Türk Lirası özellikle son bir aydır dolar karşısında hızlı bir şekilde değer kaybediyor. Bütün bu değer kayıplarının küresel piyasalarda doların çok ucuz olduğu bir dönemde yaşandığını hatırlatmakta fayda var. Pandeminin ardından Amerikan Merkez Bankası’nın (Fed) uyguladığı politika faizi yüzde 0-0,25 bandında seyrediyor.
Üstüne Amerikan Merkez Bankası ekonomisini desteklemek için varlık alım programı (tahvil, bono vb. yatırım araçlarının ekonomiyi canlandırmak amacı ile satın alınması) da açıklamıştı. Fed Başkanı Jerome Powell'ın dün yaptığı açıklamaya göre; bu varlık alım programının sonuna gelindi. Piyasalar bu açıklamayı Fed'in faiz artırımı yapacağı şeklinde yorumladı.
Powell dün ABD Senatosunun Bankacılık, Konut ve Kentsel İşler Komitesi üyelerinin sorularını yanıtlarken, yüksek enflasyon riskinin sürdüğünü belirterek, “Bu noktada, ekonomi çok güçlü ve enflasyonist baskılar yüksek, bu nedenle kasım toplantısında açıkladığımız varlık alımlarının azaltılmasını belki birkaç ay önce tamamlamayı düşünmek uygun olur. Birkaç hafta içinde yapacağımız toplantıda bunu tartışacağımızı umuyorum." dedi.
VARLIKLAR ETKİLENDİ
Açıklamaların ardından Türkiye gibi gelişmekte olan ülke ekonomilerindeki yerli paraların değer kaybı hızlandı. Dolar/TL dün sığ işlemlerin olduğu gece saatlerinde 13.95’e kadar çıktı. Sadece dolar/TL değil, hemen hemen bütün varlıklar Fed Başkanı Jerome Powell’ın sözleri sonrası geriledi. Omicron varyantı sebebiyle zaten 70 doların altına inen petrolün varili yüzde 5 daha düştü. (Bu arada motorine 44 kuruş indirim geldi.) Batı Teksas Petrolü’nün varili Ağustos ayından bu yana ilk kez 65 dolar seviyesine kadar geriledi. Omicron varyantı endişesiyle yeni seyahat kısıtlamaları da petrolün ve turizm hisselerinin fiyatını ciddi aşağı çekiyor.
İRAN OYUNA GERİ GELİR Mİ?
Şu sıralar İran’a olan petrol ambargosunun kaldırılması da gündemde. Petrol tüccarları İran ile yapılacak görüşmelerde ülkeyi 2015 Viyana Sözleşmesi çizgisine çekip, İran’a petrol ambargosunu kaldırılmasını istiyor. Böylece piyasalara daha çok petrol akabilir ve fiyatlar bir miktar daha aşağı çekilebilir.
Powell’ın varlık alım programının sonuna gelindiği açıklaması S&P 500 endeksinin de yüzde 2 civarında düşmesine sebep oldu. Analist Ryan Detrick, “Powell ateşe benzinle giderek enflasyonun kısa sürede gitmeyeceğini söyledi” ifadelerini kullandı. ABD’de tüketici enflasyonu 31 yılın zirvesinde.
Allianz Investment Management’tan Charlie Ripley ABD’nin faiz artırım sinyali ile ekonomide bilinmeyen bir bölgeye doğru gittiğimizi söyledi.
Fed’in varlık alım programını azalmanın çerçevesini 14-15 Aralık 2021 tarihindeki toplantısında duyurması bekleniyor. Uzmanlar Amerikan Merkez Bankası’nın ülkelerindeki fiyat artışları konusunda endişeli olduğunu vurguluyor. Amerikalılar pandemiden sonra uzun yıllardır görmedikleri enflasyon ile yeniden tanıştılar.
Powell konuşmasında açık olarak ABD’nin ekonomiyi soğutmak için faiz artırabileceği konusunda da imalarda bulundu. Powell, “Pandemiden önceki istihdam pazarına dönebilmek için fiyatların stabil olmasına ihtiyacımız var. Yüksek enflasyon böyle bir istihdam pazarına dönmemizi engelliyor” diye konuştu.
Fed’in pandemi zamanında varlık alımları aylık 120 milyar dolara kadar ulaşabiliyordu. Kimi uzmanlara göre Fed varlık alımlarını tamamen bitirdikten sonra faizleri artırmaya geçecek. Eğer yetkililer varlık alımlarını 30’ar milyar dolar azaltmaya aralık ayında karar verirlerse, program martta biter ve 2022’nin ikinci yarısında ABD faizleri artırabilir.
TÜRKİYE'Yİ NASIL ETKİLER?
ABD’nin düşük faiz ile kendi bankalarına ve oradan da dünyaya ucuz faizle dolar gelmesi, faiz getirisi Türkiye gibi yüksek olan ülkelere para girişi olmasına katkıda bulunuyordu. Eğer ABD kendi ülkesinde faizleri artırırsa hem piyasadaki dolar arzı kısıldığı için dolar değerlenecek hem de ABD’nin faiz getirisinden faydalanmak isteyen yatırımcılar nakitlerini ABD piyasalarında değerlendirebilecek. Amerikan Merkez Bankası, bankalara yüzde 0-0,25 arası faizle borç veriyor.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.