ABD Dışişleri Bakanlığı “2015 İnsan Hakları Raporu” Bakan John Kerry’nin katıldığı basın toplantısıyla kamuoyuyla paylaşıldı. Raporun KKTC’yi konu alan bölümünde mültecilerin durumundan işkenceye, kadına yönelik şiddetten basının durumuna, cezaevinden çocuk tacizlerine kadar birçok ihlal yer alıyor.
LGBT, İNSAN KAÇAKÇILIĞI VE CEZAEVİ DİKKAT ÇEKTİ: Amerika Birleşik Devletleri’nin hazırladığı Kıbrıs’ın kuzeyindeki “2015 İnsan Hakları Raporu” açıklandı. Raporda insan kaçakçılığı ve LGBT bireylere karşı yapılan ayrımcılık dikkat çekti. Öte yandan, raporda polisin tutukluları taciz ettiği, merkezi cezaevinde kötü cezaevi koşullarının bulunduğuna dikkat çekildi.
ÜLKENİN RÖNTGENİ ÇEKİLDİ: ABD’nin raporunda, yürütme ve yasama organlarının durumu, yolsuzluk ve kayırmacılık, Kadına yönelik aile içi şiddet, konuşma ve ifade özgürlüğü, gazetecilere karşı baskı ve sansür, iş sağlığı ve güvenlik standartları farklı başlıklar ile kamuoyuna duyuruldu. İsim paylaşılmadan örneklerin de verildiği raporda, KKTC’de 2015 yılında gerçekleşen başkanlık seçiminden “özgür ve adil seçimler” şeklinde bahsedildi.
Oshan SABIRLI
Amerika Birleşik Devletleri tarafından her yıl hazırlanan “İnsan Hakları Raporu” dün yayınlandı. Rapor, Kıbrıs’ı, “Kıbrıs Cumhuriyeti” ve “Kıbrıs Türklerinin Yönetimi Altındaki Bölge” şeklinde iki farklı grup şeklinde tanımladı.
Rapor, Kıbrıs’ın güneyinin 1974’ten bu yana Kıbrıs Cumhuriyeti’nin kontrolü altında olduğunu, Kıbrıs’ın kuzey bölümünün Kıbrıslı Türk tarafından yönetildiğini "Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti"nin ( "KKTC" ) ise 1983 yılından ilan edildiğini kaydetti. İnsan Hakları Raporu’nun Kuzey Kıbrıs ile ilgili bölümünün girişinde, Türkiye dışında ABD’de dahil hiçbir ülkenin KKTC'yi tanımadığı da vurgulandı.
AKINCI ÖZGÜR VE ADİL SEÇİMLE SEÇİLDİ
Raporda Mustafa Akıncı’nın özgür ve adil bir şekilde gerçekleşen seçimlerde 2015 yılında "başkan" seçildiğine işaret edildi. İnsan Hakları Raporu’nda Kıbrıs’ın kuzeyindeki seçimlerle ilgili bölümde "Hukuk"; Kıbrıslı Türklerin evrensel oy kullanma hakkına dayanan özgür ve adil periyodik seçimler yoluyla " hükümet " değiştirmesini sağlar ve Kıbrıslı Türkler bunu icra eder ifadesi de yer buldu.
TÜRK ORDUSUNA GÖNDERME
"KKTC Anayasası"nın, Kıbrıs Türk makamları tarafından yönetilen bölgede "yasalar" için temel olduğu da ifade edilen raporda, polis ve "Kıbrıs Türk Güvenlik Güçleri"nin Anayasa’daki "geçici" madde ile Türk ordusunun operasyonel komutası altında bulunduğu da vurgulandı. Öte yandan raporda yetkililerin, güvenlik güçlerinin üzerinde etkili bir kontrol yaptığı da kaydedildi.
