Bakan Şahali, Tarım Öğretiminin 173’üncü yılı nedeniyle Ziraat Mühendisleri Odası tarafından Güzelyurt’ta düzenlenen etkinliğe katılarak, konuşma yaptı.
“Üreticinin sorumluluğu tek başına üretmekle sınırlı değil”
Bakan Şahali, akademisyenlerin öğretilerinden istifade etmenin koşulsuz bir zorunluluk olduğunu belirterek, “Bunu yapabildiğimiz oranda tarım emekçisinin alın terinin değeri artar, ürünün değeri artar ve üretim artar. Bu artışların tamamının arzu edilen sonuçları doğrulabilmesinin bir diğer koşulu da satış güvencesinin, satış ihtimalinin sağlanmasıdır. Ürünün ne dalında, ne pazar tezgâhında kalmadan paraya dönüşebilmesinin sağlanabilmesi gerekir. Üreticinin sorumluluğunu tek başına üretmekle sınırlı saymak günün sonunda o alın terinin hak ettiği değeri bulmaması anlamına gelir. O nedenle satışı, üretim süreçlerindeki disiplinle birlikte ele almak, alın terinin değerinin gerçek anlamda ortaya çıkabilmesinin koşulu olarak sayılmalıdır” dedi.
“Sürdürülebilir bir destek programı uygulama konusunda hassasiyetimiz var”
Bakan Şahali, devletin üretimin hem disiplin içerisinde gerçekleşmesi hem üreticinin uyması gereken kurallar konusunda net bir biçimde bilgilendirilmesi, hem de pazarda oluşan satış güçlüklerinin aşılması için üretim süreçlerinde olduğu gibi, satış süreçlerinde de sahip olduğu kaynaklar nispetinde destek olmasının önemine değindi. Bunların tamamının düzgün çalıştığı zaman sürdürülebilirliğin ortaya çıktığını anlatan Bakan Şahali, ancak bu kavram altındaki unsurların çok fazla dikkate alınmadığını anlattı. Bakan Şahali, üretim ayağı, pazar ayağı, devlet ayağı ve üretici örgütlülüğü biraraya geldiği zaman sürdürülebilirlikle ilgili ihtimallerin ortaya çıktığını dile getirerek, bakanlığın sürdürülebilir bir destek programı uygulama konusundaki hassasiyetini ifade etti.
Bakan Şahali, üretim girdilerinin yeterliliği ve standardizasyonun sağlanamadığı sürece, destek programında bir standartın tutturulmasının mümkün olmayacağına işaret etti.
Tarımsal verimliliğin en temel unsur olan suyun, üretici açısından standart hale getirilebilmesi halinde, hem maliyetle hem kalitesiyle çok daha sürdürülebilir bir destek programının uygulanması mümkün olabileceğini ifade eden Bakan Şahali, bu konuda bakanlığın akademi ile birlikte çalışmalar yürüttüğünü anlattı. Üniversitelerin sağladığı insan kaynağının deneyim birikiminden maksimum düzeyde yararlanılmaya çalışıldığını belirten Şahali, “Ülkemizde bu konuda öncü üniversitelerimiz, LAÜ ve UKÜ’dür. Türkiye’de Ege Üniversitesi, Çukurova Üniversitesi ve son olarak Akdeniz Üniversitesi ile çok ciddi işbirliklerimiz gerek proje odaklı gerekse genele yönelik çalışmalarımız devam etmektedir. Bunun yanında, Türkiye’de muhatap bakanlığımız olan Türkiye Tarım ve Orman Bakanlığı ile de çok derin işbirliklerimiz sözkonusudur. Bu işbirliklerinin hem kapsamını genişletmek hem de belli noktalarda çok daha öze odaklanarak, birlikte üretmek konusunda anlayış birliğimiz, ortak çabalarımız vardır. Bunların tamamı, KKTC çiftçisinin öncelikle sektörde kalması, daha fazla kazanabilir hale gelmesi ve hem ürün niteliğinin hem de ürün miktarının satış güvencesiyle birlikte artmasını sağlamaya dönük girişimleridir” dedi.
“Rekabette dezavantajları aşacak belli başlı fırsatlar var”
Bakan Şahali, KKTC’nin dünyanın anladığı anlamda bir devlet olmadığını, gerek siyasi gerek ekonomik izolasyonlar nedeniyle dünyadaki devletlerin kendi kabiliyetleri ile yaratabildikleri fırsatları yaratma konusunda dezavantajlı olduğunu aktardı. Ülkenin, uluslararası ticarette etkin bir unsur olabilmek için diğer devletlerin sahip olduğu avantajlardan yoksun olduğunu ifade eden Şahali, “Dolasıyla rekabet, bizim için çok daha çetin koşullarda gerçekleşmektedir. Ancak rekabet konusunda, siyaseten veya ekonomik koşullar nedeniyle sahip olduğumuz dezavantajları aşacak belli başlı fırsatlar da vardır. Erkencilik konusunda sahip olduğumuz avantaj, önemli bir fırsat ifadesidir. Pazarda fırsat ürünü diye nitelendirilecek ürünlere yönelmek, buna uygun bir bitki desenin yerleştirilmesi dezavantajlarımızın bir kısmının telafisi bakımından son derece önemlidir. Bu fırsatı yakalayabilmek için kendi imkânlarımıza ek olarak, TC’nin gerek hibe, gerek bütçe katkısı olarak sağladığı destek, son derece önemlidir ve bu somut hedef doğrultusunda değerlendirilmek durumundadır” dedi.
