Çölyak hastalığı,buğday, arpa, çavdar ve yulafta bulunan glutenproteinin ince bağırsaktaki emilim bozukluğudur.En fazla çocukluk çağında görülmekle birlikte hayatın herhangi bir döneminde de ortaya çıkabilmektedir. Bu hastalığın oluşumunda genetik ve çevresel etmenler (gebelik, anne sütünün verilme süresi, enfeksiyonlar, stres vs.) rol oynamaktadır. Tip 1 diyabet, down sendromu, epilepsi gibi bazı hastalığı olan kişilerde çölyak hastalığının görülme oranı daha yüksektir. Yapılan araştırmalar, anne sütü alamayan bebeklerin çölyak hastalığına yakalanma riskinin daha fazla olduğunu göstermiştir. Çölyak hastalığı, kız çocuklarında erkek çocuklarına kıyasla daha sık görülmektedir. Genellikle çocuklarda hastalığın ilk belirtileri buğdaylı, yulaflı, çavdarlı ek besinlere başlanmasıyla 6. ay-2 yaş arasında ortaya çıkar. Çölyak hastalığında gluten içeren besinlerin tüketilmesi, ince bağırsaklardaki emilimi sağlayan villüs yapılarının kısalmasına ve işlev görememesineneden olur. Besin öğelerinden en çok yağda eriyen vitaminlerin (A, D, E, K) emilimi etkilenir. AyrıcaB12, folik asit, kalsiyum, demir gibi vitamin ve minerallerin deemilimi gerçekleşemez. D vitamini ve kalsiyumun yeterince emilememesi sonucunda kemik dokusunun yumuşaması (yetişkinlerde osteomalasi, çocuklarda raşitizm), kemik yoğunluğunun azalması ve böbreklerde kalsiyum okzalat taşlarının oluşması görülebilir. Çölyak hastalığında, ishal, ağırlık kaybı, bulantı, kusma, karın ağrısı, karında şişkinlik, halsizlik, kansızlık, çomak parmak, çocuklarda büyüme geriliği ve vücutta ödem gibi belirtiler gözlenir. Gluten içeren besinlerin yaşam boyudiyetten çıkarılması gerekmektedir. Makarna, şehriye, irmik, erişte, bulgur, tarhana, hazır çorba, yufka,börek, bisküvi, gofret, kek, kraker, tahıl gevreği, simit, dondurma külahı,bazı çikolata ve sakızlar, hazır salça, ketçap,sosis, malt kullanılarak üretilen alkollü içecekler (bira, viski, cin, likör vs.) ve boza tüketilmemelidir. Ayrıca çölyak hastalarında yağın sindirimi güç olduğu için kaymak, krema ve çok yağ katılmış besinlerintüketiminden kaçınılmalıdır. Bazı geç tanı konmuş hastalar, laktoz içeren besinleri tolere edememektedir. Bu sorunu olanlar laktozsuz süt tüketmelidir. Serbest tüketilebilecek besinler arasında mısır unu ile yapılmış yada glutensiz ekmek, pirinç, pirinç unu,patates, mısır, kurubaklagiller, yumurta, et, balık, süt ürünleri, sebze ve meyveler yer alır. Evde pirinç, mısır, glutensiz undan kekve kurabiyeler yapılabilir. Günümüzde firmalar glutensiz ürünler ürettiği için çölyakla yaşam eskisinden daha kolay hale gelmiştir. Tüketeceğimiz ürünlerin etiketiniokumayı alışkanlık haline getirmeliyiz. Çölyak hastalığının tek tedavisi olan glutensiz diyeti uygulayarak sağlığımızı koruyalım.