Gezici Araştırma Merkezi’nin son araştırmasına göre “evet” diyenlerin oranı yüzde 51,3’iken, “hayır” diyenlerin oranı yüzde 48,7. Sandığa katılım oranında ise artış var...
Önemli Analiz:
Gezici Araştırma Merkezin son anketi 8-9 Nisan 2017 tarihlerinde Türkiye genelinde 10 il, 34 ilçe ve 1399 hanede yüz yüze görüşme metoduyla yapıldı. Çalışmanın güvenirliği gereği ve örneklemin evreni temsil etmesi gereği nedeniyle çalışmalar öngörülen mahalle bazında hanelerde yapıldı. Fakat daha önceki seçim süreçlerine nazaran referandum çalışmasında halkın birçoğunun görüş bildirmek istemediği fark edildi. Anketörler bir haneden bir veri alabilmek için en az 7-8 katı haneye gidip red cevabı aldığı görülmüştür. Referandum sürecinde yapılan çalışmalarda en temel sorunlardan birinin halkın kendisini ifade etmede endişe oranının arttığı görülmektedir.
Gezici Araştırma Başkanı Murat Gezici, Referandum sürecinde son durumun Hayır oylarının % 48,7 ve Evet oylarının % 51,3 olduğunu ifade etmektedir. Hata oranı +- 2,5 dur. Sandığa katılım artığı görülüyor sosyal medya üzerinden çağrılar ses getirmeye devam ediyor. Hata oranı +-2,5 dur evetler 1 puan önde. Kıyasıya bir yarış olma durumu oldukça yüksektir.
Yapılan araştırmaya göre seçmenlerin % 80’inin anayasanın içeriğini bilmediği görülmektedir. Bunun yanı sıra seçmenin anayasa değişliğinin içeriğini çok merak etmediği de görülmektedir. Referandumun sonuçlarını seçmenin duygusal davranışları belirliyor, Araştırmaya katılan ve Türkiye’nin yönetim sisteminin parlamenter sistem yani mevcut durum olması gerektiğini ifade edenlerin yaklaşık % 6’sı buna rağmen evet diyeceğini belirtmektedir. Bu çelişkili durum da halkın bir bölümünün oy kullanma tercihlerinde farklı faktörlerin etkili olabileceğini göstermektedir. Örneğin; Partilerinin kararlarının seçmenin kararında etkisi olduğu görülmektedir. Araştırmaya katılan halka Başkanlık Sistemini desteklemeyip desteklemedikleri sorulduğunda ise desteklemediğini ifade edenlerin % 3,4’ü buna rağmen hala evet diyeceğini ifade etmektedir. Destekleme konusunda kararsız olduğunu ifade edenlerin % 17,9’u ise yine de evet diyeceğini ifade etmektedir. Tüm bunlar referandum tercihinde başkanlık sisteminden öte farklı faktörlerin karıştırıcı değişken olarak süreci etkileyeceği görülmektedir.
Referandum tercihine ilişkin en kararsız grupların kendini Türk Milliyetçisi ve Atatürkçü olarak ifade edenlerin olduğu görülmektedir. Bunun yanı sıra kendini ülkücü, muhafazakar dindar ve laik olarak ifade edenlerin de kararsızlık oranlarının diğer gruplara göre nispeten yüksek olduğu görülmektedir.
Kararsız seçmenin 1 Kasım 2015 Milletvekili seçimlerindeki tercihleri incelendiğinde en kararsız grupların MHP ve AK Parti seçmenleri olduğu görülmektedir. En kararlı seçmenin ise CHP seçmeni olduğu görülmektedir. Bunun yanı sıra 1 Kasım seçimlerinde sandığa gitmeyenlerin çoğunluğunun referandum tercihinin hayır olacağı ifade edilmiştir (%43,5). Kasım seçimlerinde sandığa gitmeyenlerin azımsanmayacak bir bölümünün ise hala kararsız olduğu görülmektedir (%38,8).
Evet oyu vereceğini ifade edenlerin en önemli nedenlerinin ‘‘Ülkenin bekası için’’ “daha güçlü bir devlet” ve “daha güçlü Türkiye” olduğu görülürken hayır oyu vereceğini ifade edenlerin ise “yetkilerin tek kişi elinde toplanmaması” ve “demokrasiye zarar vereceğini düşündüğü için” nedenleri gelmektedir.
