Almanya'da güneş enerjsi kullanımını yaygınlaştırmaya yönelik yasal düzenleme bakanlar kurulu tarafından Çarşamba günü kabul edildi. 2030'a kadar elektrik üretiminde yenilenebilir enerji payını yüzde 80'e çıkarma hedefi kapsamında hazırlanan yasa tasarısının sonbaharda meclisten geçmesi ve yasanın 2024 yılı başında yürürlüğe girmesi öngörülüyor.
Düzenleme hem kiracılar, hem ev sahipleri hem de solar panel üreticileri ile enerji dağıtımında alt yapıyı sağlayan belediyeler tarafindan yakından takip ediliyordu. Kabineden geçen düzenleme balkonlara konulan ve son aylarda Almanya'da satışları rekor derecede artış gösteren küçük ve kurulumu kolay, taşınma halinde yeni eve götürülülebilen güneş paneli sistemlerini de kapsıyor.
Plug-in (eklenti) diye nitelenen söz konusu solar sistemlerin kurulumunda Almanya'da son aylarda adeta bir patlama yaşandı. Federal Enerji Ağı Ajansı'na göre, kayıtlı küçük solar sistemlerin sayısı, 2023'ün ilk çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre yedi kattan fazla arttı.
Plug-in güneş enerjisi uzmanı Christian Ofenheusle DW'ye verdiği demeçte, "Pazar devasa boyutta. 2030 yılına kadar Almanya'da plug-in güneş enerjisi sistemlerinin sayısı 12 milyonu bulabilir" diyor. Bu furya devam ederse, yedi yıl içinde Almanya'daki her dört evden biri güneşten kendi elektrik enerjisini üretiyor olabilir.
Güneş modülleri nasıl çalışır?
Küçük güneş enerjisi sistemleri genellikle bir ila üç fotovoltaik modüle sahip. Balkonlara, evin duvarına asılıyor ya da terasa, bahçeye ya da çatıya monte ediliyor.
En önemli özelliği: Kiracılar güneş enerjisinden kendileri de elektrik üretebiliyorlar ve bunu mini enerji tesislerinin kurulumunu, bir ustaya ihtiyaç duymadan "tak-çalıştır" yöntemiyle kolayca yapabiliyorlar.
Güneş modülünden gelen doğru akım, küçük bir kutuya iletiliyor. Burada bir invertör (evirici) tarafından şebeke standardı olan alternatif akıma dönüştürülüyor ve daha sonra bir priz aracılığıyla ev şebekesine dağıtılıyor. Bu şekilde üretilen elektriğin çoğu, doğrudan evde tüketiliyor ve elektrik maliyetlerini düşürüyor.
Bir balkon güneş modülü ne kadar elektrik üretir?
Güneş modülleri, doğrudan güneş ışığı almaları halinde büyük miktarda elektrik üretiyor. Bu nedenle özellikle güneşli bölgelerde ve ilkbahar/yaz aylarında verimli oluyorlar.
Çok güneşli bölgelerde, yani özellikle Afrika, Ortadoğu, Avustralya, Çin'in bazı bölgeleri, Latin Amerika ve ABD'de, 400 watt'lık bir modül yılda 800 kilowatt saate kadar elektrik üretebilir. Daha az güneş alan Almanya ve Orta Avrupa'nın pek çok bölgesinde bu miktar yarı yarıya azalıyor. Bu durumda modülleri güneye doğru ve uygun bir açıyla hizalamak en uygunu.
Eğim olmadan verim daha düşük. Örneğin Almanya'da güneye bakan bir cepheye veya balkona dikey olarak asılan 400 watt'lık bir modül, yılda ortalama 260 kWh elektrik üretir. Eğer modül doğuya veya batıya asılırsa, yılda yaklaşık 190 kWh üretebilir.
Tek balkon modülü yeterli mi?
Sanayileşmiş ülkelerde vatandaşların elektrik tüketimi fazla oluyor. Bu nedenle bir balkon modülü evdeki elektrik ihtiyacının sadece bir kısmını karşılayabilir. Almanya'da dört kişilik bir hane yılda ortalama 4000 kWh, bir kişi ise yaklaşık 1500 kWh elektrik tüketmekte.
İlkbahar ve yaz aylarında, iyi hizalanmış 400 watt'lık bir modül, ortalama 320 watt üretebilir. Bu miktar, hava hafif bulutlu olduğunda bunun yarısı kadar, çok bulutlu olduğunda ise yaklaşık 50 watt olarak gerçekleşiyor.
Sonbahar ve kış aylarında, güneşli havalarda yaklaşık 160 watt, kapalı havalarda ise sadece 20 watt üretilir.
Yani kışın karanlıkta bile, örneğin yaklaşık 10 watt tüketen bir internet yönlendiricisine yetecek kadar elektrik üretmek mümkündür. Bir balkon modülü, küçük bir buzdolabı (80 watt) ve bir dizüstü bilgisayar (40 ila 100 watt) için yeterli elektrik enerjisini sağlayabilir.
