Lefke ayaklanıyor

Denizin ve yeşilin bir arada olduğu doğal güzellikleriyle ülkenin en güzel yerleşim birimlerinden biri olan Lefke bölgesi, CMC’nin geride bıraktığı atıklar yüzünden yıllardır zorluklarla boğuşuyor. Lefke bölgesi sivil toplum örgütleri (STÖ) temsilcileri, bölgedeki iki ayrı maden sorununu Detay Gazetesi’ne değerlendirdi.

Lefke’nin kanayan yarası olan CMC, 2003 yılında Doba şirketine kiralanırken 5 yıl içinde temizlenmesi ve serbest liman yapılması taahhüdü verildiği, ancak taahhütlere uyulmadığı; 2007 yılında da Port İSBİ şirketinin de ihaleyi almasıyla sözleşmenin tadil edildiği, fakat şirketin şu anda da taahhütlerinin çok gerisinde kaldığı belirtiliyor.

Mevcut CMC alanının, Ağustos ayı sonuna kadar rehabilite edilmemesi halinde, çeşitli sert eylemlerin gündeme geleceği uyarısında bulunuldu.

Lefke bölgesinde 50 milyon ton çapında CMC atığı dururken, Lefke’nin tam orta yerine yeniden madencilik girişiminde bulunulması ise şiddetle eleştiriyor.

Lefke Platformu Koordinatörü Teoman Oktay, Lefke Çevre Derneği Yöneticisi Enver Bıldır, Lefke ve Çevre Köyleri Dayanışma ve Kalkındırma Derneği (LEKAD) Başkanı Hakan Oran ve Lefke Turizm Derneği Başkanı Hasan Karlıtaş Detay Gazetesi’ne konuştular.

Lefke Platformu Koordinatörü Teoman Oktay, Lefke bölgesindeki maden atıklarının temizlenmesi konusunda, sivil toplum örgütlerinin önümüzdeki günlerde yeni hamlelerinin olacağı uyarısında bulundu. Oktay ayrıca, yeni madencilik macerasının gerçekleşmesine ise asla müsaade etmeyecekleri konusundaki kararlılıklarını belirtti.

Lefke Çevre Derneği Yöneticisi Enver Bıldır ise, Lefke bölgesinde 50 milyon ton çapında atık dururken, Lefke’nin tam orta yerinde yeniden madencilik girişiminde bulunulmasını şiddetle eleştirdi.

Çevre Köyleri Dayanışma ve Kalkındırma Derneği (LEKAD) Başkanı Hakan Oran da, “CMC son 40 yıldır Kıbrıs’ın Kuzeyi’nde hükümet edenler için bir utanç tablosudur” diyerek, eskisini 40 yılda temizlemeyenlerin yeni bir madencilikte oynayacağı rol çokta güven verici olmadığından, halkın buna izin vermeyeceğini vurguladı.

Lefke Turizm Derneği Başkanı Hasan Karlıtaş da, CMC’nin geride bıraktığı atıkların 40 yıldır temizlenmemiş olması sorununa dikkat çekti ve ihaleyi elinde tutan şirkete Ağustos ayı sonuna kadar süre tanındığını belirtti. Ayrıca, maden çıkarma izni konusunda ise, bölge halkının karşı duruşuna işaret eden Karlıtaş, “yeni madenciliğe hayır” dedi.

 TEOMAN OKTAY: “BEKLEYECEK TAHAMMÜLÜMÜZ KALMADI”

“Lefke bölgesindeki maden atıklarının temizlenmesi için uzun yıllardır mücadele ederiz. Bu çabalarımızı sürdürmekteyiz. Önümüzdeki günlerde sivil toplum örgütlerinin bu konuda yeni hamleleri görülecek. Çünkü artık bekleyecek zamanımız ve tahammülümüz kalmadı.”

“MADENCİLİK MACERASI ASLA GERÇEKLEŞMEYECEK”

“Diğer bir yeni madencilik macerasının ise, asla gerçekleşmeyeceğine inanıyoruz. Çünkü Lefke artık yeni bir gelişme alanı yakaladı. Lefke, eğitimde, turizmde, üretimde gelişme sağladı. Devlet buraya madencilik yapacağına, üniversitede ihtiyaç duyulacak alt yapının geliştirilip, projeleri biran önce üretmelidir, çünkü bu rakama gelecek öğrencinin birçok alanda ihtiyaçları olacaktır, süratle onların giderilmesi gerekir. Eğitim alanındaki bu gelişmenin paralelinde de bölgede tarım gelişmelidir. Turizm maalesef beklenen gelişmeyi göstermedi. Turizmin de süratle desteklenmesi lazım. Çünkü bölgede mevcut turizm potansiyeli çok daha yüksektir. Bölgede bunu karşılayacak bir politika sürdürülmelidir. Ve buraya gönderilen turist sayısının artırılması ve yatak kapasitesinin de yükseltilmesi gereklidir. Devletin bu konuda da üzerine düşeni yapması gerekir.”

