Nuland'ın ses kaydı ABD basınında geniş yankı buldu

WASHINGTON ABD Dışişleri Bakanlığı Avrupa ve Avrasya İşlerinden Sorumlu Bakan Yardımcısı Victoria Nuland'ın, ABD'nin Kiev Büyükelçisi Geoffrey Pyatt ile telefon görüşmesinde AB'ye karşı küfürlü bir ifade kullandığının ortaya çıkması, Amerikan basınında geniş yer bulurken, görüşmenin içeriğinin, "Washington'ın, meselelerini Ukrayna'nın kendisinin çözmesi gerektiği şeklindeki resmi söylemine karşın, bu meselelere aslında ne kadar dahil olduğunu gözler önüne serdiği" yorumları yapılıyor. Washington Post'ta yer alan haberde, internete sızdırılan Nuland-Pyatt telefon görüşmesinin içeriğinin, ABD'yi Ukrayna'nın işlerine burnunu sokmak ve uygunsuz bir biçimde muhalefetin davasını desteklemekle suçlayan Rusya'nın bu suçlamalarını daha da artıracağının kesin olduğu yorumu yapılıyor. ABD Dışişleri Bakanlığı, söz konusu telefon görüşmesinin ne zaman yapıldığını açıklamazken, görüşmenin Ukrayna Cumhurbaşkanı Viktor Yanukoviç’in yaklaşık iki aydır devam eden AB yanlısı gösteriler sonucu önde gelen iki muhalife başbakanlık ve yardımcılığını önerdiği 25 Ocak’tan sonra yapıldığına dikkat çekiliyor. Haberde, Nuland ile Pyatt’ın "siyasi stratejistler gibi veya duman altındaki arka odalarda parti patronları gibi konuştukları" benzetmesine yer veriliyor. -Görüşmenin detayları- Amerikalı diplomatların kişilere atıf yaparken takma ad kullanmaları, muhalif figürlerin ne söylemeleri, ne yapmaları gerektiği gibi ayrıntılar üzerinde durmaları, hatta önde gelen üç muhalif arasındaki kişilik problemleri ve çekişmeyi dahi konuşmaları dikkat çekiyor. Telefon kaydında Nuland’ın, muhalefet liderlerinden Vitalay Kliçko’nun hükümete girmesini açıkça istemediği görülürken Pyatt’ın da Nuland’la aynı görüşü paylaştığı anlaşılıyor. Kayıtta Nuland’ın, “Bunun iyi bir fikir olduğunu düşünmüyorum” ifadesini kullandığı görülüyor. Kayıtta ayrıca Cumhurbaşkanı Yanukoviç’e muhalefet eden grupların en önemli liderlerinden eski Dışişleri Bakanı Arseniy Yatsenyuk’la ilgili konuşmalar da yer alıyor. Nuland, “Yats” şeklinde hitap ettiği Yatsenyuk'un, Kliçko'nun tersine ekonomik deneyime sahip olduğunu söylüyor.  Pyatt da, Nuland'ın Yatsenyuk'un ismini öne çıkarmasından hoşnut olduğunu dile getiriyor. Ukrayna’da Cumhurbaşkanı Yanukoviç, Yatsenyuk’a geçtiğimiz haftalarda başbakanlığı, eski dünya şampiyonu boksör Kliçko’ya da başbakan yardımcılığı teklif etmişti. Ancak her iki muhalif de Yanukoviç’in teklifini kabul etmemişti. Görüşme, Nuland’ın ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden’ın Yanukoviç üzerindeki baskıyı sürdürmeye devam etmesi için telefon görüşmesi ayarlaması önerisiyle son buluyor. Biden ve Yanukoviç, yeni yılın başından itibaren Kiev sokaklarında yaşananlarla ilgili defalarca görüşmüştü. Biden en son 4 Şubat’ta Yanukoviç ile telefonda görüşmesi yapmıştı. ABD, Ukrayna'daki meselelerin ne kadar içerisinde? Görüşmeyle ilgili detaylar, ABD'nin Ukrayna'daki gelişmelere ne kadar dahil olduğuna dair tartışmaları da alevlendirecek gibi görünüyor. Washington Post'un haberindeki yorumda da, Washington'ın, resmi ortamda Ukrayna'nın kendisinin çözüm bulması gerektiğini belirttiği meselelere aslında ne kadar derinden dahil olduğunu gözler önüne serdiği ifade ediliyor. Kiev’de bulunan Nuland da düzenlediği basın toplantısında, “özel bir diplomatik görüşme” olduğu gerekçesiyle ses kaydıyla ilgili yorumda bulunmamış, ancak Rusya’ya yüklenmişti. Nuland, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in danışmanı Sergey Glazyev’in Washington’ın Kiev’de hükümeti yıkmak için haftalık 20 milyon dolar harcadığı ve elçilikte silah eğitimi verdiği yönündeki iddialarını eleştirmişti. Nuland, ABD’nin Ukrayna konusundaki siyasetinin tamamen şeffaf olduğunu ifade etmişti. ABD-AB ilişkileri nasıl etkilenir? Nuland'ın bu gafı sonrası, ABD ile AB arasındaki ilişkilerin nasıl etkileneceği de en çok merak edilen konulardan biri. Olay sonrası AB'nin resmi yorum yapmamaya özen gösterdiği gözlenirken, en sert tepki ise Almanya Başbakanı Angela Merkel'den geldi. Merkel, Amerikalı diplomat Victoria Nuland'ın AB hakkındaki sözleri için "katiyen kabul edilemez" yorumunu yaptı. Amerikan yönetimi ise kendini yine, tıpkı NSA'in dinleme skandalı sonrasında olduğu gibi, bu olayın da Avrupa ile ilişkilere yapabileceği potansiyel hasarı giderme çabası içerisinde bulmuş durumda. Nuland, dün görüşme içeriğinin internete sızması ve medyaya düşmesi sonrası AB yetkililerinden özür  dilemişti. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Jen Psaki de, bugünkü brifingde konuyla ilgili sorular üzerine, bu olayın, Nuland'ın AB ile ilişkileri nasıl gördüğünü yansıtmadığını vurgularken, Amerikalı diplomatın bu olaydan sonra AB yetkilileriyle sadece bu konuda değil, Ukrayna konusunda birlikte yapılan çalışmalar hakkında yakın temas halinde olduğunun altını çizdi. Muhabir: Mehmet Ö. Toroğlu, Erkan Avcı