KKTC Anayasası’nda yapılması öngörülen değişikliklerle ilgili yasa önerisi, bugün Meclis komitesinde ele alınmaya başlandı.
Yüksek Mahkeme yargıçlarının, Başsavcı, Başsavcı Yardımcısı ve Başsavcı Yardımcısı Muavinlerinin emeklilik yaşını yükseltmeyi; Yüksek Mahkeme Yargıçlarının sayısını artırmayı, Anayasa Mahkemesi’ne bazı uyuşmazlıkları karara bağlama yetkisi vermeyi öngören Anayasa (Değişiklik) Yasa Önerisi, Cumhuriyet Meclisi, Hukuk, Siyasi İşler ve Dışilişkiler Komitesi’nde görüşülüyor.
Komite, Anayasa (Değişiklik) Yasa Önerisi’nin genel görüşmesi üzerinde detaylı çalışma yapıyor. Çalışmalar kapsamında, pazartesi Meclis Genel Kurulu sonrasında tüm siyasi partilerin başkanlarının veya temsilcilerinin, Yüksek Mahkeme Başkanı ve Başsavcı’nın da katılacağı bir toplantı yapılacak.
Bugünkü ilk toplantıya Yüksek Mahkeme Başkanı Narin Ferdi Şefik, Başsavcı Behiç Öztürk, Başsavcı Yardımcı Muavini İlter Koyuncuoğlu ve KKTC Barolar Birliği’nden Hasan Esendağlı da katıldı.
UBP Milletvekili Oğuzhan Hasipoğlu başkanlığındaki toplantıda, UBP Milletvekili İzlem Gürçağ Altuğra, CTP Milletvekili Asım Akansoy, HP Milletvekili Hasan Büyükoğlu ve HP Milletvekili Erek Çağatay, UBP Milletvekili Özdemir Berova, CTP Milletvekili Fazilet Özdenefe, HP Milletvekili Gülşah Manavoğlu ve TDP Genel Başkanı Cemal Özyiğit yer aldı.
PAZARTESİ PARTİ BAŞKANLARIYLA TOPLANTI
TAK muhabirinin sorularını yanıtlayan Komite Başkanı, UBP Mağusa Milletvekili Oğuzhan Hasiopoğlu, anayasa değişiklikleriyle ilgili bugün ilk toplantıyı yaptıklarını, pazartesi Meclis Genel Kurulu sonrasında tüm siyasi parti başkanları veya temsilcileri, Yüksek Mahkeme Başkanı ve Başsavcı’nın katılımıyla bir toplantı yapacaklarını açıkladı.
Hasipoğlu, komitenin gündemindeki öneride, cumhurbaşkanlığı seçimi tarihinin 12 Nisan öngörüldüğünün, YSK’nın da seçim takvimini 26 Nisan’da seçim yapılmasına yönelik açıkladığının hatırlatılması üzerine, “Komite farklı bir tarih öngörürse 12 veya 19 Nisan’da da olabilir. Seçim tarihi Meclis’in iradesine bağlıdır” dedi.
Anayasa değişikliklerini cumhurbaşkanlığı seçiminin yapılacağı gün halkın referandumuna sunmayı hedeflediklerini söyleyen Oğuzhan Hasipoğlu, değişikliklerin Meclis’ten geçebilmesi için üçte iki çoğunluk gerektiğini hatırlattı ve sadece iktidar partilerinin oyunun buna yetmediğine işaret etti.
Pazartesi Meclis Genel Kurulu sonrası siyasi parti başkanları ve temsilcileriyle yapılacak toplantıya Yüksek Mahkeme Başkanı ve Başsavcı’nın da katılacağını kaydeden Hasioğlu, “Bu uzlaşıyı sağlamak adına bir toplantı olacak. Ayrıca Anayasada daha başka değişiklikler de yapılabilir mi, yapılamaz mı onu görüşeceğiz” dedi.
HANGİ DEĞİŞİKLİKLER ÖNGÖRÜLÜYOR?
Cumhuriyet Meclisi, Hukuk, Siyasi İşler ve Dışilişkiler Komitesi Başkanı Oğuzhan Hasipoğlu, görüştükleri öneriyle Anayasa’da hangi değişikliklerin öngörüldüğü hakkında da bilgi verdi.
Buna göre, Yüksek Mahkeme Başkanı ve yargıçlarının emeklilik yaşı 65’ten 68’e; diğer yargıçların ise 60’tan 65’e yükseltilecek.
