Nobel Tıp Ödülü hücre araştırmalarına verildi

ANKARA  İnsan hücrelerindeki temel taşıma sisteminin veziküller (kesecikler) tarafından gerçekleştirildiğini keşfeden Amerikalı James E. Rothman, Randy W. Schekman ile Alman Thomas C. Südhof, bu yılki Nobel Tıp Ödülü'nün sahibi oldu.  Nobel Komitesi, Tıp Ödülü'nü hücrenin taşıma sistemini nasıl organize ettiğinin gizemini çözen üç bilim adamına verme kararı aldı. Hücre fizyolojisindeki temel süreci ortaya çıkaran Rothman, Schekman ve Südhof, moleküllerin nasıl doğru zamanda doğru yere gönderildiğini keşfetti. Bilim adamlarının keşfi, hücre içinde ve dışında maddelerin nasıl taşındığının anlaşılmasına olanak tanıdı.  Keşif, beyinde çeşitli hormonların ve bağışıklık sisteminde de sitokinlerin salgılanması için gerekli sinyallerde kesecik füzyonunun kontrol edilmesi gibi belirli bazı tıbbi süreçlerde büyük önem taşıyor. Kesecik ulaşımının sekteye uğraması ya da hatalı yapılması, çok sayıda nörolojik rahatsızlığın yanı sıra bağışıklık sistemi hastalıklarına yol açıyor.  Her bir hücrenin molekül üreten ve ihraç eden bir fabrika gibi çalıştığını belirten Rothman, Schekman ve Südhof, keseciklerin kusursuz işleyişi olmadan hücrenin kaosa sürükleneceğine dikkat çekti.   Nobel Komitesi, yarın fizik dalında Nobel Ödülü'nü kazanan ismi açıklayacak. Çarşamba günü kimya alanında ödül kazanan isim belli olurken, edebiyat ödülünün sahibi perşembe günü, barış dalındaki ödülün sahibi ise cuma günü açıklanacak. Nobel Ekonomi Ödülü'nün sahibi ise pazartesi günü belli olacak. James E. Rothman ABD'nin Massachusetts eyaletinde 1950'de dünyaya gelen Rothman, 1976 yılında Harvard Üniversitesi Tıp Fakültesi'nden mezun oldu. 1978 yılında California'daki Stanford Üniversitesi'nde hücrelerdeki kesecikler üzerinde çalışmaya başlayan Rothman, 2008 yılından bu yana Yale Üniversitesi'nde Hücre Biyolojisi Bölümü'nün başkanlığını yürütüyor.  Randy W. Schekman ABD'nin Minnesota eyaletinde 1948'de doğan Schekman, 1974'de Stanford Üniversitesi'nden mezun oldu. Üniversite yıllarında 1959'da Nobel Ödülü'nü kazanan Arthur Kornberg ile çalışan Schekman, 1976 yılından bu yana Berkeley'deki California Üniversitesi Moleküler ve Hücre Biyolojisi Bölümü'nde profesör olarak görev yapıyor. Thomas C. Südhof Almanya'nın Göttingen kentinde 1955'te doğan Südhof, Georg August Üniversitesi'nden mezun olduktan sonra 1982'de sinir sistemi kimyası üzerine doktorasını tamamladı. 1983'te ABD'nin Dallas kentindeki Texas Üniversitesi'nde çalışmaya başlayan Südhof, 1985'te Nobel Tıp Ödülü'nü paylaşan Michael Brown ve Joseph Goldstein'ın öğrencisi oldu. Südhof, 2008 yılından bu yana Stanford Üniversitesi Moleküler ve Hücresel Tıp bölümünde profesör olarak görev yapıyor.  Nobel Tıp Ödülü 1901 ve 2012 yılları arasında 103 kez Nobel Tıp Ödülü verildi. Toplam 201 kişiye layık görülen ödüllerden 38'i tek bir kişiye verilirken 32 ödül 2 kişi, 33 ödül ise 3 kişi arasında paylaştırıldı. Nobel Tıp Ödülü'nü şimdiye kadar sadece 10 kadın kazandı. Bu kadınlar şöyleydi: Gerty Cori (1947), Rosalyn Yalow (1977),  Barbara McClintock  (1983), Rita Levi-Montalcini (1986),  Gertrude B. Elion (1988), Christiane Nüsslein-Volhard (1995),  Linda B. Buck (2004), Françoise Barré-Sinoussi (2008) ve Elizabeth H. Blackburn ile Carol W. Greider (2009). Nobel Tıp Ödülü'nü alan en genç bilim adamı 32 yaşındaki Frederick G. Banting'di. İnsülin'i keşfeden Banting, 1923 yılında Nobel Tıp Ödülü'ne layık görülmüştü.  1966 yılında "tümöre neden olan virüsleri" bularak Nobel Tıp Ödülü'nü alan 87 yaşındaki Peyton Rous ise ödülü alan en yaşlı bilim adamı olarak tarihe geçti.