58 yaşındaki John Matano bu en büyük kara hayvanının dışkısını kaliteli kâğıda dönüştürenlerden biri. Resmi rakamlara göre ülkede 17 firma bu işi yapıyor.
Nampath Paper adlı şirketinde 42 kişi çalışıyor. Yıllık kârı ise 23 bin dolar civarında.
Fil koridoru
Bu kâğıt fabrikaları, fillerin koruma altında olduğu Mwaluganje Fil Koridoru etrafında yoğunlaşıyor.
İlk pilot proje 1994’te başlamış. On yıl sonra ise yerel çiftliklerde ticari işletmeler kurulmaya başlamış.
1993’te açılan Fil Koridoru, filleri korumanın yanı sıra 200 kadar çiftçiye destek olmayı da hedefliyormuş.
Bölgedeki çiftçiler yıllar boyunca devlet destekli milli parktaki fillerin çiftliklerine zarar verdiğini görmüş. Bu durum insanlarla filler arasında ölümcül çatışmalar halini almış zaman zaman.
ABD Uluslararası Kalkınma Örgütü ve İngiliz hayvan yardım kuruluşu Born Free Foundation’ın mali desteğiyle Fil Koridoru milli park yanında yapılmış.
Bölgedeki çiftçilerin de turizm gelirlerinden yararlanmasını sağlamak istemişler. Arıcılık, kâğıt imalatı için fil dışkısı satışı ya da kendilerinin bu dışkıdan kâğıt imal etmesi gibi çiftçilere yan gelir getirecek imkânlar yaratılmış.
Fil başına 50 kg dışkı
Matano’ya göre, fil dışkısından kâğıt yapmak zor bir iş değil. Dışkı fazla miktarda çimen ve bitki lifleri içeriyor. Önce bu lifler iyice yıkanıyor. Sonra hijyen amacıyla dört saat kaynatılıyor. Diğer işlemler ise ağaçtan kâğıt yapımına benziyor.
“Fil günde ortalama 250 kg bitki tüketiyor. Bundan yaklaşık 50 kg dışkı çıkıyor ve bu dışkıdan da 125 dosya kâğıdı üretiliyor” diyor Matano.
Bu kâğıdın fiyatı ve kalitesi normal kâğıtla hemen hemen aynı; ama ağaçlara zarar vermeme gibi bir üstünlüğü var bu yöntemin.
Kenya Vahşi Yaşamı Koruma Derneği, fil dışkısına dayalı kâğıt üretiminin ülkede kalan 7000 fili koruyacağı gibi yasa dışı ağaç kesiminin de önüne geçeceğine inanıyor. “İnsanlarda fillerin ortak yaşamına yardımcı olma bakımından iyi bir girişim” olarak niteliyor bu projeyi.
‘Kokmuyor’
Fil dışkısından kâğıt üreten bir başka şirket de merkezi Nairobi’de olan Transpaper Kenya adlı şirket.
Şirket yöneticilerinden Jane Muihia, “Fil dışkısından yapılan kağıt normal kağıtla aynı kalite, fiyatı da hemen hemen aynı. Çeşitli aşamalardan geçtiği için kokmuyor da” diyor.
Ürünlerinin çoğu farklı ağaçlara dayalı, ancak şimdi yüzde 20’si fil dışkısından yapılıyor. Geçen yıl bu şekilde 2800 ton kâğıt üretilmiş. Bu yıl ise bunun üç katına ulaşması bekleniyor.
Mwaluganje Fil Koridoru yöneticileri, fil dışkısından kâğıt üretme sayesinde 500 bölge insanının yoksulluktan kurtulduğunu söylüyor.
Bölgeden düzenli geçiş yapan 600 fil olduğunu varsayarsak hammadde sıkıntısı yaşanmayacağı görülüyor.