Maliye Bakanı Zeren Mungan’a Sorular (1)

Günde bir bakanımıza yazılı olarak HÜKÜMET PROGRAMINDA halka vermiş oldukları vaat ve sözleri hatırlatacak ve cevap bekleyeceğim. 12/2006 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Yasası, 5nci maddesinin 1nci fıkrasında; “HERKES BİLGİ İSTEME HAKKINA SAHİPTİR.” demektedir. Ne kadar da güzel yazılmış. Az ve öz bir biçimde… Ben da “o” herkesten biri olduğuma göre, soruyor ve cevap bekliyorum: Dokuzuncu soru demeti Maliye Bakanı Zeren Mungan’a: 6 Eylül 2013 tarihli CTP-BG, DP-UG Hükümet Programında vermiş olduğunuz aşağıda sıralamış olduğum sözlerden ve vaatlerden hangilerini gerçekleştirmiş bulunuyorsunuz?

1. Kamu maliyesinin kronikleşmiş sorunları nedeniyle özellikle kazançlar üzerinden gelir elde etme kabiliyeti tıkanmıştır. Kronikleşmiş diğer bir ciddi sorun ise bütçe büyüklüğünün %80 ile %90 aralığında gerçekleşen personel ve transfer harcamalarıdır. Bunu oransal olarak azaltmanın tek yolu bütçenin gelirler kısmını büyütmek ve giderler kısmında yeni mükellefiyetler getirmemektir.
2. Şeffaflık ilkesi çerçevesinde kamu maliyesinin gelir/gider durumuna yönelik haftalık olarak kamuoyunun bilgisine getirilen verilerin paylaşımı geliştirilerek sürdürülecektir.
3. Hükümetimiz vergi tabanını genişleterek dolaysız vergilerin toplam vergi gelirleri içerisindeki payını artırmayı sağlayacak çalışmalar yapacaktır. Bu amaca yönelik olarak, bütçe gelirlerinin azalmasına, haksız rekabete, gelir dağılımının bozulmasına, firmaların ölçek büyütmesinin engellenmesine ve sonuçta ülkemizin sürdürülebilir kalkınması ile toplumsal refahının gelişmesine engel olan kayıt dışı ekonomi ile mücadele Hükümetimizin esas alacağı politikalar içerisindedir.
4. Zor koşullar altında kamu maliyesi tarafından elde edilen gelirlerin savurganlık içermeyecek çerçevede harcanması için gereken özen şeffaflık ilkesi ön planda tutularak gerçekleştirilecektir. Diğer yandan, özellikle dolaysız vergiler üzerinden alınan gelirlerin artırılabilmesinin mümkün olduğu düşünülmektedir. Bunu icraatta hayata geçirebilmek için etkin ve güçlü bir vergi denetimi yapılması ve bu denetimleri yapacak olan insan kaynağının nitelikli kişilerden oluşması gerektiğinin, ayrıca bunu yaparken teknolojinin olanaklarından yararlanma noktasında mevcut imkânlar çerçevesinde üst sınırları zorlamamız gerektiğinin bilincinde olarak gereken azami gayret gösterilecektir.
5. Gerçek ve tüzel kişilerin KKTC sınırları içerisindeki ekonomik aktivitelerinin izlenebilmesi için teknolojinin tüm imkânları kullanılacaktır. Bunun yapılması, kamu gelirlerinin otomatik olarak nitelikli dolaysız vergi gelirleri ile ilk etapta küçük adımlarla orta vadede ise sistemin oturmasıyla sürekli gelir artışlarını sağlayacaktır. 59. Hükümetimizin kamu maliyesinde, gerek gider gerekse gelirler açısından ana hedefi kamu kaynaklarımızı kullanırken insanı merkezine alan, toplumsal refahı artırmayı ve geliri daha adil dağıtmayı hedefleyen bir vergilendirme yapısını oluşturmaktır.
