Post-Sovyet ülkeleri yeni yıla afla giriyor

BİŞKEK - Nezir Aliyev Eski Sovyetler Birliği ülkeleri Rusya, Ukrayna, Kırgızistan, Türkmenistan ve Özbekistan'da yılın son günleri af ilanlarıyla geçti. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in, Rus Anayasası'nın 20. yıl dönümü dolayısıyla Meclis'te kabul edilen af yasasını onaylamasını ardından binlerce hükümlü salıverildi. "Putin affı" olarak nitelenen af kapsamına, 18 yaşından küçük çocuğu olan kadınlar, hamileler ve 55 yaş üstü kadınlar, 60 yaş üstü erkekler, birinci ve ikinci gruba giren engelliler, Çernobil'den etkilenenlerin yanı sıra asker ve polisler alındı. Gözaltında tutulanlar, yargılanmasına tutuklu devam edilenler ve 5 yıla kadar hapis cezası alanlar da aftan yararlanırken, güç ve tehdit unsurlarını kullanarak toplumu tehlikeye atacak suçlardan cezalandırılanlar, daha önce aftan yararlananlar, hapiste ceza alanlar kapsama dahil edilmedi. Rusya'daki aftan, Kuzey Buz Denizi'nde Gazprom Neft'e ait petrol platformuna tırmanırken gözaltına alınan ve aralarında Gizem Akhan'ın da olduğu Greenpeace üyeleriyle, Putin'ın siyasi rakibi olarak gösterilen ve 2004 yılındaki devlet başkanlığı seçimleri öncesinde 2003'te yolsuzluk suçlamasıyla mahkum edilen iş adamı Mihail Hodorkovski de serbest bırakıldı. Moskova’daki bir katedralde Putin'i protesto eden Rus Punk Grubu Pussy Riot’ın hapisteki üyeleri de serbest kalanlar arasında yer aldı. Soçi'de 2014 yılında yapılacak olimpiyatlar öncesinde, ülkedeki havayı yumuşatmak amacıyla çıkartıldığı savunulan ve 6 ay içerisinde uygulanacak aftan yaklaşık 25 bin mahkumun yararlanacağı belirtiliyor. Özbekistan'daki aftan 80 bin mahkum faydalanacak Özbekistan'da 12 Aralık'ta anayasanın kabul edilişinin 21. yılı dolayısıyla af ilan edildi. Senetoda oybirliğiyle kabul edilen aftan yaklaşık 80 bin mahkumun faydalanacağı vurgulanıyor. Afla, suç işlediğinde 18 yaşını doldurmamış olanlar ve 60 yaşını dolduran erkek mahkumlar ile dikkatsizlik sonucu suç işleyenler, toplum için sosyal tehlikesi büyük olmayan veya ağır suç işlemeyen mahkumların serbest kalması öngörülüyor. Yabancı ülke vatandaşlarının da yararlanacağı af kapsamına, mahkumiyetine engel oluşturan ağır hastalığı bulunanlar, özürlüler ve ilk defa ağır olmayan suç işleyenler de dahil edildi. 10 yıldan fazla hapse mahkum edilenlerin cezalarını dörtte bir oranında azaltacak af yasası, 3 ay içinde uygulanacak. "Euromeydan affı" ile 4 bin kişi cezaevinden çıkacak Hükümetin Avrupa Birliği (AB) politikası nedeniyle bir aydır meydanlarında protestoların eksik olmadığı Ukrayna'da da 4 binden fazla mahkumu kapsayacak af ilan edildi.  Protestoların hedefindeki isim Cumhurbaşkanı Viktor Yanukoviç'in, 23 Aralıkta imzaladığı af kanununun kapsamına, 21 Kasım'daki gösterilerde gözaltına alınanlar da dahil edildi. Meydanlardaki muhalifler, af yasasına, "Euromeydan" adını verdi. Kırgızistan, 3 bin 500 mahkum affedildi  Kırgızistan Meclisi de İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi'nin kabulünün 65. yıl dönümü dolayısıyla af çıkardı. Yasadan yolsuzluktan hüküm giyenler hariç 3 bin 500 mahkum yararlanacak. En son affın 2011'de çıkartıldığı ülkede, 7 bin 500 kapasiteli cezaevlerindeki mahkum sayısının 17 bine olduğu belirtiliyor. Aftan, müebbet hapis cezası alanların bir kısmı ile yolsuzluk yapan ve suçtan zarar gören mağdurların zararını kapatmayan hükümlüler yararlanamıyor. Kırgızistan'da af kanunundan yararlanacak mahkumların cezalarının yarıya indirilecek, ilk kez suç işleyenler de serbest kalacak. "Tarafsızlık Affı"ndan 630 mahkum serbest Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbanguli Berdimuhamedov, Birleşmiş Milletler (BM) tarafından 12 Aralık 1995'te verilen "Daimi Tarafsızlık" statüsünün 18. yıl dönümünde 630 mahkumu serbest bıraktı. Yılda ortalama 3-4 kez af ilan edilen Türkmenistan'da 27 Ekim Bağımsızlık Bayramı'nda bin 2, Kadir Gecesi'nde ise bin 166 mahkum salıverilmişti. Bu yıl af ilan eden ülkeler arasında Gürcistan da bulunuyor. Af yasasından, aralarında 190 siyasi tutuklunun da bulunduğu yaklaşık 3 bin mahkum yararlandı, 10 bin mahkumun ceza süresi azaltıldı. Kazakistan'da ise af geçen yılın başında kabul edilmişti. Ülke bağımsızlığının 20. yılında çıkartılan yasadan 16 bin 187 mahkum yararlanmış, bunlardan 2 bin 142'si salıverilmişti.