Tarımsal Araştırma Enstitüsü (TAE) Güzelyurt İstasyonu ve Biyoteknoloji Laboratuvarı’nın açılışı Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanı Erkut Şahali, Çalışma Bakanı Zeki Çeler, Sağlık Bakanı Filiz Besim ve TC Lefkoşa Büyükelçisi Ali Murat Başçeri’nin katıldığı törenle yapıldı.
Törene ayrıca bazı milletvekilleri, bölge kaymakamları, belediye başkanları, üniversite temsilcileri ile ilgili bakanlık bürokratları ve çalışanlarının yanı sıra üreticiler katıldı.
KARACA: “60 PROJE TAMAMLANDI, 24 PROJE DEVAM EDİYOR”
TAE Müdürü Cem Karaca törende yaptığı konuşmada, AR-GE çalışmaları ve inovasyonun günümüzdeki önemine değinerek, dairenin dünyadaki yenilikler doğrultusunda üreticilerin ihtiyaçlarını karşılamak adına çalışmalarını sürdürdüğünü söyledi.
60 projenin sonlandırıldığını ve 24 projenin 8 mühendis ve 2 teknisyenle aktif olarak devam ettiğini belirten Karaca, laboratuvarın ülkenin ihtiyaç duyduğu teknik gelişimi ve katkıyı sağlayacağına inandığını ifade etti.
Karaca, 2013 yılında inşasına başlanan laboratuvarın ilk etabının 2014 yılında tamamlandığını, laboratuvar kısmıyla ilgili aksaklıklardan dolayı tamamlanması ve hizmete girmesinin bugüne kaldığını, bu süre zarfında personel eğitimlerinin Türkiye’de tamamlanarak gelişimlerinin tamamlandığını anlattı.
Tamamı 4,5 milyon TL’ye mal olan projenin tümünün TC Büyükelçiliği tarafından karşılandığının altını çizen Karaca, laboratuvarın “Doku Kültürü” ve “Moleküler” olmak üzere iki başlık altında faaliyet göstereceğini, Doku Kültürü bölümünde virüslerden arındırılmış fidan ve aşı gözü üretimi için bir uzman teknisyen ve bir mühendise daha ihtiyaç bulunduğunu aktardı.
HEDEF 2 BİN AŞI GÖZÜ VE YILDA 1 MİLYON FİDAN
Karaca, ilk etapta 2 bin aşı gözü ve yıllık 1 milyon fidan hedefini tutturmak istediklerini belirterek, bunun yurt dışından gelebilecek fidana ihtiyacı ortadan kaldırmak ve olası hastalıkların önüne geçmek için önemli olduğunu kaydetti.
Herhangi bir bitkinin laboratuvar ortamında çoğaltılmasının da mümkün olacağını ifade eden Karaca, ayrıca Moleküler bölümde DNA yapısı ortaya çıkarılacak ve Kıbrıs’a özgü olduğu tescillenecek bitkilerin ortaya çıkarılarak dünyada tanıtılabileceğine işaret etti.
GDO’LU ÜRÜNLERİN TESPİTİ DE YAPILABİLECEK
GDO’lu ürünlerin tespitinin de laboratuvarda yapılabileceğini söyleyen Karaca, Bakanlık ve LAÜ arasında imzalanan iş birliği protokolüne de atıfta bulunarak, burada bilim insanlarının tecrübe ve bilgi birikiminden faydalanmanın yanı sıra, öğrencilerin akademik gelişimlerine de katkı sağlanacağının altını çizdi.
Karaca merkezin kurulmasında emeği ve katkısı bulunanlara teşekkür etti ve hayırlı olmasını diledi.
BAYDAR: “ARİ FİDE VE TOHUMLAR ÜRETİLECEK… GEN HARİTALARI ÇIKARILACAK”
Laboratuvar Sorumlusu Ziraat Yüksek Mühendisi Konce Baydar da konuşmasında laboratuvar hakkında teknik bilgiler verdi.
Baydar, hizmete giren laboratuvarın bitki çoğaltımları, patojen ve hastalıklardan ari fide ve tohum üretimi, karantina çalışmaları ve hastalık teşhislerinin yanı sıra, yok olmak üzere olan endemik ve soğanlı türlerin gen çalışmaları ve artırımı, teşhisi yapılmamış türlerin teşhisi, özellikle narenciye alanındaki ağaç ölümleri ve maddi zararların azaltılması, tohumluk patates, çilek fidesi vb. bitkilerin doku kültürüyle çoğaltılması, harnup, alıç, babutsa (diken inciri), enginar gibi ürünlerin gen haritalarının çıkarılması hedefleri olduğunu kaydetti.
ŞAHALİ: “DÜNYADAKİ GELİŞMELERİN ÜRETİCİLERE SUNULABİLMESİ ADINA ÖNEMLİ BİR ADIM”
Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanı Erkut Şahali, ülke tarımı açısından not edilmesi gereken bir gün olduğunu, KKTC’nin kendi hayata geçirdiği bir projenin tamamlandığını ve tarımın daha güvenilir ve sürdürülebilir olmasıyla dünyadaki gelişmelerin üreticilere sunulabilmesi adına önemli bir adım atıldığını vurguladı.
Ülkenin endemik bitkilerinin genetik kayıtlarının tutulması ve hastalıklarla mücadelenin son derece önemli olduğunu kaydeden Şahali, TC Büyükelçiliği İşbirliği ve Kalkınma Ofisi ile müşterek çalışmaların sonuç ürettikçe anlam kazandığını ifade etti.
Şahali, entegre tarım bilgi sisteminin oluşturulması yönünde TC Tarım Bakanlığı’nın yine KKTC’nin yanında olacağını belirtti.
Bitki Sağlığı ve Karantina Laboratuvarı’nın ayrıca AR-GE laboratuvarının da ülke ve entegre bir tarım altyapısı için büyük bir gereklilik olduğunu belirten Bakan Şahali, merkeze emeği geçenlere teşekkür ederek getireceği olumlu gelişmelerin hayırlı olmasını diledi.
BAŞÇERİ: “HAYATIN DİĞER ALANLARINI DA OLUMLU ETKİLEYECEK”
Büyükelçi Ali Murat Başçeri ise konuşmasında projenin hayata geçmesine katkıda bulunan, merkezde çalışacak ve yönetecek kişilere teşekkür ederek, TC Büyükelçiliği Kalkınma Ofisi olarak destekten mutlu olduklarını ifade etti.
Araştırma, geliştirme ve yenilikçiliğin üretim için önemine dikkati çeken Başçeri, Bakanlığın TAE ile neler başardığını bildiğini, LAÜ gibi üniversitelerle iş birliği ve özel sektörün de paydaş olmasıyla bunun KKTC’de hayatın diğer alanlarına da olumlu etki edeceğini aktardı.
Konuşmaların ardından TAE Müdürü Cem Karaca, Büyükelçi Başçeri’ye teşekkür plaketi takdim etti ve bakanların katılımıyla laboratuvarın açılışı yapıldı.