Günde bir bakanımıza yazılı olarak HÜKÜMET PROGRAMINDA halka vermiş oldukları vaat ve sözleri hatırlatacak ve cevap bekleyeceğim. 12/2006 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Yasası, 5nci maddesinin 1nci fıkrasında; “HERKES BİLGİ İSTEME HAKKINA SAHİPTİR.” demektedir. Ne kadar da güzel yazılmış. Az ve öz bir biçimde… Ben da “o” herkesten biri olduğuma göre, soruyor ve cevap bekliyorum: İkinci soru demeti Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Aziz Gürpınar’a: 6 Eylül 2013 tarihli CTP-BG, DP-UG Hükümet Programında vermiş olduğunuz aşağıda sıralamış olduğum sözlerden ve vaatlerden hangilerini gerçekleştirmiş bulunuyorsunuz.
- Tüm yurttaşların eşit işe erişim hakkı gözetilerek insanca, çağımıza uygun yaşamasını sağlayacak yeterli bir işe sahip olması, çağdaş çalışma koşullarında çalışması ve sosyal güvenlik hakkına sahip olması için etkin çalışma yapılacaktı. Bu çalışmalara başlandı mı? Başlandı ise yapılanlar nelerdir? Sonuçta eşit işe ERİŞİM HAKKI sağlanabildi mi? KIB-TEK istihdamları da bu EŞİT ERİŞİM HAKKI kapsamında mı?
- Çalışma yaşamı ile ilgili düzenlemelerde Avrupa Birliği normları ve Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) konvansiyonları ile tam uyumun sağlanması hedeflenecek ve bu amaçla yapılacak çalışmalarda çalışanların örgütleri ile işveren örgütleri arasında sosyal diyalog mekanizmalarının geliştirilmesi teşvik edilecekti. Bu TAM UYUM sağlandı mı? UYUM mekanizmaları geliştirildi mi?
- Çalışma yaşamının standartlarını (asgari şartları) belirleyen temel yasa olan İş Yasası Avrupa Birliği müktesebatına uygun olarak yeniden düzenlenecek ve çalışanlar için bu yasal düzenlemeye uygun çalışma koşullarının yaratılması amacıyla daha etkin denetim sistemi oluşturma yanında işveren örgütleri ile birlikte yapılacak bilgilendirici ve uyarıcı çalışmalarla çalışma yasalarına uyan çalıştırma kültürünün geliştirilmesine çalışılacaktı.Yasa AB müktesebatına uygun hale getirildi mi? Denetim sistemi etkin hale getirildi mi? Çalışma kültürü geliştirildi mi?
- Çalışanlara verilebilecek en düşük ücret olan Asgari Ücretin genel ücret olarak uygulanmasına son verilmesi için özel sektörde kurumsallaşmaya önem verilerek performans, nitelik ve kıdeme bağlı ücret düzenlemesine gidilmesi teşvik edilecekti. Edildi mi? Bu çalışmanın neresindeyiz?
- İşyerinde meydana gelen iş uyuşmazlıklarının hızlı, etkin ve adil çözümünü sağlamak amacıyla yargı öncesi itiraz/uzlaştırma/çözüm sistemi oluşturulacaktı. Oluşturuldu mu?
- Yurttaşlarımızın işe alınma koşulları ve istihdam, iş, ücret ve işten çıkarılma koşulları dâhil, çalışma koşulları ve meslekte yükselmeye ilişkin koşullar ile mesleki eğitime erişim ve meslekte ilerlemede; cinsiyet, ırk, renk, dil, din, inanç, etnik köken, felsefi veya siyasi görüş, sosyal statü, medeni hal, cinsel yönelim, özürlülük, yaş ve benzeri temellere dayanan her tür ayrımcılığa karşı etkili bir şekilde korunmalarını sağlamak ve eşit muamele görme hakkını güvence altına almak amacıyla yasal düzenleme yapılacaktı.Yapıldı mı? “Özürlü” sözcüğünü kullanmaktan tüm dünya vaz geçti. Siz ne zaman bunu kullanmaktan vaz geçeceksiniz?
- 2008 yılında ilgili Avrupa Birliği direktifleri ile tam uyumlu olarak çıkarılmış olan İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası’nın uygulanması için gerekli etkin denetim sistemlerinin oluşturulması sağlanacak, güvenli çalışma kültürünün geliştirilmesi amacıyla bilgilendirme ve bilinçlendirme çalışmaları yapılarak bu hizmetlerin sürekliliği sağlanacaktı. İş kazalarının artarak devam ettiği günümüzde alınacak tedbirler konusunda son durum nedir?
- İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili eksik olan tüzükler hazırlanarak yürürlüğe konacaktı. Hazırlanıp kondu mu? Kaç adet eksik tüzük bulunmaktadır? İsimleri nelerdir?
- Yurtdışından yabancı işgücü ithalinin etkin bir kontrol mekanizmasına tabi olması için gerekli tedbirler alınacak, sektörlerin işgücü ihtiyacının belirlenmesi amacıyla işgücü ihtiyaç analizi yapılacak ve bu analiz doğrultusunda ülkenin ve ilgili işyerlerinin gerçek ihtiyacı dikkate alınarak yabancı işçi istihdamına izin verilecekti. İhtiyaçlar tespit edildi mi? Edildi ise bu rakam kaçtır? Kontrol mekanizması kuruldu mu?
