Covid-19 Çin'in Wuhan kentinden dünyaya yayılalı tam 1 yıl oldu. Çin, virüsten tüm ülkelere nazaran daha hızlı kurtulurken dünyanın geri kalanı hala virüs ile mücadele ediyor. Peki, bu 1 yıl içerisinde tanımaya çalıştığımız ve hala yan etkilerini gördüğümüz virüs beynimizi nasıl etkiledi?
Bu etkilerden en ciddi olanları baş ağrısı, inme, unutkanlık, konuşma güçlüğü ile kendisini gösteren beyin sisi, bunama riski ve yeni tanıdığımız virüs sonrası yorgunluk.
COVID-19 VE BUNAMA
Araştırmalar gösteriyor ki virüsü sadece yenmek değil, uzun vadede tahribat riskinden de korunmak gerekiyor. Bu tahribatlardan belki de en büyüğü beyinde yarattıkları. Bunlardan bir tanesi de Alzheimer ve bunama riski. Bunun için dünya genelinde, 40 bin hasta üzerinde bir araştırma yapılıyor. Buna göre Covid-19 nedeniyle hastaneye yatmak zorunda kalan hastaların yüzde 80'inde virüsün nörolojik etkileri görülüyor. Araştırmanın tam sonuçları 2022'de elimizde olacak ancak şu anki bulgular virüsün doğrudan beyne ulaşabildiğini gösteriyor. Hatta hiç bir belirti göstermeyen ancak testi pozitif çıkan hastalarda yapılan MR görüntülemelerinde beyin damarlarında hasar olduğu ve enflamasyon oluştuğu görüldü.
BAŞ AĞRISI, TAT VE KOKU KAYBI YAŞAYANLARDA RİSK DAHA FAZLA
Baş ağrısı, tat ve koku kaybı yaygın görülen Covid-19 belirtilerinden. Ancak bu belirtilerin yanı sıra baş dönmesi, zihinsel bulanıklık yaşanması da virüsün beyin üzerinde etkili olduğuna dair önemli bir ipucu. Yani bu belirtileri yaşadıysanız nörolojik etkileri açısından risk altındasınız demektir.
BEYİN SİSİ
Beyin sisinin tek nedeni Covid-19 değil ancak virüs nedeniyle gündeme ve daha fazla konuşulmaya başlandı. Zihinsel yorgunluk, cümleleri toparlayamama gibi belirtiler ile kendisini gösteren beyin sisi elektromanyetik radyasyon ya da elektromanyetik radyofrekans dalgalarına yoğun şekilde maruz kalmak, yoğun çalışma, uykusuzluk, B ve D vitamini eksikliği gibi nedenler ile de ortaya çıkabiliyor.
Covid-19'da ise şiddetli enfeksiyon ile savaşırken virüs beynimize saldırıyor ve hasar gören sinir hücreleri yanlış mesajlar vermeye başlıyor. Tabii beyne verdiği bu zarar Alzheimer, demans gibi çeşitli nörolojik hastalıklara da zemin hazırlıyor.
VİRÜS SONRASI YORGUNLUK
Virüs sonrası yorgunluk aslında sadece Covid-19 ile ilişkili bir durum değil. Ancak özellikle Covid-19'u ağır geçiren hastaların bağışıklık sistemi virüsle mücadele ederken çok fazla efor sarf ediyor. Virüsü atlatanlarda aylarca devam eden yorgunluk ve halsizlik süreçleri, sürekli uyuma isteği, çok daha hızlı yorulma görülüyor. Bununla ilgili şu anda yapılan bir araştırmaya göre hastaneye yatışı yapılarak tedavi gören hastalarda virüs sonrası yorgunluk görülme oranı yüzde 49.5.
Belirtileri Neler?
- Gün içerisinde çok yorgun oluyor ve devamlı esniyorsanız,
- Kas ağrılarının yanı sıra ara ara baş ve boğazda da ağrı oluyorsa,
- Konsantrasyonunuzda düşüş varsa veya insanlarla iletişim kurarken eskiye göre zorlanıyorsanız,
- Yataktan kalkmak yine hastalık öncesi döneme göre çok zorsa ve mesela uyandıktan sonra yatakta uzun zaman geçiriyorsanız,
- Yapılması gereken işleri karıştırıyor ya da unutuyorsanız,
- Eskiden çok rahat yaptığınız bir şeyi yaparken artık dinlenme ihtiyacı hissediyorsanız,
- Sık sık yaptığınız şeyleri unutmaya başladıysanız,
- Düşünmeden hareket ediyorsanız,
- Sık aralıklarla uyku bastırıyor ya da uyuyorsanız.
BU SÜREÇTE BEYNİMİZİ NASIL KORUYABİLİRİZ?
- Haftada 2 gün balık tüketmeye çalışın. Balık tüketemiyorsanız Omega-3 takviyeleri alın.
- Selenyum içeren yumurta, tam buğday unlu yiyecekler, yoğurt ve ay çekirdeği tüketin. Selenyum beyin için önemli bir mineral ve duygu durumumuzu da etkiler.
- Fındık, badem ve ceviz gibi selenyum, Omega-3 ve vitaminden zengin kuruyemişleri tüketin.
- C vitamini her zaman ihmal edilir ancak en önemli antioksidanlardan biri. Vücutta depolanmadığı için bu dönemde düzenli tüketin.
- Kış aylarında olduğumuz için D vitamininizi ölçtürün ve gerekliyse destek olarak alın.