Uzun zamandır Covid-19 enfeksiyonunu ağır geçiren hasta sayısının azalmasıyla pandemi önlemleri fazlasıyla gevşetildi. Ancak sonbaharla birlikte vakalar ülkemizde artmaya başladı. Bu artış ‘Covid pandemisi bitti' algısından sonra önlemlerin gevşetilmesiyle yaşandı. “Bu seferki dalgada hastanelerde test yaptırma sıklığı da azaldığı için maalesef ki gerçek pozitif hasta sayısı yansıtılamıyor” diyen Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Ali Vefa Öztürk, Covid-19'un yeni etkilerini şöyle anlattı:
Pandemi öncesine döndük
Havaların ısınmasıyla birlikte her ne kadar kapalı yerlerde daha az vakit geçirilmeye başlansa da kalabalık etkinlikler ve yakın temas sayısı arttı. İnsanların dikkati ve mesafe anlayışı yine pandemi öncesine döndü. El hijyenine gösterilen hassasiyet de eskisine göre daha az hale geldi. Bir yıl öncesine kadar her yerde dezenfektan ve maske bulunuyorken şu anda toplu taşımalarda, bina girişlerinde, lokanta gibi sosyal alanlarda dezenfektan ve mesafe kuralları bulunmamaktadır. Bu nedenlerden dolayı da Covid maalesef geri döndü.
Kronik hastalığı olanlar nelere dikkat etmeli?
Son zamanlarda Covid-19 enfeksiyonu ağır geçirilmese de özellikle kronik hastalığı olanlar şu kurallara dikkat etmeli. Maske kullanmayı alışkanlık haline getirmeli. Aşılarını ihmal etmemeli. Sürekli kullandıkları ilaçları düzenli almalı. Sağlıklı beslenmeye özen göstermeli. İyi ve yeterli uyumalı. Kapalı ve kalabalık yerlerden uzak durmalı. Doktor kontrollerini aksatmamalı.
Hangi sorunlara yol açabilir?
Covid, ağır belirti vermeden geçirilse de uzun vadede akciğerde ek sorunlara neden olabilir. Özellikle alerjik tepkilerde artış ve kalp zarı iltihabı gibi sorunlar görülmektedir. Covid şu sıralar akciğerde bakteriyel zatürreyi kolaylaştırmaktır ve gripten, nezleden çok daha fazla oranda bronşit ve zatürre yapmaktadır. Bunun yanında çok bilinmeyen aşırı duyarlı zatürreler, aşırı duyarlı astım benzeri hastalıklar gibi bazı sorunlara da yol açmaktadır. Bu sorunlara yakalanma riskini artırmaktadır.
Bu kez kuru öksürükle belirti gösteriyor
Son zamanlarda grip, nezle şikâyetleri olan ateş, öksürük, boğaz ağrısı, kas ağrısı, halsizlik şikâyetlerinin hepsi veya birkaçıyla gelen hastaların çoğunluğunun Covid PCR testleri pozitif çıkıyor. Genel olarak da şikâyetler Delta ve Omicron varyantlarındaki gibi boğaz ağrısı, burun akıntısı, burun tıkanıklığı ve halsizlik oluyor. Ancak bu sefer öne çıkan özellikle uzun süren öksürük şikâyetidir. En az üç hafta devam eden bu öksürük şikâyeti genellikle kuru öksürük şeklindedir. Mevcut öksürük ve nefes darlıkları klasik grip ilaçları ile düzelmemektedir. Bunları düzeltmek için kortizonlu bronş açıcı ilaçlar kullanmak gerekir.
Ne zaman aşı yaptırılmalı?
Covid-19 aşısı son zamanlarda neredeyse hiç yaptırılmamaktadır. Bundan sonra en ideali; aynı grip aşılarında olduğu gibi sonbaharda, özellikle Eylül-Ekim ayında tek doz, her sene yenilenmiş Covid aşılarını yaptırmak olacaktır. Grip mevsimi başlamadan tek doz aşı yapılması Covid'den korunma yöntemi olarak görülmektedir. Böylece Covid olma ve ağır Covid geçirme riski azalacaktır.
Aşılı olmak avantaj sağladı
Eski salgınlara göre hastaneye yatma ve yoğun bakım ihtiyacı olan hasta sayısı çok nadir görülmektedir. Bu demek oluyor ki, ağır Covid geçirenler daha az. Bunun en önemli sebebi çoğu kişinin aşılı olması veya hastalığı geçirmiş olmasıdır. Ancak aşısız olanlarda aşılı olanlara göre ağır hastalık geçirme oranları çok yüksektir.
Nasıl korunabiliriz?
Covid ve diğer bulaşıcı hastalıklarla yaşamayı öğrenmek ve hayat şeklini buna uygun hale getirmek gerekir. Covid pandemisi gibi diğer salgınlardan korunmanın en iyi yolu bu bilinçte kalmaktır. Dolayısıyla şu noktalara dikkat edin. Kapalı alanlarda tekrar maske kullanın. Toplu taşımalarda da maske takın ve mümkün olduğunca az kalabalık araçları tercih edin. Toplu taşıma kullanırken veya dışarıda vakit geçirirken yanınızda küçük dezenfektan ve dezenfektan mendiller bulundurun. Çok kişinin dokunduğu yüzeylerle temas ettiğinizde dezenfektan kullanın. Ellerinizi mümkün olduğunca sık ve uzun süre sabunla yıkayın. Hasta olduğunu bildiğiniz insanlardan bir süre uzak durun. Onlarla geniş ve açık alanlarda mesafeli şekilde görüşün.