Bir süredir gündemde olan belediyeler reformuyla ilgili dört yasa tasarısı, Resmi Gazete’de yayımlanarak görüş ve önerilerin alınması için halkın bilgisine sunuldu.
Belediyelerin birleştirilmesini düzenleyen tasarı, 28 belediyenin 15’inin kapatılmasını ve 13 belediye kalmasını öngörüyor.
Hükümetin onayladığı ve Meclis’e gönderdiği “Belediyeler (Değişiklik) Yasa Tasarısı”, Belediyelerin Birleştirilmesine İlişkin (Özel) Yasa Tasarısı, “Yollar ve Binalar (Değişiklik) Yasa Tasarısı” ile “Mülki Yönetim ve Bölümleri (Değişiklik) Yasa Tasarısı”yla ilgili görüş ve önerilerin yirmi gün içinde Meclis Başkanlığına yazılı olarak sunabilecekleri duyuruldu.
BELEDİYELER (DEĞİŞİKLİK) YASA TASARISI
Resmi Gazete’de yayımlanan Belediyeler (Değişiklik) Yasa Tasarısı’nın genel gerekçesinde, belediyelerin geliştirilmesi, daha özerk ve denetlenebilir bir yapıya kavuşturulması ve hesap verebilirlik ilkeleri doğrultusunda çalışmalarına yardımcı olma hedefine yer verildi.
Genel gerekçede şu ifadeler yer alıyor:
“Kişilerin yerel yönetimlere katılımlarını sağlayabilmek, hesap verebilme ve şeffaflık ilkeleri adına, Belediyelerimizi geliştirmek, daha özerk, denetlenebilir bir yapıya kavuşturulmalarına imkan sağlayabilmek ve hesap verebilirlik ilkeleri doğrultusunda çalışmalarını yürütmelerine yardımcı olmak, kendi sorumluluklarını yerine getiren özerk kuruluşlar olarak görülmektedir. Yukarıda belirttiğimiz amaçlar doğrultusunda Belediyelerimizin asli görevleri olan yerel ihtiyaçları karşılamak için Belediye Meclislerinin toplanarak karar üretebilmelerine fırsat yaratmak, Meclisi daha işlevsel hale getirmek ve halkımıza hesap verebilirlik, şeffaflık noktasında imkanları geliştirme, Belediye hizmetlerinin aksamaması ana hedefimizdir. Belde halkının yaşam kalitesini arttırma talebinde olan Belediyelerimizin bu amaçlar doğrultusunda giderleri sürekli artmakta, gelirleri de bu giderleri karşılamakta zorlanmaktadır. Belediyelerimizin çağdaş Belediyecilik anlayışı çerçevesinde çalışmalar yapması ve altyapı eksikliklerinin tamamlanması girişimlerinde, halkımızın yerel yönetimlerden beklentisinin artması süreçlerinde yasal bazı sıkıntılar kendini göstermiştir. Bu bağlamda sorunlara yerinde müdahil olma ve Yerel Yönetimle Bakanlık arasındaki organik bağın kurulması, Belediyelerin imara ilişkin görevlerinde değişikliklerin yapılması, Belediyelerin yetkilerini düzenleyen kurallarda değişiklik yapılması, Belediye Meclislerinin daha işlevsel hale getirilmesi, kamu görevlilerine uygulanan temsil ödeneklerine uygun olarak Belediye Başkanlarına uygulanması, Belediye Başkanına vekalet eden Asbaşkanların yetkilerinin kısıtlanması, Türk Lirasında olan değişiklikler ve zaman içinde paranın tedavüle edilmesi nedeniyle vergi, resim, harç ve ücretlerde yeniden düzenleme yapılması, bazı suç ve cezaların günün koşullarına uyum sağlaması, Belediyelerin borçlanabilme yeteneklerini günün koşulları ile uyumlu hale getirilmesi, inşaatların daha etkin denetlenmesi, katkı paylarından kesinti yapılabilmesi, Belediye meclislerinin çalışma usul ve esaslarının yeniden düzenlenmesi, üyeliğin sona ermesi ile ilgili kurallarda değişiklik yapılması, katı atığın halk sağlığı göz önünde bulundurularak yönetilebilmesi, Yasanın uygulanması sırasında doğan ihtiyaçların karşılanması, karşılaşılan sıkıntıların tekrarlanmaması için tedbir alınması, mali denetimin etkinliğini arttırmak için kurallarda değişiklik yapılması, Belediyelerin sigorta ve ihtiyat sandığı prim ve depozit borçlarına ödeme kolaylığı sağlanabilmesi, gibi birçok maddede değişiklik yapılması ihtiyacı doğmuştur. Bu nedenle belirtilenler ışığında, Yasa yeniden düzenlenerek, işbu (Değişiklik) Yasa Tasarısı hazırlanmıştır.”