- Yerli işgücü istihdamının özendirilmesi amacıyla, özellikle işsizliğin yoğun olduğu sektörlerde, yerli işgücünün istihdamı için teşvik sistemi yürürlüğe konacaktı. Konuldu mu? Konulduysa bu hangi sektörlerde gerçekleşti?
- İşsizliğin en yoğun olarak görüldüğü toplum grubu olan gençlerin istihdamına teşvik sağlanarak çalışma yaşamına yeni giren gençlerin yeterli iş tecrübesi kazanması sağlanacaktı. Basından bu konu ile alakalı bazı girişimlerin başlatıldığına şahit olunuyor. Kaç genç istihdam edildi? Bunların devlete mali yükü ne oldu?
- Devlet ihalelerine katılacak firmalar ile yatırım amaçlı devlet teşviki alan firmalar öncelikli olarak yerli işgücüne istihdam sağlamaları yönünde teşvik edilecek ve uygulama sürecinde de yerli işgücünün istihdamının devamlılığı kontrol edilecekti. Teşvik edildi mi? Sonuç alındı mı?
- İşsizliğin azaltılması, özellikle yapısal işsizliğin nedenlerinin ortadan kaldırılması amacıyla çalışmalar yürütülecek, iş arayanların istihdam edilebilirliklerinin artırılabilmesi için meslek danışmanlığı, mesleğe yöneltme hizmetleri geliştirilecek, meslek edindirme kursları ile iş arayanların niteliklerinin ekonominin ihtiyaçlarına uygun hale getirilmesine çalışılacaktı. Ne gibi çalışmalar yürütülmektedir? Meslek edindirme kursları açıldıysa bunlar nelerdir? İşsizlik azaltıldı mı? %8,4 işsizlik oranı az, fazla ya da normal mi? Hedefiniz nedir?
- İşgücünün niteliğinin artırılmasının yanında verdiği hizmetlerin kalitesinin artırılması, standartlarının yükseltilmesi amacıyla meslek standartlarının oluşturulması ve çalışma yaşamında mesleki sertifikasyon uygulamasının geliştirilmesine yönelik düzenleme ve çalışmalar yapılacaktı. Meslek standartları oluşturuldu mu? Sertifikasyon uygulanıyor mu?
- Sendikalaşmanın önündeki engellerin tespit edilip kaldırılması için çalışmalar yapılacak, sendikalaşmanın teşvik edilmesi sağlanacaktı. Bu engeller tespit edilip kaldırıldı mı?
- Sendikalar ile işveren örgütlerinin bir araya gelerek genel çalışma yaşamı ile sektörlerin özel sorunlarına birlikte çözüm bulmalarına olanak verecek Sosyal Diyalog mekanizması oluşturulacaktı. Oluşturuldu mu?
- Ülkemizde toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda ciddi sorunlar bulunduğunun bilinciyle; fırsatlara erişim, kaynakların dağılımı ve hizmetlerden faydalanma gibi temel konularda eşitliğin gözetildiği, çalışma yaşamında cinsiyet temelinde ayrımcılığın önlendiği, kadınların istihdama katılımının teşvik edildiği, kadın işsizliğinin azaltılmasını amaçlayan çalışmalar yanında, medeni ve siyasal haklar, eğitim hakkı, ekonomik haklar ve sağlık hakkı gibi temel konuları içerecek uygulamalar hayata geçirilecekti.Bu hedeflere ulaşma bağlamında yapılmış ve yapılmakta olan çalışmalar neleri kapsamaktadır? Yukarıdaki cümlede sıralamış olduğunuz 11 hakkın kaçına erişilmiştir?
- Ülkemiz Sosyal Güvenlik Sistemi mevcut yapısıyla sürdürülebilir olmaktan uzaktır. Sosyal Sigortalar Fonu’nun açıklarının kapatılması ve mali yapısının iyileştirilmesi için gerekli somut adımlar atılacaktır. Bu amaçla, tüm çalışanların kayıtlı sistem içine alınması, yaygın bir şekilde görülmekte olan eksik prim yatırımlarının önlenmesi, prim ve diğer alacaklara ilişkin tahsilat oranının artırılması gibi uygulamalar hayata geçirilecektir. Aynı zamanda aktif sigortalılarımız ile sigorta emeklilerimizin yaşamlarını kolaylaştırıcı ve aldıkları hizmetin kalitesini artırıcı somut adımlar atılacaktır. Teknoloji kullanımı yaygınlaştırılarak kayıt ve prim yatırma dâhil birçok sosyal sigorta işlemlerinin elektronik ortamda gerçekleştirilmesi sağlanacak, teknoloji kullanımı konusunda mevcut uygulamalara ilave olarak Sosyal Sigortalar Dairesi’nin sigortalılara yönelik veri tabanı bilgilerinin ilgili diğer kamu kurumları ile paylaşılabilmesi sağlanacaktı. Sosyal Sigorta Fonu açıkları hükümeti devraldığınızda kaç paraydı? Şimdi kaç paradır? Eksik prim ödemeleri engellendi mi? Tüm çalışanlar kayıtlı sistem içerisine alındı mı? Alacaklara ilişkin tahsilat oranı arttı mı? Teknoloji kullanımı yaygınlaştı mı?