6. Vergide kayıt dışılıkla mücadele çerçevesinde vergi mevzuatı güncellenip basitleştirilecek, vergi tabanı genişletilecek buna paralel olarak yükümlüler üzerindeki vergi yükü azaltılacaktır.
7. Bağımsız Vergi İtiraz Komisyonu oluşturularak vergideki itirazların süratle çözümüne gidilecek ve vergide adalet sağlanacaktır.
8. Bütçe uygulamalarında tasarruf esas alınacak ve bütçede öngörülmeyen hiçbir harcamaya onay verilmeyecektir. Bu anlamda tasarruf ilkesiyle hareket ederek zorunlu harcamalar dışında harcama yapılmayacaktır. Ayrıca, Devlet kaynaklarının kullanımı bütünlük ve şeffaflık prensipleri içerisinde sürdürülecektir. Bu bağlamda, bütçe disiplininden uzaklaşan uygulamalar ile harcamalarda keyfiliğin önlenmesi hedeflenip bu yaklaşım doğrultusundaki çalışmalara hız verilecektir. Temel hedef Bütçe politikasında gelir gider dengesinin kurulmasıdır. Bu çerçevede mali disiplini sağlayan, harcamalarda verimliliği temel alan, kamu açıklarını kontrol ederek azaltan ve bütçe birliği anlayışına uygun bir maliye politikası izlenecektir. Bu bağlamda, kamu maliyesi dengesinde sürdürülebilirliğin sağlanabilmesi amacıyla sıkı maliye politikaları sürdürülecektir.
9. Maliye Bakanlığı’nın web sitesinde “Maliyenin Seyir Defteri” ile uygulamaya konan, vatandaştan alınan her kuruş verginin nerelerde harcandığının şeffaflık ve hesap verebilirlik ilkeleri doğrultusunda her hafta halkla paylaşılmasına devam edilecektir.
10. Kamuoyuna daha etkin hizmet verebilmek amacıyla uygulamaya konulan “ALO MALİYE 124”, ayrıca Maliye Bakanlığı web sitesinden de “Biz Size Ulaşalım” başlığı altında mail ortamından da şikâyet, öneri ve taleplerin alınarak değerlendirilmesi uygulaması aktif hale getirilerek sürdürülecektir.
11. Bütçe disiplininin sağlanması ve kamu kaynaklarının verimli kullanılabilmesi amacıyla Bakanlar Kurulu’na bütün önergeler "Mali Etki Değerlendirme Formu" ile sunulacak ve Hükümetin bütçeyi düzenli biçimde kontrol edebilmesi sağlanacaktır. Kamu Maliyesi, sağlam bir mali yönetim zeminine oturtularak, hesap verebilirlik, etkinlik, etkililik ve ekonomiklik ilkeleri esas alınacaktır. Kamu harcamalarında fayda maliyet analizi uygulamalarından hareketle projelerin sağlam bir mali zeminde değerlendirilerek hayata geçirilmesi sağlanacaktır. Kamunun etkinliğinin ve verimliğinin artırılması yoluyla kamu harcamalarında tasarruf sağlanacak, kamusal iş analizi yapılacak ve insan kaynaklarının doğru yönetimi ile ek mesai harcamaları asgariye çekilecek, kamu kaynaklarının verimli kullanılması sağlanacaktır.
12. Kamuda mali disipline hizmet eden, şeffaflık ve hesap verebilirlik temelinde ve uluslararası standartlara uygun mevzuat düzenlemelerine yönelik çalışmalar yürütülecektir. Planlama, programlama, bütçeleme, kontrol etme, raporlama, belgeleme ve izleme yöntemleri geliştirilerek hesap verebilir bir yapı oluşturulacaktır. Harcama politikaları ve mali yönetimin kalitesi iyileştirilecektir. Kamunun tüm gelir, harcama, varlık ve kaynaklarının etkin kontrolü sağlanacaktır. Devlet bütçesi kaynakları, yerinde kullanım ve verimlilik esasları ile kullanılacak ve şeffaflık ve hesap verebilirlik esasları ile veriler kamuoyu ile paylaşılacaktır.
