İş hayatındaki yalnızlık, günümüz iş dünyasının rekabetçi yapısı, bencillik ve pandemi sonrası uzaktan çalışma gibi faktörlerin etkisiyle ortaya çıkan bir sorun olarak karşımıza çıkıyor. Bu durum, çalışanların psikolojik sağlığını, iş tatminini ve performansını olumsuz etkileyerek, özel hayatlarına yansımalarını da beraberinde getiriyor.
Tüm statülerdeki çalışkanlar yalnız hissedebiliyor
İş hayatındaki yalnızlık, sadece çalışma ortamındaki ilişkilerin eksikliğiyle değil, aynı zamanda örgütsel ve çevresel faktörlerle de ilişkili. Olumsuz sosyal ilişkiler, güven eksikliği, yönetim problemleri, işten tatmin olamama ve kariyer engelleri gibi etkenler, çalışanların yalnızlık hissini artırabilir. Bu durum, sadece belirli statülerdeki çalışanları değil, tüm hiyerarşik düzeyleri etkileyebilir.
Peki, iş hayatındaki yalnızlık, çalışanların ruh hali, iş performansı ve özel hayatlarını nasıl etkiliyor? Üsküdar Üniversitesi’ndeki sosyologlar tarafından yapılan detaylı bir araştırma, iş yerindeki yalnızlık hissinin çalışanlar üzerindeki olumsuz etkilerini ortaya koyuyor.
İş yaşamında çalışanların yalnızlık düzeyini saptamak amacıyla Üsküdar Üniversitesi İTBF Sosyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ebulfez Süleymanlı ile yaptıkları araştırmanın detaylarını konuştuk.
İş hayatında neden yalnız hissedilir?
Yalnızlık özel hayatta olduğu kadar iş hayatında da birçok nedenden ortaya çıkıyor. Süleymanlı, iş yaşamındaki yalnızlığın genel yaşamda hissedilen yalnızlıktan farklı olduğunu ve sadece iş ortamında ortaya çıktığını söylüyor. Çalışanın kişisel ve sosyal davranış özelliklerinin, iş yeri yalnızlığının temel nedenleri olarak görülebildiğini belirtiyor. Ancak eklediği başka bir neden de çevresel ve örgütsel faktörler... Olumsuz sosyal ilişkiler, nitelikli sosyal bağlantı eksikliği, samimiyet ve güven sorunları, yönetim uygulamalarındaki yetersizlik, iş doyum eksikliği, sık departman değişiklikleri ve kariyer engelleri gibi örgütsel faktörlerin, iş yerindeki yalnızlığı etkileyebileceğini belirtiyor ve ekliyor:
“Bu durum, çalışanın statüsü ile doğrudan ilişkilendirilemez ve üst düzey yöneticilerden alt kademelere kadar herkesi etkileyebilir. İş yaşamındaki yalnızlığın bir diğer boyutu da, duygusal yoksunluktur ve genellikle zayıf aile ile arkadaş ilişkilerinden kaynaklanır.”
Çalışanlar en çok hangi sorunları yaşıyor?
İş yerinde yoğun yalnızlık duygusu kişinin bulunduğu ortamdan uzaklaşmasına ve kendini diğer çalışanlardan soyutlamasına neden oluyor. Süleymanlı, aynı zamanda bu durumun çalışanların stres, kaygı ve endişe duygularını açığa çıkardığını ve bunun sonucunda çalışanın psikolojisinin olumsuz yönde etkilendiğini söylüyor. Dikkati çektiği bir diğer konu da çalışanın psikolojik sağlığının zayıflaması. Süleymanlı bu durumun iş performansını da olumsuz etkilediğini belirtiyor.
“Zira iş yerinde yalnızlık hissine sahip çalışanlar arasında iş yerine ait sosyal ve duygusal ihtiyaçlarının görmezden gelindiğine dair bir duygu gelişmekte, bu olumsuz duygu da çalışanları zaman içerisinde, dışlandıklarını düşünmeye dair bir hisse yönlendirmektedir. Sahip olunan bu dışlanmışlık hissi dolaylı olarak, çalışanların işe olan katkılarını azaltırken işe ait bilgi eksikliğine de neden olmaktadır. Aynı zamanda yapılan araştırmalar, yüksek derecede dışlanma algılayan bireylerin, iş tatmin düzeylerinin düşük, işten ayrılma niyetlerinin ise yüksek olduğunu göstermektedir.”
İş hayatındaki yalnızlık özel hayata nasıl etki ediyor?
Süleymanlı, iş yerindeki yalnızlığın bireylerin özel hayatlarını da etkilediğine değiniyor. Bireyin iş yerindeki durumunu olumsuz yönde etkilediği gibi iletişim içinde bulunduğu her kesimde bu durumun bir takım yansımaları olabileceğine dikkati çekiyor. Üstelik bu durumun “telafisi imkansız yıkımlara” da neden olabileceğini belirtiyor. İşte bu konu da özel hayatı etkileyen bir sorunu ortaya çıkarıyor. Süleymanlı, bazı durumlarda ise iş hayatında mutsuz ve huzursuz hisseden bir bireyin, özel hayatında tam tersi bir durum içerisinde olabileceğini söylüyor.
“Bu durum, bireyde yalnızlık hissini etkileyen bireysel ve toplumsal birçok etkenin varlığını bir kez daha ortaya çıkarmaktadır. Bireylerin iş ortamındaki yalnızlık hissinden kurtulabilmeleri için sosyal ilişkiler kurmaları ve bu ilişkileri dikkatle yürütmeleri önem arz etmektedir. Bu bağlamda çalışanların iş birliği ve kollektif çalışmaya yönelik etkinliklere yönlendirilmesi, iş yeri dışında da birlik ve beraberliği arttırıcı yüz yüze faaliyetlerin planlanması, güven ve aidiyet duygularının daha da güçlendirilmesi, iş yerinde kişilerin daha az yalnızlık duygusu yaşamalarını sağlayacaktır.”