ANA BAŞLIKLAR
Raporda, yıl boyunca bildirilen en önemli sorunlar şu şekilde sıralandı; İnsan kaçakçılığı; Lezbiyen, Gay, Biseksüel, Transseksüel ve İnterseks (LGBTI) kişilere karşı toplumsal ayrımcılık; ve bir sistemin olmayışı nedeni ile sığınma hakları ve başvuruları konusu; tutuklu ve cezaevinde kişilerin kötü muameleye maruz kalması; kötü cezaevi koşullarında aşırı kalabalık; hapsedilen yetişkin ve çocukların ayrılmaması; Detay Gazetesi; ibadet yerlerde sınırlı erişim; vandalizm ve hasar gören ibadet yerleri, dini simgelerin kaldırılması, hasar gören dini mekanlar ve kötü kullanım yer alıyor.
İŞKENCE VAR
İşkence’nin tanımında ise Kıbrıs’ın kuzeyinde hukukun bu tür eylemleri yasakladığı, ancak polisin tutukluları taciz ettiğinin yıl boyunca raporlarda bulunduğu da kaydedildi.
OLUMSUZLUK YOK
Raporun “özgürlük ve kişinin bütünlüğüne saygı bölümünde ise olumsuz ifadelere rastlanmadı. Yetkili makamlar veya bunlara bağlı ajanların, keyfi ya da yasadışı cinayetler işlendiği yönünde hiçbir bildirim olmadığı kaydedilirken, siyasi güdümlü kaybolma olaylarının rapor edilmediği de vurgulandı.
KADININ DURUMU
ABD’nin raporunda, Mart ayında yayımlanan Polis raporlar ile kayıtlara geçen, Ocak 2013 ve Nisan 2014 arasında, 264 kadının şiddete maruz kaldığı kaydedildi. Rapor, bu kadınların yüzde 97'sinin polise aracılığıyla "sosyal hizmetler"e başvurduğuna işaret etti. Ayrıca Şubat ayında, "sosyal hizmet görevlisi"nin 521 kadının şiddete maruz kaldığını bildirdiği de açıkladı. Raporda aylara göre kadınların durumu da detayları ile gündeme getirildi.
Kadına yönelik şiddet de açıklanan raporda yer aldı. Öte yandan konuşma ve ifade özgürlüğü temelinde objektif gazetecilik, gazetecilere müdahale, baskı ve sansür çerçevesinde basın özgürlüğü ve kısıtlamalar da raporda detaylandırıldı.
ÇOCUK PORNOGRAFİSİ
Rapor Kıbrıs’ın kuzeyinde çocuk pornografisi hakkında herhangi bir yasal düzenlemenin olmadığını kaydetti. Öte yandan, çocuk tacizleri ile ilgili yetkili mercilere yıl içinde birçok kez başvurulduğu, hukuki çalışmaların sürdüğü ve yetersizliklerin devam ettiği de kayıtlara geçti.
İŞÇİLERİN DURUMU
Raporun 7’nci ve son bölümünde işçi haklarına geniş şekilde yer verildi ve Kıbrıs’ın kuzeyinde bulunan çalışma hayatı masaya yatırıldı. Yabancı göçmen işçilerin, ırk ve dini inancı açısından, toplumsal ayrımcılık ile karşı karşıya kaldığı değerlendirmesi de ABD’nin raporunda bulundu.
KIBRIS’A 54 SAYFA AYRILDI
ABD’nin açıklanan İnsan Hakları 2015 yılı raporunda Kıbrıs adasına tam 55 sayfa ile yer verildi. Raporun ilk 32 sayfası Kıbrıs’ın güneyine ayrılırken, geri kalan bölümünde ise Kıbrıs’ın kuzeyindeki İnsan Hakları ile ilgili mevzuatlar, gelişmeler ve dikkat çeken noktalara değinildi.
Ayrıca, tutuklama usul ve tutukluların tedavisi, adil kamu yargılanma hakkının reddi, yargılama usulü, siyasi mahkûmlar ve tutuklular, ifade ve basın özgürlüğü, internet özgürlüğü, akademik özgürlük ve kültürel etkinlikler, toplanma özgürlüğü, örgütlenme özgürlüğü, din özgürlüğü, yerinden olmuş kişiler, mültecilerin korunması ve engelliler gibi başlıklar ile de ülkenin röntgeni çekildi.