve bu nedenle uzmanlar sıklıkla hasta şikâyetleri ve fizik muayene bulgularıyla kolaylıkla ürtiker tanısı koyabilirler. Kesin tanı için bazı testler isteyerek tanı doğrulanabilir.
Aniden gelişen ürtiker vakalarında ürtiker tanısı doktor tarafından hızlı bir şekilde konulabilir. Hastanın doktor randevusu sırasında ürtiker döküntülerinin olmaması durumunda da tipik klinik tablonun hasta tarafından tarif edilmesi tanı için yeterlidir. Bu noktada önemli olan kurdeşen döküntülerinin 24 saat içinde tamamen geçip geçmediğinin sorgulanmasıdır. Çünkü ürtikere benzeyen döküntülerle seyreden daha farklı hastalıklar da vardır.
Ayrıca, şikâyetlerin süresi doktor tarafından bir bütün olarak sorgulanır; bu şekilde hastalığın akut ya da kronik bir durum olup olmadığı ayırt edilir. Ayrıca, hastanın ürtikeri tetiklediğinden şüphe duyduğu etkenler sorgulanır.
ÜRTİKERİ ÖNLEMEK İÇİN NELER YAPILABİLİR?
Kronik ürtiker aylarca veya yıllarca sürekli devam edebilir. Bireyin uyku düzenini bozabilir ve günlük hayatına müdahale edecek bir hale gelebilir. Alınacak bir kaç basit önlem kronik ürtikerin tekrarlayan cilt reaksiyonlarını önlemeye veya yatıştırmaya yardımcı olabilir:
-Bilinen tetikleyicilerden kaçınmak
-Bol, Gevşek ve hafif giysiler giymek.
-Derinin çizilmesinden kaçınmak.
-Etkilenen bölgeyi yıkayarak, yelpazeleyerek, serin ve nemli bir bez kullanarak, ya da losyon veya kaşıntı önleyici krem ile rahatlatmak.
güneş kremi kullanmak
-Sert sabunları kullanmaktan kaçınmak.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.