ENVER BILDIR: “50 MİLYON TON ÇAPINDA ATIK DURURKEN…”

“CMC kirliliği, dünya çapında madencilik alanına çarpıcı bir örnektir. Lefke bölgesinde 50 milyon ton çapında atık dururken, Lefke’nin tam orta yerinde yeniden madencilik macerasına sürükleyecek bir cesaret bulup da, üstelik ön izinlerini alır ve çalışmalara nasıl başlar anlaşılır gibi değildir. Demek ki halen daha yetersizmişiz. Bu konuda çok yetersiz bir sivil toplum örgütü bilinci olduğu anlaşılıyor. Doğa harikası bir yerde madencilik nasıl düşünür anlaşılmazdır.”

 HASAN KARLITAŞ: GELİŞİM TEMİZ YATIRIMLARLA OLUR

“Bölgede iki maden konusu var. Biri CMC’nin bıraktığı atıklar, diğeri yeni madencilik konusudur. Lefke Turizm Derneği olarak, bölgenin gelişiminin kirli yatırımlarda değil, kesinlikle temiz yatırımlarda olduğunu düşünüyoruz. Bunlar da, turizm, eğitim ve üretim faktörleridir. Lefke’nin bu saatten sonra turizm, eğitim ve tarımsal üretimiyle gelişmelidir. Madencilik ve bunun gibi yatırımların lafı bile edilmemelidir.”

 “EYLEMLER GÜNDEME GELECEK”

“En önemli konu, 1974’ten günümüze kadar, 40 yıldır CMC’nin geride bıraktığı atıkların temizlenmemiş olmasıdır. Bu, gelmiş geçmiş tüm hükümet programlarında da var, ancak ne yazık ki bu konu bir türlü çözüme kavuşturulmamıştır. Ve şuanda bu ihaleyi alan şirket olan Port-İspi şirketi sözleşmesinin gerisindedir. Ağustos sonuna kadar toparlanma sürecine gireceğine dair sivil topluma bir süre verdi. Bize verilen söz, maden atıklarıyla ilgili bir tesis kurulacağı ve mevcut alanın rehabilite edileceği yönündedir. Bu sözün tutulmaması halinde sivil toplum örgütleri bu işe çok sert tepki koyacaklar. Ve eylemler gündeme gelecek.”

“YENİ MADENCİLİĞE HAYIR”

“Diğer bir sorun da maden işletme konusudur. İrsen Küçük hükümeti döneminde, Gür-İş isimli bir firmaya, ne yazık ki maden araştırma izni verildi. Ardından geçici hükümet ve Yorgancıoğlu hükümeti de bu izni uzattı. Ve şuanda da ilgili şirket, maden çıkarma izni talebinde bulundu. Bizlere göre, yerleşime çok yakın olan bu bölgede, maden çıkarmak, halk sağlığı üzerinde ve Lefke’nin yeşil dokusu üzerinde ciddi bir tehdit oluşturacaktır. Artık bu saatten sonra medenin bu bölgeye verecek hiçbir şeyi kalmamıştır. Dolayısıyla kesinlikle maden çıkarma izni verilmemelidir. Çünkü Lefke’nin gelişimini çok olumsuz etkiler. Üniversite- eğitim hayatını da çok olumsuz etkiler. Madenin olduğu bir bölgede eğitim de gelişemez, turizm de gelişemez. Bize göre, Lefke’nin geleceği, turizm, eğitim ve tarımsal üretimdedir. Dolayısıyla böyle bir izin verileceğini düşünmüyorum. Zaten bölge halkı buna geçit vermez. Bölgenin yüzde 90 nabzı, böyle bir izin verilmemesi yönündedir. Dolayısıyla, yeni madenciliğe hayır.”

HAKAN ORAN: “40 YILDA TEMİZLEYEMEYENLER…”

“CMC son 40 yıldır Kıbrıs’ın Kuzeyi’nde hükümet edenler için bir utanç tablosudur. Benzer kirlilikler birçok ülkede 5-6 sene içinde temizlenip buradaki doğa ekolojiye tekrar kazandırılırken bizde ne yazık ki, hem insanlarımız bu kirlilikten kaynaklanan sağlık riski ile iç içe yaşatılmakta, hem de ‘temizledik, temizliyoruz’ diye halk oyalanmaktadır. Eskisini 40 yılda temizlemeyenlerin yeni bir madencilikte oynayacağı rol çokta güven verici olmadığından, halk Lefke bölgesinin gelişimi için kararını vermiştir; eğitim ve turizm.”

Rana SARRO