13. Kamu gelirlerinin sürdürülebilir bir yapıya kavuşturulması için Gelir ve Vergi Dairesi ile Gümrük ve Rüsumat Dairesi Otomasyon Projesi’ne hız verilecektir. Bu sayede, kayıt dışı ekonomi ile mücadelede çok etkin bir veri tabanının oluşturulması sağlanacaktır. Kamu kesimi finansman açığının bir süreç içerisinde kapatılmasını sağlayacak gelir ve harcama uygulamaları hayata geçirilecektir.
14. Vergi Dairelerine beyan sunma işlemleri kolaylaştırılacak ve vatandaşın işlemlerini süratle yapabilmesi için gerekli altyapı ve sistemin oluşturulması çalışmaları yürütülecektir. Mükellefe hizmet odaklı bir yapı oluşturulacak, hizmet kalitesi artırılacak ve bekleme süreleri süratle kısaltılacaktır.
15. Kayıtlı yaşama geçişin kolaylaştırılması amacıyla; Kurumlar Vergisi, Gelir Vergisi, Katma Değer Vergisi ve Kira Stopaj Beyannameleri ile Sürüş Ehliyetleri Başvuru Formu Türkçe olarak, ayrıca Kira Stopaj Beyannamesi ile Ehliyet Başvuru Formları da İngilizce olarak elektronik ortamda hazırlanmış, bilgisayarda doldurulup muhafaza edilebilme ve çıktı alınarak ıslak imza ile kullanılması imkânı getirilmek üzere Maliye Bakanlığı www.kktcmaliye.com web sitesinde yerini almıştır. Kullanımda olan diğer formların da bilgisayar ortamında paylaşılarak vatandaşın hayatının kolaylaştırılması süreçleri sürdürülecektir.
16. Muhasebe ve Denetim Meslek Yasası hayata geçirilerek uluslararası Finansal Raporlama Standartlarına uyum sağlanacak, muhasebe mesleği yetkisinin işleyişine yönelik kriterler uluslararası ilkelere göre düzenlenecektir.
17. Vergi ve Gümrük düzenlemeleri bütünsel olarak gözden geçirilecek, basit, anlaşılır, rekabet edebilir, etkin bir yönetim ve denetim gücüne sahip, verimli, adil ve teknolojinin yaygın olarak kullanıldığı bir yapı oluşturulacaktır.
18. Gümrük ve Vergi işlemlerinde e-devlet projesinin tamamlanmasıyla birlikte halka yerinden hizmet verilmeye başlanacak, bürokrasi azaltılacak, vatandaşın hayatı kolaylaştırılacaktır.
19. Kamu kesiminin ekonomik ve sosyal taraflar ile iletişim ve işbirliği geliştirilecektir. Ekonomik koordinasyon için gerekli önlemler alınacak, özel sektör ve sivil toplum örgütlerinin ekonomi yönetim sürecine dâhil olacağı yapılar yaygınlaştırılacak ve etkin olarak çalıştırılacaktır.
20. Yerel kaynaklar artırılacak; çalışanlar, düşük ve orta gelir grubundakiler üzerindeki vergi yükü azaltılacak, dolaylı ve dolaysız vergiler arasındaki belli kesimler aleyhindeki eşitsizliğin giderilmesi için gerekli düzenlemeler yapılacaktır.
21. Bloke edilmiş yabancı sermaye mükellefiyetlerinin KKTC’de belli süre içerisinde mal ve hizmete dönüştürülmesi zorunluluğu getirilmesine yönelik düzenlemeler yapılacaktır.
22. Ülkenin rekabet edebilirlik seviyesinin yükseltilmesi için gerekli önlemler iş çevreleriyle istişare edilerek alınacaktır.