AB’nin sağladığı hibe programına da değinen Bakan Şahali, ülkedeki tarım standartının geliştirilmesiyle ilgili konuların öncelikli olarak ele alınmasını sağlayabilecek girişimler konusunda ısrarcı olduklarını ve bunun sonucunda belli aşamalar katettiklerini kaydetti.
“Yapmaya çalışmak, yapanların arkasından koşmaktan çok daha avantajlı bir durumdur”
“Bugünü son derce önemli addediyorum” diyen Bakan Şahali, geleneksel üretim uğraşı olan tarımın, akademinin takviyesinden yararlanarak, bilimsel bir disiplinle ele alınıp sürdürülerek çok daha önemli bir ekonomik uğraş olduğunu, tarımın sadece bir üretim faaliyeti değil, aynı zamanda bir ekonomik faaliyet olduğunu ortaya çıkarmak bakımından son derece önemli olduğunu söyledi.
Devlet olarak sadece mali kapasiteyle tarımı yönetmek, yönlendirmek ve koordine etmek gibi bir uğraşla meşgul olmadıklarını vurgulayan Bakan Şahali, “Bunun yanında günün koşullarına uygun mevzuatın geliştirilmesi de bizlerin temel görevleri arasındadır. Bu konudaki çalışmalarımızı yine muhataplarımız olan üretici birlikleri ile birlikte ele alıyoruz. Göreve geldiğimiz günden beri, gerek mevzuatımızı yenileme bakımından gerekse, örneğin Organik Tarım Yasası gibi, mevzuatımızda hiç yer almayan konuların mevzuatımızın bir unsuru haline getirilmesi bakımından, son derece ciddi çalışmalar yaptık. Bu çalışmaları sürdüreceğiz ”diye konuştu.
Bakan Şahali, bu çalışmaları sektördeki ihtiyaçlar yanında, vizyoner bir bakışla akademinin çizdiği yolda sektöre öncülük edecek bir tavırla da ele alacaklarına dikkat çekerek, “Gayretimiz, tarımın ülke ekonomisine katkısını, istihdam payını artırmak ve topyekûn refahta tarımın payının hak ettiği düzeye çıkarılmasını sağlamaktır. Bu uğraşlarımızı sürdürürken zaman zaman tökezlediğimiz olacak, zaman zaman hata yapma ihtimalini de öngörüyoruz. Ancak önemli olan yapmaya çalışmak. Yapmaya çalışmak, statüko dediğimiz durağanlıktan kurtulmak, yapanların arkasından koşmaktan çok daha avantajlı bir durumdur. Bizler bu gayretle hareket ediyoruz” şekkindeki düşüncesini dile getirdi.
“Fotoğraf vermek için değil, öğrenmek için buradayız”
Bakan Şahali, üreticinin sadece üretmekle meşgul olmak yerine, örneğin kooperatifleşerek, örgütlenerek üretim sonrası süreçler üzerinde de söz ve hak sahibi olacağı bir dinamizmle üretim faaliyetinin içinde kalmasını sağlamanın önemine işaret etti.
“Bizler devlet olarak kooperatif kurup, üreticilerin o kooperatife ortak veya üye olmasını sağlama misyonuna sahip değiliz” diyen Şahali, üreticinin kendi inisiyatifi ile örgütlenmesi, üretim girdilerini planlarken üretim sonrasına ilişkin süreçleri ele alırken çok daha dinamik, çok daha avantajlı ve çok daha isabetli bir durum yaratabileceği yönündeki inancını paylaştı. Gerekli mevzuatın hazırlanmasında, sadece destek unsuru olabileceklerini belirten Şahali, esas inisiyatifin üreticiden gelmesi gerektiğinin altını çizdi.
Bakan Şahali, tarım konusunda bilinenlerin asla yeterli olmadığına inananlardan olduklarını ifade ederek, konuşmasını şöyle tamamladı: “Dolasıyla bu konuda biliyoruz demek yerine, bilmiyoruz ama öğrenmeye ciddi anlamda gayret sarfediyoruz, öğrenmekten bıkmıyoruz, usanmıyoruz diyenlerdeniz. O nedenle fotoğraf vermek için değil, öğrenmek için buradayız.”