PROSTAT KANSERİ
Prostat nedir?
Prostat erkek ürogenital sisteminin bir parçasıdır. Genç erişkinlerde ceviz büyüklüğünde olup yaşla birlikte büyüyen bir salgı bezidir. Prostat mesanenin (idrar kesesi) altındadır ve üretranın (idrar yolu) ilk kısmını çepeçevre sarar. Prostatın ana görevi semeninin akışkanlığını arttırmaktır.
Prostatın hastalıkları nelerdir?
Prostatın en sık görülen hastalıkları Benign Prostat Hiperplazisi (prostatın iyi huylu büyümesi), Prostatit (prostatın enfeksiyonu) ve Prostat Kanseridir.
Prostat kanseri nedir?
Prostat kanseri prostat hücrelerinin kontrolsüz biçimde çoğalmasıdır. Bazı kanser hücreleri hızlı bir şekilde çoğalıp vücutta yayılım gösterme eğilim olsa da bazı kanser hücreleri daha yavaş hareket etmektedir. Prostat kanseri genel olarak yavaş gelişen bir kanser türüdür. Prostat kanseri erkekteki en sık görülen ikinci kanserdir [1]. 2020 yılında dünyada 1.4 milyon yeni prostat kanseri tanısı konulmuştur [2].
Prostat kanseri risk faktörleri nelerdir?
Yaş
Yaşlanmayla birlikte prostat kanseri riski de artmaktadır. 40 yaş altında prostat kanserine yakalanma riski düşüktür ve 50 yaş üzerinde bu risk her yıl artar. Tanı konulan hastaların %60’dan fazlası 65 yaş üzerindedir.
Genetik
Ailede prostat kanseri hikayesi olması prostat kanseri riskini arttıran bir durumdur. Babada prostat kanseri olması erkek çocuklardaki riski 2 kat arttırır. [3] Bazı ailevi genetik bozukluklarda da prostat kanserine yakalanma riski artar.
Çevresel faktörler
Çevresel faktörler de prostat kanseri riskini arttıran bir durumdur. Örnek olarak Japon erkeklerde prostat kanseri riski düşük olmasına rağmen eğer Japon erkek Japonya’dan Kuzey Amerika’ya taşınırsa prostat kanseri riski de artar.[4]
Diyet
Bu konuyla ilgili birçok çalışma bulunmasına rağmen prostat kanseri ile diyeti ilişkilendirecek (koruyucu veya zarar verici) birinci derecede kanıt bulunmamaktadır. Özellikle E vitamini ve Selenyumun koruyucu etkisi ile ilgili yapılan birçok çalışmada E vitamini ve Selenyumun faydası gösterilememiştir. [5] Çok fazla alkol tüketimi veya hiç alkol tüketmeme agresif prostat kanseri için risk faktörü oluşturmaktadır.[6] Çok düşük ve çok yüksek D vitamin düzeyi de agresif prostat kanseri için risk oluşturmaktadır.[7]
Prostat Kanseri belirtileri nelerdir?
Erken evrede prostat kanserinin genelde belirti vermez. Geç evrede prostat kanseri idrarda yanma, zorlanma, sık idrar yapma, kesik kesik idrar yapma, gece idrara kalkma, idrarda kanama gibi belirtiler verebilir. Bu şikayetlerin olması prostat kanseri olduğunu göstermez ama bir ipucu olabilir. Bu yakınmalardan en az biri olduğunda, üroloji uzmanına başvurulmalıdır.
Prostat Kanseri tanısı nasıl konur?
Prostat kanseri günümüzde erken tanı konulabilen bir hastalıktır. Ailede prostat kanseri olan erkek bireylerin 40 yaşından sonra olmayanların ise 50 yaşından sonra yıllık kanda bakılan Prostat Spesifik Antijen (PSA) tahlili yaptırmaları ve sonuçlarla birlikte Üroloji uzmanına prostat görüntülemesi ve muayenesi için başvurmaları gerekmektedir. Prostat kanserinin kesin tanısı hasta uyutulmadan yapılan ve prostattan iğne ile alınan spesmenlerin patoloji bölümünce incelenmesi neticesinde konur.
Prostat Kanseri tedavisi nasıl yapılır?
Prostat kanserinin evresine göre birçok tedavi seçeneği mevcuttur. Çok erken evrede olan ve klinik olarak takip edilebilecek bazı hastalıklar günümüzde Aktif İzlemle yöntemiyle takip edilebilir. Aktif izlem Üroloji uzmanınca belirlenen aralıklarla yapılan testler, muayene, ultrason ve biyopsi ile olur.
Prostat kanserinin kesin tedavisi ise radikal prostatektomi denilen cerrahi yöntemle olur. Bu tedavi yönteminde prostat organı tamamıyla çıkartılarak hastaya kür sağlanır. Cerrahi tedaviye uygun olmayan veya cerrahi tedaviyi tercih etmeyen hastalara ise prostat bölgesine radyasyon terapsi (Radyoterapi) uygulanabilir.
Doç. Dr. Ahmet Bindayı
Kaynaklar
1. Culp, M.B., et al. Recent Global Patterns in Prostate Cancer Incidence and Mortality Rates. Eur Urol, 2020. 77: 38.
2. IARC, Data visualization tools for exploring the global cancer burden in 2020. [Access date March 2022].
3. Hemminki, K. Familial risk and familial survival in prostate cancer. World J Urol, 2012. 30:
4. Breslow, N., et al. Latent carcinoma of prostate at autopsy in seven areas. The International Agency for Research on Cancer, Lyons, France. Int J Cancer, 1977. 20: 680.
5. Lippman, S.M., et al. Effect of selenium and vitamin E on risk of prostate cancer and other cancers: the Selenium and Vitamin E Cancer Prevention Trial (SELECT). JAMA, 2009. 301: 39.
6. .Dickerman, B.A., et al. Alcohol intake, drinking patterns, and prostate cancer risk and mortality: a 30-year prospective cohort study of Finnish twins. Cancer Causes Control, 2016. 27: 1049.
7. Nyame, Y.A., et al. Associations Between Serum Vitamin D and Adverse Pathology in Men Undergoing Radical Prostatectomy. J Clin Oncol, 2016. 34: 1345.