Lösemide erken teşhis hayat kurtarıyor

Çocukluk çağında en çok görülen kanserler türlerinin yaklaşık üçte birini lösemi oluşturuyor. Toplumda görülme sıklığı her geçen gün artan lösemi, erken teşhis edildiği taktirde tedavi şansı yüksek bir hastalık. Bu nedenle farkındalık yaratmak ve hastalığa dikkat çekmek için 2-8 Kasım Lösemili Çocuklar Haftası’nda pek çok faaliyet düzenleniyor. 

[Grafik: TRT Haber]

Lösemi neden kaynaklanıyor? Belirtileri ve tedavi yöntemleri neler? Hastalıktan korunmak mümkün mü? Lösemiyle ilgiyle merak edilenleri Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı olan Yalova Üniversitesi Tıp Fakültesi Kurucu Dekanı Prof. Dr. Vefik Arıca TRT Haber’e anlattı.

1. Lösemi nedir?

“Lösemi bir kan hastalığıdır. Damarlarımızda dolaşan kanın yapıldığı yer kemik iliğidir. Kök hücrelerin, anormal hücreye dönüşmesiyle birlikte bu hastalık ortaya çıkıyor. Çocuklarda en sık 1 ila 5 yaş arasında görülüyor. Bu hastalıkta erken teşhis büyük önem taşıyor. Unutmayalım ki lösemi önlenebilen ama tedavisi çok pahalı bir hastalık.”

2. Löseminin belirtileri neler?

“Solukluk, halsizlik, deride morarma-kızarma, nedensiz-belirsiz ateşler, lenf bezlerinde şişmeler, eklem ağrıları, kemik ağrıları, iştahsızlık, zayıflama en önemli belirtiler.”

[Fotoğraf: Getty İmages]

3. Lösemiyi ne tetikliyor?

“Kanser yapıcı GDO’lu ürünler, fast-food tüketimi, ilaçlar, kimyasallar, özellikle de radyasyon alımı ve bazı virüsler lösemiyi tetikleyen nedenler arasında yer alıyor.”

4. Hekime ne zaman başvurmak gerekiyor?

“Hekimin önerdiği ateş düşürücülere rağmen çocuğun ateşi düşmüyorsa veya vücudunda toplu iğne başı şeklinde minik, kırmızı, basmakla solmayan döküntüleri varsa vakit kaybetmemek gerekiyor. Yine haftalarca süren iştahsızlık, yorgunluk, kemik ve kas ağrıları varsa hemen hekime başvurarak tahlil yaptırılmalı. Bunlar öncelikli olanlar tabii… Özellikle çocuk 1 ila 5 yaş yaş aralığındaysa ve bu belirtilerin herhangi biri tedaviyle geçmiyorsa aklımıza bir kan hastalığı gelmesi lazım.”

[Fotoğraf: Getty Images]

5. Lösemi nasıl teşhis ediliyor?

“Hastalığın teşhisi çok kolay. Kan sayımı yapılıyor. Ardından mikroskopla kan hücrelerine bakılıyor. En son teşhis koyma yöntemi ise kemik iliği aspirasyonu… Kemik iliğinden ufacık bir parça alınıp patolojiyle tanı konuluyor. ”

6. Tedavide nasıl bir yol izleniyor?

“İki yönlü tedavi var: Kemoterapi ve kemik iliği nakli… Erken teşhiste çocuk lösemilerinin yüzde 92’si kemoterapiyle tedavi edilebiliyor. Kemoterapi tedavisi birkaç yıl sürebiliyor. Kemik iliği nakli de yapılıyor. Özellikle bazı hastalarda anne, baba, kardeş gibi uygun bir donör bulunduğu zaman kök hücreler naklediliyor. Böylece kemik iliğindeki anormal kan üretimi, normal bir hale geliyor ve lösemi tamamen bitiyor.”

[Fotoğraf: Getty Images]

7. Çocukları lösemiden korumak için ne yapılmalı?

“Hastalık en sık 1-5 yaş aralığında görülüyor. Bu yaş aralığında fast food ve GDO’lu ürün tüketimini biraz kısmalıyız. Özellikle gazlı ve boyalı kanserojen içecekler, yiyecekler ve giyeceklerden uzak tutmalıyız. Plastik eşyaları ve deterjanları uygun şekilde almalıyız.

Radyasyon içeren cep telefonunun sık kullanımı bizim için özellikle son yıllarda büyük önem arz ediyor. Uyurken aynı yatak odasında cep telefonu ve radyasyon yayıcıların olmaması gerekiyor.

En önemlisi sigara… Sigara içmemeliyiz ve içilen ortamda bulunmamalıyız. Karbonhidrat içeren şekerli ve unlu besinleri çok az tüketmeliyiz. Obeziteye dikkat etmeliyiz. Çünkü obezite de buna yol açabiliyor. Ayrıca düzenli uyumak ve spor yapmak gerekiyor. Gereksiz ilaç, vitamin ve gazlı enerji içecekleri de tüketilmemeli.”