BELEDİYELERİN BİRLEŞTİRİLMESİNE İLİŞKİN (ÖZEL) YASA TASARISI… 15 BELEDİYENİN TÜZEL KİŞİLİĞİ KALDIRILIYOR
Resmi Gazete’de bilgiye sunulan ikinci yasa tasarısı olan “Belediyelerin Birleştirilmesine İlişkin (Özel) Yasa Tasarısı” ile halen var olan 28 belediyeden 15’inin tüzel kişiliği kaldırılıyor.
Tasarıyla, Haziran 2022'de öngörülen belediye seçimlerinin gerek belediyelerde yeniden yapılandırılmaya gidilerek daha modern belediyeler oluşturulması gerekse belediye sayılarının fazla olması nedeniyle belediyeler birleştirilerek halka daha etkin ve verimli hizmet verilmesini sağlamanın amaçlandığı kaydediliyor.
Genel gerekçede, “Tasarıda Belediyelerin fiziki ve beşeri olanaklarının birleştirilerek hizmet kalitesinin ve verimliliğin arttırılmasına, daha etkin ve verimli hizmet verebilmelerine olanak sağlanmasına, yerel yönetimlerin idari kapasitelerinin güçlendirilerek büyük çaplı projelerin hayata geçirilmesine imkan sağlamak üzere mevcut Belediyelerin tüzel kişiliklerinin, isimlerinin ve sınırları düzenlenmiştir. Ayrıca bu yasa; belediyelerin birleştirilmesinde izlenecek yöntem, belediye sınırlarının belirlenmesi, tüzel kişilikleri kaldırılan belediyelerde görev yapan personelin durumu ve belediye hizmetlerinin yürütülmesine ilişkin usul ve esasları kapsamaktadır.” ifadeleri yer alıyor.
Tasarıda, amaç “Belediyelerin fiziki ve beşeri olanaklarının birleştirilerek hizmet kalitesinin ve verimliliğin arttırılmasına, daha etkin ve verimli hizmet verebilmelerine olanak sağlanmasına, yerel yönetimlerin idari kapasitelerinin güçlendirilerek büyük çaplı projelerin hayata geçirilmesine imkan sağlamak üzere mevcut Belediyelerin tüzel kişiliklerinin, isimlerinin ve sınırlarının yeniden düzenlenmesi” olarak ifade ediliyor.
TÜZEL KİŞİLİĞİ KALDIRILAN 15 BELEDİYE
Tasarıya göre şu 15 belediyenin tüzel kişiliği kaldırılacak:
1.Dipkarpaz Belediyesi,
2- Büyükkonuk,
3- Serdarlı,
4- Yeniboğaziçi,
5- Tatlısu,
6- Vadili,
7- İnönü,
8- Paşaköy,
9- Beyarmudu,
10-Akıncılar,
11- Esentepe,
12-Çatalköy,
13- Lapta,
14-Alsancak,
15-Alayköy”
YENİ İSİMLERİYLE 13 BELEDİYE
Yeni tüzel kişilik oluşturularak birleşmenin olacağı belediyelerin yeni isimleri ise şöyle öngörülüyor:
“1- Yeni Karpaz Belediyesi
2- Büyük Mehmetçik Belediyesi
3- İskele Belediyesi
4- Kuzey Mesarya Belediyesi
5- Gazimağusa Belediyesi
6- Güney Mesarya Belediyesi
7- Değirmenlik Belediyesi
8- Girne Belediyesi
9- Akdeniz Belediyesi
10- Lefkoşa Belediyesi
11-Gönyeli Belediyesi
12- Güzelyurt Belediyesi
13-Lefke Belediyesi”