Ancak iki monitörlü (900 watt'a kadar) çok güçlü bir bilgisayarın, yaklaşık 1000 ila 2500 watt güç gerektiren bir ısı pompasının, bir su ısıtıcısının (600 ila 2000 watt) veya bir çamaşır makinesinin (yaklaşık 2000 watt) çalışması için tek balkon modülünden gelen güç yeterli değil. Bunun için daha fazla modül kurulması gerekiyor.
Plug-in güneş enerjisi sistemlerinin maliyeti nedir?
Bir ila üç modüllü prize takılabilir güneş enerjisi sistemleri, Alman internet mağazalarında 400 ila 1200 Euro arasında satılıyor. Berlin'deki Alman Güneş Enerjisi Endüstrisi Birliği'nden Thomas Seltmann, kWh başına 30 ila 50 sentlik bir elektrik fiyatı baz alındığında, maliyetlerin altı ila dokuz yıl içinde kendini amorti ettiğini söylüyor.
Daha sonra ise en az 10, hatta 15 yıl süreyle elektrik bedavaya gelecek. Zira günümüzde güneş modülleri ortalama 25 yıldan fazla, invertörler ise ortalama 15 yıla kadar yüksek verimli çalışabiliyor.
Solar eklenti modülleri ne kadar güvenli?
Seltmann, "Temel olarak, fişli güneş üniteleri çok güvenli. Nitekim şimdiye kadar hiçbir hasar geri bildirimi almadık" diyor.
Bununla birlikte, bu tür sistemlerin uzman bayilerden veya internetteki yetkili perakendecilerden satın alınmasını öneriyor. Seltmann'a göre buralarda bileşenler birbiriyle uyumlu. Ayrıca kolay anlaşılır kurulum talimatları ile tavsiyeler de sunuluyor. Seltmann, solar sistemlerin indirim mağazalarından veya yetkisiz satıcılardan alınmamasını tavsiye ediyor.
Ayrıca rüzgâr ve hava koşullarına karşı dayanıklı olması için modüllerin balkon ve duvarlara iyi bir şekilde sabitlenmesi ve dübellerle tutturulması gerekiyor.
Giderek daha fazla ülke prize takılabilir güneş enerjisi cihazlarının kurulumuna izin veriyor. Örneğin AB'de 27 üye ülkeden 25'inde bu sistemleri kullanmak mümkün.
Priz üzerinden evlere 800 watt'a kadar güneş enerjisi aktarımı yapmak, teknik olarak zararsız kabul ediliyor. Çünkü standart elektrik hatları, 3 bin 500 watt'a kadar akımı kaldırabilecek şekilde tasarlanmış. Bu nedenle Alman Elektrik, Elektronik ve Bilgi Teknolojileri Birliği'nin (VDE) kurulum ve güvenlikle ilgili herhangi bir endişesi bulunmuyor.
Güneşten elektrik üretimini, "enerji dönüşümü" olarak adlandırılan, yenilenebilir enerji kaynaklarına geçiş sürecinin önemli bir parçası olarak gören Alman hükümeti, bakanlar kurulunda kabul edilen yasa tasarısı ile güneş enerjisi eklenti cihazlarının kurulumunu kolaylaştırmayı hedefliyor. Gelecek sene başında yürürlüğe girmesi ve bu konudaki bürokrasiyi azaltması öngörülen düzenlemeye göre örneğin vatandaşın balkona kurduğu panel sistemini abone olduğu elektrik dağıtım şirketine bildirme yükümlülüğü kaldırılıyor. İlaveten konut şebekelerine güneş enerjsı aktarım sınırı da 600 watt'tan 800'a yükseltiyor.
Enerji dönüşümü için ideal çözüm mü?
Güneş enerjisi sektöründeki uzmanlar, fişli güneş enerjisi ünitelerinin gelecekteki elektrik talebinin yalnızca bir kısmını karşılayabileceği konusunda hemfikir. Güneşten gelen enerjiden daha etkin ve yaygın faydalanabilmek için güneş panellerinin daha ziyade çatılarda kurulması gerekiyor. Ayrıca daha büyük büyük güneş enerjisi parklarının da kurulması şart.
Ancak balkon modüllerinin de tüketiciler açıdan pek çok avantajı var. Bonn'daki uluslararası pazar araştırma şirketi EUPD'den Leo Ganz'a göre, insanlar kendi güneş enerjilerini üretmenin keyfini çıkarabilir, deneyim kazanabilir ve daha sonra iklim dostu enerji tedarikini tavsiye ve teşvik edebilir: "Balkon güneş enerji sistemleri, insanları enerji dönüşümü için harekete geçirmek açısından son derece önemli. İnsanların, enerji dönüşümü için yeni çözümleri tanımaya ve bunlara erişmeye ihtiyacı var. Bu yüzden bu küçük enerji sistemlerinin yaygınlaşması, aynı zamanda çok güçlü bir siyasi mesaj niteliği taşıyor."
Ancak Almanya Gayrimenkul Sahipleri Birliği kiracıları ev sahipleri ile konuşmadan balkona güneş modülü satın almama ve kurmama yönünde uyarıda bulundu.
Editörün notu: 2 Temmuz 2023 tarihinde yayımlanan bu haber güncellenmiştir.