Panele konuşmacı olarak Universitas Vakfı’nın Başkanı Dr. Nikos Peristianis ile DAÜ İşletme ve Ekonomi Fakültesi, Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yücel Vural katıldı. Panelin moderatörlüğünü yapan DAÜ İşletme ve Ekonomi Fakültesi, Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı ve KPM Başkanı Prof. Dr. Ahmet Sözen, gerçekleştirdiği açılış konuşmasında konuşmacıları takdim ettikten sonra, Kıbrıs’ın Avrupa Birliği üyeleri içinde Başkanlık sistemi ile yönetilen tek devlet olduğuna dikkat çekerek sözü konuşmacılara bıraktı.
Başkanlık ve Yarı Başkanlık Sistemi
Prof. Dr. Vural ve Dr. Peristianis sunumlarına, eriştikleri bilgiler çerçevesinde müzakere masasında bulunan yürütme modelinin en son şeklinin başlıca özelliklerini açıklayarak başladılar. Bu bağlamda masada görüşülen mevcut sistemde federal yürütme organının Başkan, Başkan Yardımcısı ve Bakanlar Kurulu’ndan oluşan üç aktörlü bir yapısı bulunduğu vurgulandı. Başkan ve Başkan Yardımcısı’nın ağırlıklı çapraz oylama ile doğrudan doğruya halk tarafından seçilerek dönüşümlü başkanlık yapmaları, Bakanlar Kurulu üyelerini ortaklaşa ya da mensup oldukları bölge esasına göre tek başlarına atamaları, Bakanlar Kurulu’nun bazı kararlarını müştereken veto etmeleri ve Bakanlar Kurulu’nun karar almasında ‘minimum tek olumlu oy’ ilkesi gibi uzlaşılan veya halen müzakere edilen konuları anlattılar.
Masada müzakere edilen başkanlık sistemi modelinin sakıncalarına değinen Prof. Dr. Vural ve Dr. Peristianis, yürütme yetkilerinin merkezileşmesi, siyasi çeşitliliğin yürütme organına yansıtılmaması, çok partili bir sistemde siyasi partilerin yürütme organından dışlanması, karar verme yöntemi olarak ‘minimum tek olumlu oy’ ilkesinin kutuplaşmaya yol açabilmesi, hesap verilebilirlik ilkesinde muğlaklık ve belirsizliklerin olması, seçilmiş Başkan ve Başkan Yardımcısı ve atanmış Bakanlar Kurulu arasındaki ihtilafların kuvvetle muhtemel olması ve benzeri olumsuzlukları ele aldılar. Sunumlarına devamla, Prof. Dr. Vural ve Dr. Peristianis kendi önerilerini ele alarak, başkanlık ve parlamenter sistemin bir karışımı olan, Yarı-Başkanlık sisteminin temel özelliklerini açıkladılar. Önerilen Yarı-Başkanlık sistemine göre Başkan ve Başkan Yardımcısı güvenlik ile dış politikayı; Başbakan ve Bakanlar Kurulu ise geriye kalan federal yürütme yetkilerini kullanacak şekilde yürütme yetkileri paylaşılmaktadır.