23. Tüm kamu birimlerine yönelik olarak uygulanmak üzere AB kriterlerine uygun İhale Yasası çalışmaları yürütülecektir.
24. Kamu alacaklarının zamanında tahakkuk ve tahsilinin sağlanabilmesine yönelik düzenlemeler hayata geçirilecektir.
25. Kayıt dışı ekonominin mümkün olan en az seviyeye indirilmesi için yürürlüğe konulan "Kayıt dışı Ekonomi ile Mücadele Eylem Planı" hassasiyet ile uygulamaları hayata geçirilecektir.
26. Eylem Planı kapsamında; kamu kesiminin ekonomik ve sosyal taraflar ile iletişim ve işbirliği geliştirilecektir.
27. Kayıtlı yaşama geçişi kolaylaştırmak üzere teknoloji kullanımı yaygınlaştırılacak, işlem sayısı ve süreleri azaltılacak, beyanname, ihbarname, bildirim ve formlar basitleştirilecektir.
28. Teşvik imkânları sağlayan yasalarda, bir yandan ekonominin önünü açıcı düzenlemeler yapılırken diğer yandan kayıt dışılığa yönlendiren unsurlar dikkate alınarak gerekli değişiklikler hayata geçirilecektir.
29. Devlet ilanlarının objektif ve ölçülebilir kriterlere göre dağıtımı sağlanacaktır.
30. Kamu kurum ve kuruluşlarının mali performans denetimi mevzuatı tamamlanarak düzenli bir şekilde yürütülmesi sağlanacaktır.
31. Merkez Bankası aracılığıyla devlet hazinesinin yatırım, geliştirme projeleri vb. kullanım amacı belirlenmiş borçlanma için tahvil ve bono yollarını kullanması sağlanacaktır.
32. Devletle, işletmeler ve şahısların alacak-verecek ilişkilerinde karşılıklı ödemeye imkân verecek yasal düzenlemeler yapılacaktır.
33. Finansal enstrüman ve faiz sistemi KKTC Merkez Bankası bünyesinde geliştirilecek, bankaların takipteki alacaklarının tahsilâtının hızlandırılmasını sağlayacak yasal ve idari düzenlemeler hayata geçirilecektir.

34. Bilanço sisteminin finansmana erişimde veri kabul edilecek seviyeye getirilmesini sağlamak üzere, işletmelerin sermayelerinin artırımını ve şeffaf bilanço tutmalarını sağlayacak politikalar ve teşvik unsurları uygulamaya konacaktır.
35. Her tür yolsuzlukla mücadeleye yönelik yasalar, yapısal düzenlemeler ile sonuç alıcı uygulamalar hayata geçirilecek, kamu kurumlarında yolsuzluğu önleyecek iç politikalar ile etik kurallar uygulamaya konacaktır.
36. KKTC Merkez Bankası ile birlikte kredi maliyetlerinin aşağı çekilmesine yönelik düzenlenmeler hayata geçirilecek, KKTC Merkez Bankası’nın uzaktan ve yerinde müdahale ve denetim yapabilmesi için etkinliği artırılacak, Merkez Bankası finansal piyasaların sağlıklı işleyişini denetleyerek yön verecek teknik ve likit kaynaklarla donatılarak, sektörün ihtiyaçlarına cevap verebilen bir yapıya kavuşturulacaktır.
37. Kamu bankaları kamu açıklarını finanse eden kurumlar olmaktan kurtarılacaktır.
38. Kamu bankaları kamu açıklarını finanse eden kurumlar olmaktan kurtarılacaktır.
39. KKTC’de gerçekleşecek olan büyük projelere yerel bankaların konsorsiyum kurarak katılmaları teşvik edilecek gerekli mevzuat düzenlemeleri yapılacak, tasarrufların ülke içerisinde yatırım amaçlarına yönelik kullanılması için mevzuat düzenlemelerine gidilecektir.

Devamı yarın