Türk asıllı Prof. Dr. Uğur Şahin ve Dr. Özlem Türeci tarafından geliştirilen haberci RNA (mRNA) aşısı corona virüse karşı mücadelede büyük bir dönüm noktası oldu. Şimdi ABD’li araştırmacılar, aynı teknolojiyi kullanarak yenilebilir bir corona virüs aşısı üzerinde çalışıyor. Yenilebilir corona virüs aşısını insanların kendi evlerinde bile yetiştirebileceğini söyleyen uzmanlar, depolanması ve taşınmasında kolaylıklar nedeniyle yeni aşının yoksul ülkeler için bir dönüm noktası olacağını söyledi.
ABD’de yer alan California Üniversitesi Riverside'daki (UCR) araştırmacılar, Pfizer-BioNTech ve Moderna’nın Covid-19 aşılarını geliştirmek için kullanılan teknolojiyle aynı zamanda Covid-19 aşısı içeren sebzeler yetiştiriyor.
mRNA aşıları corona virüsün vücuda tutunduğu başak proteinine talimat vererek çalışıyor. Bir kişinin bağışıklık sistemi proteini algıladığında, onunla savaşıyor. Virüse tekrar karşılaştığında ise proteinlere karşı oluşan güçlü bağışıklığı devam ettiriyor.
Şirketler artık bu teknolojiyi yıllık grip aşısı da dahil olmak üzere diğer aşılara uygulamak için çalışıyor.
"TEK BİR BİTKİ BİR KİŞİNİN BAĞIŞIKLIK KAZANMASI İÇİN YETERLİ"
UCR'nin Botanik ve Bitki Bilimleri Bölümü'nde baş araştırmacı ve doçent olan Juan Pablo Giraldo, "İdeal olarak, tek bir bitki tek bir kişiyi aşılamak için yeterli mRNA üretecektir. Bu yaklaşımı ıspanak ve marulla test ediyoruz ve insanların kendi bahçelerinde yetiştirme konusunda uzun vadeli hedeflerimiz var. Çiftçiler mRNA aşılarını tarlalarında da yetiştirebilir” dedi.
Bununla birlikte bilim insanları, mRNA’nın bitkilerdeki kloroplast hücrelerinde taşınabileceğini söyledi. Bu özellik, bitkinin bu bölümünün çok fazla potansiyel taşıdığı anlamına geliyor.
Giraldo, “Kloroplast hücreleri, bitkinin büyümesine izin veren şeker ve diğer molekülleri üreten küçük, güneş enerjisiyle çalışan fabrikalardır. Ayrıca arzu edilen molekülleri yapmak için kullanılmayan bir kaynaktırlar” dedi.
TÜM MRNA AŞILARI YENİLEBİLECEK
Diğer taraftan araştırmacılar şu anda mRNA materyalini kloroplastlara onu yok etmeyecek şekilde yerleştirmenin ideal yolunu bulmaya çalışıyor. Eğer başarılı olurlarsa Covid aşıları ve mRNA teknolojisini kullanan diğer aşılar yenilerek kullanılabilecek. Bu durum, ayrıca, uzun mesafelerde çok daha kolay taşınabilen bir aşıya izin verecek.
YOKSUL ÜLKELER İÇİN DEVRİM NİTELİĞİNDE
Mevcut mRNA aşılarının -90 derecedeki sıcaklıklarda saklanması gerekiyor. Bu, aşıların uzun mesafelere taşınmasını hem zor hem de pahalı hale getiriyor. Özellikle de yoksul ülkelere aşıların ulaştırılmasını güçleştiriyor.
Ancak, yenilebilir mRNA aşısı oldukça uzun mesafelere taşınabilir ve elverişli koşullar bulunduğunda insanlar tarafından bahçelerde yetiştirilebilir. Böylelikle Covid-19 aşılarının maliyeti oldukça düşebilir.
Giraldo, "Bütün bu araştırmalar için çok heyecanlıyım. Bence insanların yaşamları üzerinde büyük bir etkisi olacak” dedi.
DÜNYA NÜFUSUNUN YALNIZCA YÜZDE 32'Sİ AŞILANDI
Öte yandan, şimdiye kadar dünya nüfusunun yalnızca yüzde 32’si tam olarak aşılandı, yüzde 44’ü ise en az bir doz aşı oldu.