BİRLEŞEN BELEDİYELERİN MERKEZ VE HİZMET BİNALARI
1- Yeni Karpaz Belediyesi
- Merkez Binası: Yeni Erenköy Binası
- Hizmet Binası: Dipkarpaz Belediye Binası
2- Büyük Mehmetçik Belediyesi
- Merkez Binası: Mehmetçik Belediyesi
- Hizmet Binası: Büyükkonuk Belediyesi
3- Gazimağusa Belediyesi
- Merkez Binası: Gazimağusa Belediyesi
- Hizmet Binası: Yeni Boğaziçj Belediyesi
4- Kuzey Mesarya Belediyesi
- Merkez Binası: Geçitkale Belediyesi
- Hizmet Binası: Tatlısu Belediyesi Ve Serdarlı Belediyesi
5- Güney Mesarya Belediyesi
- Merkez Binası: Akdoğan Belediyesi
- Hizmet Binası: Vadili Belediyesi, İnönü Belediyesi, Paşaköy Belediyesi ve Beyarmudu Belediyesi
6- Değirmenlik Belediyesi:
- Merkez Binası: Değirmenlik Belediyesi
- Hizmet Binası: Akıncılar Belediyesi
7- Lefkoşa Belediyesi
- Merkez Binası: Lefkoşa Belediyesi
8- Gönyeli Belediyesi
- Merkez Binası: Gönyeli Belediyesi
- Hizmet Binası: Alayköy Belediyesi
9- Girne Belediyesi
- Merkez Binası: Girne Belediyesi
- Hizmet Binası: Çatalköy Belediyesi, Esentepe Belediyesi ve Dikmen Belediyesi
10-Akdeniz Belediyesi
- Merkez Binası: Lapta Belediyesi
- Hizmet Binası: Alsancak Belediyesi Ve Çamlıbel
11-Güzelyurt Belediyesi
- Merkez Binası: Güzelyurt Belediyesi
12-İskele Belediyesi
- Merkez Binası: İskele Belediyesi
13- Lefke Belediyesi
- Merkez Binası: Lefke Belediyesi
KAPATILAN BELEDİYELERİN BAŞKANLARI
Yasa yürürlüğe girdiğinde belediye başkanı olup en az üç dönem belediye başkanlığı yapanlar veya belediye başkanı olmadan önce kamu görevlisi olanlar; veya belediye başkanı olmadan önce belediye personeli olanlar başka yasada herhangi bir aksine kural bulunup bulunulmadığına bakılmaksızın emeklilik hakkı kazanamayan belediye başkanları emeklilik hakkı kazanana kadar devlette aynı hakları ve maaşı almaya devam etmesi kaydıyla baremine uygun pozisyonlarda danışman olarak görevlendirilecek.
YOLLAR VE BİNALAR (DEĞİŞİKLİK) YASA TASARISI
Bir diğer tasarı olan Yollar ve Binalar (Değişiklik) Yasa Tasarısı’yla da "Yetkili Makamdan Ruhsat Almadan Yol açılması vs. ve Bina İnşa Edilmesinin Yasak Olması" yan başlığını düzenleyen 3'üncü maddesinin değiştirilerek tüm belediyelere ruhsat verme yetkisi tanınması hedefleniyor.
MÜLKİ YÖNETİM VE BÖLÜMLERİ (DEĞİŞİKLİK) YASA TASARISI
Belediyeler reformu çerçevesindeki dördüncü tasarı olan “Mülki Yönetim ve Bölümleri (Değişiklik) Yasa Tasarısı”yla belediyelerin sayılarının azaltılmasına paralel, bucak kent ve köylerin dağılımının yeniden düzenlenmesi hedefleniyor.
Bu çalışma altı ilçe on üç bucak baz alınarak yapıldı.