- İhtiyat Sandığı Fonu’nda bulunan birikimlerin en etkin ve verimli şekilde değerlendirilerek nemalandırılması için gerekli tedbirler alınacak, hizmetlerin yürütülmesinde teknoloji kullanımının artırılması için gerekli adımlar atılacaktı. Alındı mı? Nemalandırma sonucu elde edilen kazançta artış oldu mu?
- Hükümetimizin her türlü kayıt dışılıkla mücadele hedefi kapsamında, gerek kayıt dışı yabancı işçi çalıştırma, gerekse sosyal güvenlik kurumlarına kayıt yapılmadan işçi çalıştırma ile ilgili olarak etkin bir denetim mekanizması oluşturularak, kayıtsızlığın yarattığı haksız rekabet ve çalışanların mağdur edilmesi önlenecekti. Kayıt dışılık önlendi mi? Bu konuda almayı düşündüğünüz tedbirler nelerdir?
- Sosyal hizmetler alanında yaşlı, korunmaya ve desteklenmeye muhtaç yurttaşlar için verilen hizmetlerin kalitesi geliştirilecek, bu alanda hizmet veren kamu – özel bütün kurumların ve işletmelerin denetlenmesi sağlanacaktır. Yaşlılarımız, engelli ve korunmaya muhtaç yurttaşlarımız için verilen hizmetlerin çeşitlendirilmesi ve iyileştirilmesi için çalışmalar başlatılacaktır. Çocuk ve gençlerin kötü alışkanlıklardan korunması, suça itilmesinin, istismarının önlenmesi için etkin önlemler alınacaktı. Bahsedilen kesimler için bahsedilen tedbirler alındı mı? Alınan önlemler nelerdir?
- Kadına karşı her türlü şiddet ve istismarın önlenmesi için etkin önlemler alınacak ve kadın sığınma evleri açılacaktı. Açıldı mı? Çalışmalar ne aşamadadır? Ön gördüğünüz açılış tarihi nedir?
- Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve bağlı birimlerin organizasyon yapısı teknoloji kullanımının yaygınlaştırılması, bürokratik işlemlerin azaltılması ve yurttaşlara daha hızlı ve kaliteli hizmet verilmesi hedefiyle yeniden düzenlenecekti. Organizasyon yapısı düzenlendi mi?
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bünyesinde, Reform Yönetim Grubu’nda koordine edilecek olan AB ile uyum çalışmaları kapsamında, “Sosyal Politikalar ve İstihdam” başlığı altında şu hedefler hayata geçirilecektir:
- Çalışma koşullarını düzenleyen İş Yasası, AB müktesebatına tam uyumlu olacak şekilde yeniden düzenlenecekti. Düzenlendi mi?
- İş uyuşmazlıklarının hızlı çözümlenmesini sağlamak amacıyla, Bireysel İş Uyuşmazlıklarını Çözümleme Yasası hazırlanarak yürürlüğe konacaktı. Hazırlandı mı?
- İş sağlığı ve güvenliğinin hayati koşul sayıldığı başta inşaat sektörü olmak üzere diğer tüm sektörlerde ve iş yerlerinde, iş koşullarının AB standartları ölçütünde iyileştirilmesi amacıyla İş Sağlığı ve Güvenliği Tüzükleri yürürlüğe konacaktı. Yürürlüğe kondu mu?
- Engelli istihdamının teşvik edilmesi ve engellilerin iş gücü piyasasına kazandırılması yönünde rehabilitasyon ve özel eğitim hizmetlerinin kalitesinin artırılması ve ihtiyaçlı vatandaşların ve yaşlı nüfusun rahat bir yaşam sürmesi ve refah düzeyinin artırılması yönünde katkı sağlanması amacıyla sosyal hizmetler ile sosyal yardım ve rehabilitasyon mevzuatında gerekli yasal düzenlemeler yapılacaktı. Yapıldı mı? Kaç engelli kamu ve özelde istihdam edildi?
- Toplum yaşamında din, dil, ırk, etnik köken, yaş, özürlülük, cinsiyet, cinsel yönelim vb. her türlü ayrımcılığının önlenmesi ve toplumun her kesiminin sosyal haklarının AB ülkelerinde olduğu gibi eksiksiz şekilde güvence altına alınması amacıyla Ayrımcılığın Önlenmesi Yasası hazırlanarak yürürlüğe konacaktı.Bu yasa ne aşamadadır?
Yukarıdaki soruları bakanlığa yazılı olarak da göndereceğim. 12/2006 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Yasası çerçevesinde ve yasal süresi içerisinde cevabınızı bekliyorum. Cevaplarınızı kamuoyu ile de paylaşacağım. Çalışmalarınızda başarılar dilerim.