Böbrek taşı sorunundan uzak kalmanın yolları var. Tüm kurallara uyulması halinde sorunla karşılaşma olasılığını sıfırlamak mümkün olmasa da riski azaltmak elimizde. Memorial Ataşehir Hastanesi Üroloji Bölümü’nden Prof. Dr. Turhan Çaşkurlu, böbrek taşlarının oluşmasını önlemek için yapılması gerekenler ve tedavi yöntemleri hakkında önemli bilgiler veriyor.
TEK TİP BESLENMEYİN
Halk arasında protein ağırlıklı beslenmenin böbrek taşına neden olduğu inanışı çok yaygın. Oysa böbrek taşı oluşumuna sadece protein ağırlıklı beslenme değil tek tip bütün beslenmeler yol açabiliyor. Özellikle Anadolu’da tahıl ağırlıklı beslenmenin çocuklarda böbrek ve mesane taşına neden olduğu belirtiliyor. Prof. Dr. Turhan Çaşkurlu, “Halk arasında böbrek taşıyla ilgili kahve, çay, çikolata, kuşkonmaz ve maydanoz gibi birçok gıda için olumlu ya da olumsuz söylentiler bulunuyor. Ancak bilimsel açıdan ortada yeterli bir kanıt bulunmuyor. Tüketilen gıdaların çeşitlendirilmesi genel sağlık bakımından önemli olduğu gibi böbrek taşlarına karşı da alınacak önlemlerin de başında geliyor” diyor.
SU TÜKETİMİNİZİ ÇOĞALTIN
Böbrek taşı oluşumunda birden fazla etken bulunuyor ve bunların bir araya gelmesi böbrek taşı oluşma riskini artırabiliyor. Cinsiyet ve genetik gibi değiştirilemeyen risk faktörlerinin yanı sıra değiştirilebilen etkenler de bulunuyor. Gün içinde yeterli oranda su içilmemesi idrarı yoğun hale getiriyor. Yoğunluğu artan kristaller birleşerek taş oluşumunu başlatabiliyor. Böbrek taşı oluşumunu önlemek için sıvı alımı kadar vücuttan sıvı atımı da çok önemli görülüyor. Günlük idrar miktarının 2 litreye artırılması taş öncüsü olan kristallerin bir araya gelmesini engelleyebiliyor.
TUZU AZALTIN
Su tüketiminin yanında tuz tüketimi de böbrek taşı oluşumunda önemli görülüyor. Fazla tuz tüketimi, idrarda kalsiyum atımını artırıp taş oluşumunu hızlandırabiliyor.
HAYATINIZA HAREKET KATIN
Hareketli bir hayat tarzı da böbrek taşı oluşumunun önüne geçebiliyor. Yapılan çalışmalar obezite ve insülin direnci olan kişilerde böbrek taşı oluşumunun daha fazla yaşandığını ortaya koyuyor. Böbrek taşı ve mesane taşı oluşumunun yatalak hastalarda normal kişilere oranla daha fazla görüldüğüne dikkat çekilerek hareketli hayat tarzının kilo kontrolünün yanında vücuttan sıvı atımını da artırdığı belirtiliyor.
BÖBREK TAŞINDA KİŞİYE ÖZEL TEDAVİ
Alınan bütün önlemlere rağmen böbrek taşı oluşumuna engel olunamamasının mümkün olduğu belirtiliyor.Tedavi, taşın bulunduğu yer, büyüklüğü ve cinsine göre farklılık gösteriyor. Böbrek taşının tedavisinde tek bir standarttan bahsetmek doğru bulunmuyor. Böbrek taşının oluşmasını engellemek için uygulanan; tuzu azaltıp su tüketimini artırmak, hareketli yaşam ve beslenme düzeni tedavinin ilk basamağını oluşturuyor.
BÖBREK TAŞINDA İLAÇ TEDAVİSİ
İdrar yoluna girmiş taşların vücuttan atılmasını sağlamak için ilaç tedavisi kullanılabiliyor. Kullanılacak ilaç, buradaki kasların gevşemesini sağlayarak böbrek taşının atımını kolaylaştırabiliyor. Taşlar, taşın bulunduğu bölge ve büyüklüğüne göre bol su tüketimi ve ilaçlar yardımıyla farklı bir müdahaleye gerek kalmadan düşürülerek başarılı olunuyor. “Ürik asit” veya “sistin asit taşı” gibi bazı böbrek taşı çeşitlerinde kullanılan ilaçlar taş oluşumunu engelleyebildiği gibi oluşan taşın erimesine de yardımcı olabiliyor.
GİRİŞİMSEL YÖNTEMLERLE BÖBREK TAŞI TEDAVİSİ
Böbrek taşının bulunduğu bölge ve büyüklüğüne göre girişimsel yöntemler uygulanıyor. İdrar kanalından kıvrılabilen ince aletler kullanılarak gerçekleştirilen yöntemde taş bütün halinde çıkartılabiliyor. Bütün halinde çıkartılamayacak kadar büyük taşlar “holmium lazer” kullanılarak kırılıyor. Holmium lazerle böbrek taşının kırılması 2 cm büyüklüğündeki taşlar için ideal tedavi yöntemi olarak değerlendiriliyor. Genel anestezi altında gerçekleştirilen böbrek içi lazerle taş kırma işleminin en önemli avantajının, herhangi bir ameliyat kesisi yapılmadan gerçekleştirilmesi olduğu belirtiliyor.
SES DALGALARIYLA BÖBREK TAŞI TEDAVİSİ
Böbrek taşı, ses dalgalarıyla hiçbir girişimsel işlem yapmadan da kırılabiliyor. Ancak bu uygulama sadece 1 cm’den küçük ve böbreğin içinde bulunan taşlara yapılıyor.
PERKÜTAN NEFROLİTOTOMİ AMELİYATI İLE BÖBREK TAŞI TEDAVİSİ
Kapalı bir yöntem olan “Perkütan Nefrolitotomi” (PNL),2 cm’den daha büyük böbrek taşlarının tedavisinde kullanılıyor. İnce bir boru yardımıyla ciltten böbreğin içine giriliyor ve taşın lazer ile kırılması sağlanıyor.
AÇIK AMELİYATLARLA BÖBREK TAŞI TEDAVİSİ
Bu sorunda açık ameliyatlara nadiren başvuruluyor. Çok büyük böbrek taşı veya böbrek anatomisinin anormal olduğu durumlarda bu yöntem uygulanıyor.