YERLEŞİM YERLERİ
Lefkoşa İlçesi:
1.Lefkoşa Bucağı-9 yerleşim yeri: Lefkoşa, Hamitköy, Haspolat, Ortaköy, Kızılbaş, Küçük Kaymaklı, Büyük Kaymaklı, Eylence, Aydemet,
2. Değirmenlik Bucağı- 23 yerleşim Yeri: Değirmenlik, Kalavaç, Beyköy, Yeniceköy, Cihangir, Çukurova, Gökhan, Demirhan, Minareliköy, Düzova, Balıkesir, Meriç, Gaziköy, Kırklar, Yeri, Dilekkaya, Gaziler, Dereliköy, Akıncılar, Kiracıköy, Kırıkkale, Erdemli, Yiğitler
3. Gönyeli Bucağı: 7 yerleşim yeri: İkidere, Gürpınar, Yılmazköy, Alayköy, Gönyeli, Kanlıköy, Türkeli
Gazimağusa İlçesi:
1. Gazimağusa Bucağı- 12 yerleşim yeri: Gazimağusa, Akova, Yıldırım, Alaniçi, Muratağa, Sandallar, Atlılar, Mormenekşe, Yeniboğaziçi, Mutluyaka, Tuzla, Yukarı Derinya.
2. Geçitkale Bucağı- 15 yerleşim yeri: Görneç, Pınarlı, Sütlüce, Geçitkale, Ergenekon, Gönendere, Nergisli, Çınarlı, Serdarlı, Yamaçköy, Mallıdağ, Tatlısu, Tirmen, Çamlıca, Arıdamı
3. Akdoğan Bucağı- 19 yerleşim yeri: Akdoğan, Turunçlu, İnönü, Türkmenköy, Çayönü, Aslanköy, Paşaköy, Pirhan, İncirli, Korkuteli, Ulukışla, Vadili, Dörtyol, Pile, Güvercinlik, Kurudere, Beyarmudu, Köprü, Düzce.
Girne İlçesi:
1.Girne Bucağı- 29 yerleşim yeri: Alemdağ, Akçiçek, Şirinevler, Göçeri, Dağyolu, Pınarbaşı, Kömürcü, Ağırdağ, Boğazköy, Aşağı Dikmen, Yukarı Dikmen, Zeytinlik, Girne, Karaman, Edremit, Yukarı Taşkent, Karaoğlanoğlu, Aşağı Taşkent, Beylerbeyi, Doğanköy, Karakum, Ozanköy, Çatalköy, Güngör, Arapköy, Beşparmak, Karaağaç, Esentepe, Bahçeli.
2. Çamlıbel Bucağı: 19 yerleşim yeri: Sadrazamköy, Geçitköy, Hisarköy, Akdeniz, Çamlıbel, Kılıçaslan, Koruçam, Karpaşa, Kozan, Kayalar, Özhan, Lapta, Tepebaşı, Karşıyaka, Alsancak, Yeşiltepe, İncesu, Malatya, Ilgaz
Güzelyurt İlçesi-1.Güzelyurt Bucağı: 14 Yerleşim Yeri: Aydınköy, Yayla, Zümrütköy, Mevlevi, Güneşköy, Güzelyurt, Gayretköy, Kalkanlı, Aşağı Bostancı, Yukarı Bostancı, Yuvacık, Şahinler, Akçay, Serhatköy.
İskele ilçesi- İskele Bucağı: 18 Yerleşim Yeri: Kuzucuk, Sınırüstü, Boğaz, Ötüken, İskele, Yarköy, Aygün, Bahçeler, Topçuköy, Boğaziçi, Boğaztepe, Altınova, Ağıllar, Ardahan, Turnalar, Ergazi, Kurtuluş, Kalecik
2.Mehmetçik Bucağı- 14 Yerleşim Yeri: Mersinlik, Kaplıca, Kilitkaya, Tuzluca, Çayırova, Bafra, Zeybekköy, Sazlıköy, Büyükkonuk, Pamuklu, Mehmetçik, Yedikonuk, Balalan, Kumyalı.
3. Yeni Erenköy Bucağı- 14 Yerleşim Yeri: Gelincik, Ziyamet, Boltaşlı, Derince, Taşlıca, Avtepe, Adaçay, Yeşilköy, Esenköy, Kuruova, Kaleburnu, Sipahi, Yenierenköy, Dipkarpaz.
Lefke ilçesi-Lefke Bucağı: 23 yerleşim yeri: Erenköy, Mansura, Lefke, Yeşilırmak, Gaziveren, Günebakan, Süleymaniye, Yağmuralan, Bademliköy, Şirinköy, Yeşilyurt, Ömerli, Yedidalga, Gemikonağı, Bağlıköy, Denizli, Cengizköy, Doğancı, Çamlıköy, Madenliköy, Taşköy, Taşpınar, Aşağıkurtboğan.