Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Covid-19 salgının başlangıcından bu yana ülkelerdeki sağlık sistemlerinin genel olarak “ilk büyük iyileşme belirtilerini” göstermeye başladığını ancak aksamaların sürdüğünü açıkladı.
DSÖ, “Covid-19 salgını sırasında temel sağlık hizmetlerinin sürekliliğine ilişkin küresel nabız araştırmasının dördüncü turu: Kasım 2022–Ocak 2023” başlıklı raporu açıkladı. Rapora göre, araştırmaya katılan 139 ülkenin yaklaşık dörtte biri sağlık hizmetlerindeki kesintilerin devam ettiğini bildirdi.
Ülkeler, 2023’ün başlarında rutin sağlık hizmetlerinin verilmesinde “daha az aksama” yaşadıklarını aktarırken, gelecekte sağlık sistemlerinde daha güçlü iyileşme ve dayanaklılık için yatırım yapılmasının gerektiğini vurguladı.
Sağlık hizmetleriyle ilgili trend analizinin mümkün olduğu 84 ülkede kesintiye uğrayan sağlık hizmetleri, Temmuz-Eylül 2020 döneminde yüzde 56 iken Kasım 2022-Ocak 2023’te yüzde 23’e geriledi.
Devam eden aksamalar hem arz hem de talep yönlü faktörlerden kaynaklandı. Toplumlarda sağlık hizmeti taleplerinin düşük olması ile diğer sağlık hizmeti kaynaklarının sınırlı olmasının bunda etkili olduğu kaydedildi.
2022’nin sonlarında birçok ülke, sağlık sistemleri ve hizmetlerinde yaşanan kısmi iyileşmeleri rapor ederken, üreme sağlığı, cinsel sağlık, beslenme, çocuk ve ergen sağlığı, bulaşıcı hastalıklar ile yaşlı insanlar için bakım gibi alanlarda genel olarak bu iyileşme hissedildi. Ulusal tedarik zinciri sistemlerinde aksama olduğunu bildiren ülke sayısında ise geçen yıl yaklaşık dörtte bir düşüş yaşandı.
Sağlık hizmetlerinde üç yılın ardından ilk büyük iyileşme belirtilerine rağmen hizmet kesintileri tüm bölgeler ve ülkelerde sürüyor.
Ülkeler, insanların zamanında bakıma erişemediği için olumsuz sonuçlara yol açabilen ve bulaşıcı olmayan hastalıkların taranması, teşhisi ile tedavisine yönelik hizmetlerin yanı sıra artan hizmet yığılmalarıyla da mücadele ediyor.
SALGIN ÖNCESİ DURUMA DÖNÜŞ
Birçok ülkenin Covid-19’a yönelik tedavileri temel sağlık hizmetlerine entegre etmesi yaşanan bir diğer ilerleme oldu. Raporda görüşlerine yer verilen DSÖ Entegre Sağlık Hizmetleri Direktörü Dr. Rudi Egger, ülkelerin çoğunda sağlık sistemlerinin salgın öncesi haline dönmeye başlamasının, salgın sürecinde yeterli hizmet alamayan milyonlarca kişi için olumlu bir haber olduğunu belirtti.
Egger, “Tüm ülkelerin sağlık hizmetlerini iyileştirmek için bu açığı kapatmaya devam etmesini, daha sağlıklı ve dirençli sağlık sistemleri inşa etmek için alınan derslerin uygulanmasını sağlamalıyız” ifadelerini kullandı.