Halen 1 başkan ve 7 yargıçtan oluşan Yüksek Mahkeme yargıç sayısı da en çok 16 üyeye kadar yükselebilecek.
Anayasa’da eklenmesi düşünülen bir maddeyle Anayasa Mahkemesi’ne, adli yargı ve idari yargı mahkemeleri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin karara bağlama yetkisi verilmesini içeren bir düzenlemeye gidilecek.
Değişiklik önerisinde Başsavcılıkla ilgili de bir değişiklik var. Buna göre, Başsavcı, Başsavcı Yardımcısı ve Başsavcı Yardımcısı Muavinlerinin Yüksek Mahkeme yargıçları gibi 68 yaşında; savcıların da 65 yaşta emekli olmaları öngörülüyor.
ÖNERİDEKİ GENEL GEREKÇE
Anayasa (Değişiklik) Yasa Önerisi’nin genel gerekçesi şöyle:
“Yüksek Mahkeme Başkan ve Yargıçları altmış beş yaşını diğer Yargıçlar ise altmış yaşını bitirinceye kadar görev yaparlar. Yine KKTC Başsavcısı, Başsavcı Yardımcısı ve Başsavcı Yardımcısı Muavinleri altmış beş yaşını bitirinceye kadar Savcılar ise altmış yaşını bitirinceye kadar görev yaparlar. Gerek yargıçların gerekse savcıların en donanımlı ve tecrübeli oldukları yaşlarda mecburen emekliye çıkmak yerine tecrübe ve donanımlarından daha fazla yararlanmak amacı ile daha ileri yaşlara kadar görev yapmalarına olanak sağlanması için Yüksek Mahkeme Başkanı, Yüksek Mahkeme Yargıçları, Kaza Mahkemesi Başkanlar), diğer yargıçlar, Başsavcı, Başsavcı Yardımcısı, Başsavcı Yardımcısı Muavinleri, kıdemli savcılar ve diğer savcıların görevlerinin sona ereceği veya emekliye çıkacakları yaşlar hakkında düzenleme yapılmıştır.
Yüksek Mahkeme’nin Anayasa’dan ve diğer yasalardan kaynaklanan görev ve yetkileri uyarınca yapmakta olduğu hizmetlerde ciddi artış olduğu nedeni ile bir başkan ve yedi yargıçtan oluşan Yüksek Mahkemedeki yargıç sayısının artırılması ve yargı erkinin daha sağlıklı ve hızlı hizmet edebilmesi ayrıca adaletin erken tecelli etmesi hedeflenmektedir.
Hazırlanan yasa önerisi ile Yüksek Mahkeme’nin yargıç sayısında artış olacağı dikkate alınarak Anayasa Mahkemesi’nde yedek yargıç olarak görev yapacak olan yargıçlar açısından açıklık getirilmiştir.
Hazırlanan yasa önerisi ile Anayasa Mahkemesi’nin adli Yargı ve İdari Yargı Mahkemeleri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin karara bağlama yetkisine sahip olduğu düzenlenmiştir.
Hazırlanan yasa önerisi ile ayrıca Yüksek Mahkeme Başkanının gaybubetinde ve yine Başsavcının gaybubetinde kendilerine kimlerin vekillik edeceği, ayrıca Hukuk Dairesi Yasasında yer alan Başsavcı Yardımcısı Muavini mevkiinin Anayasa’da yer alması düzenlenmiştir.
Hazırlanan Yasa Önerisi ile 2020’de yapılacak olan Cumhurbaşkanlığı seçiminin 12 Nisan 2020 tarihinde yapılması hedeflenmiştir. Seçimin 12 Nisan 2020 tarihinde değil de Seçim ve Halkoylaması Yasası’nın 10 ve 11. Maddeleri uyarınca halen görevdeki Cumhurbaşkanının göreve başladığı gün dikkate alınarak belirlenmesi halinde herhangi bir adayın kullanılan geçerli oyların salt çoğunluğunu alamaması ve seçimin en çok oy alan iki aday arasında yedi gün sonraki pazar gününde yapılması halinde halen görevde olan Cumhurbaşkanının görev süresinin seçimin yeniden yapılacağı tarihten önce sona ereceği dikkate alındığında devletin başında bir otorite boşluğu oluşacağı nedenine binaen seçimin görevdeki Cumhurbaşkanının görevi sona ermeden tamamlanabilmesi ve seçilecek Cumhurbaşkanına görevi devredebilmesini sağlayabilmek için 12 Nisan 2020 tarihinin en uygun tarih olduğu dikkate alınmıştır.”