Evet oyu vermek istediğini ifade edenlerin Türkiye’nin en büyük sorununa ilişkin görüşünün “TERÖR - GÜVENLİK” olduğu görülürken, Hayır oyu vermek isteyenlerin ise “İŞSİZLİK” ‘‘ EKONOMİ’’ olduğu görülmektedir. Evet diyeceğini ifade eden halkın büyük bir bölümünün referandumdan evet çıkması durumunda terörün biteceğine inanmaktadır.
Lise mezunları ve üniversite mezunlarının çoğunluğunun tercihi hayır yönünde iken, ortaokul ve ilkokul mezunlarının çoğunluğunun tercihinin evet yönünde olduğu görülmektedir.
Ev Hanımları, işçi ve esnafların çoğunluğunun tercihinin evet yönünde olduğu görülürken devlet memuru, özel sektörde çalışanlar ve öğrencilerin çoğunluğunun tercihinin hayır yönünde olduğu görülmektedir.
Gençlerin (18-27 yaş) ve genç yetişkinlerin (28-35 yaş) tercihinin çoğunlukla hayır yönünde olduğu görülürken, yetişkinlerin (36-54 yaş arası) çoğunluğunun tercihinin evet yönünde olduğu görülmektedir. Bunun yanı sıra 55 yaş üstü bireylerin ise çoğunluğunun tercihinin hayır yönünde olduğu görülmektedir.
Kasım – Aralık aylarında yaptığımız araştırmalarda referandum bir güven oylamasına dönmüştü iktidar referandumu güven oylamasından çıkartarak seçmenin duygusal davranmasını öncelikleri arasında vatan millet kavramların ve hizmetleri görmesini arzuladı.
Türkiye' de 15 Temmuz sonrası Türk Milliyetçiliği artmıştır, muhalefet bu konuda toplumu konsolide edecek söylemler oluşturma konusunda zayıf kalıyor. Merkez sağ seçmen oranı % 70 olarak görülüyor bu seçmenin öncelikleri Ülkesi ve Devleti geliyor.
Referandum sonucunu belirleyecek seçmen kitlesi geçmişte MHP ve AKP'ye oy vermiş merkez sağda yer alan seçmen kitlesidir. Muhalefet merkez sağın endişelerini somutlaştıracak ve 'hayır' oyuna yönlendirecek bir tutum sergilemekte çok başarılı olamasa da ilk defa muhalefet AK Parti ve MHP seçmenleriyle etkili iletişim kurdu.
‘’MHP Muhalifleri’’ olarak ifade edilen isimlerin bir hikayesi olması mağdur edildiler düşüncesinin hakim olması referandumda MHP seçmenin ‘’HAYIR’’ söylemlerinin kararlı olmasını sağladı. Şuan ki seçmenin % 55-57’si bir şekilde MHP’ye oy vermiştir. Bu seçenin çoğunluğu AK Partiye oy vermektedir. Sn. Devlet Bahçelinin Evet söylemleri AK Parti seçmeni içindeki eski MHP’lilerin ‘’EVET’’ söylemlerinde kararlı tutunmasını sağladı, MHP’nin bölünmüşlüğü evetleri ve hayırları dengelediği görülüyor.
Türkiye’de Kürtlerin en yoğun yaşadığı şehirlerin başında İstanbul geliyor İstanbul’da Kürtlerin hayır söylemi oldukça oransal yüksektir, Dindar muhafazakâr Kürtlerin bir bölümünün ise evet dediği görülmektedir. İstanbul’da Hayır oranı % 52,5 oranında.
Tüm bunların yanı sıra sandığa katılım oranlarında önceki referandum ve seçimlere göre bir artışın olacağı öngörülmektedir.
Tablo 1. Araştırmaya Katılan Halkın 16 Nisan Pazar Günü Referanduma Gittiğinde Tercihinin Ne Yönde Olacağına İlişkin Dağılım
|
Yüzde (%) |
Kararsızların Dağıtılmış Hali Yüzde (%) Hata Oranı + - 2,5 |
Evet Oyu veririm |
46,6 |
51,3 |
Hayır oyu veririm |
43,5 |
48,7 |
Kararsızım |
9,9 |
- |
Toplam |
100 |
100 |
Tablo 2. Araştırmaya Katılan Halkın 16 Nisan Pazar Günü Referanduma Gittiğinde Tercihinin Ne Yönde Olacağına İlişkin Dağılım ile Kendini Nasıl Tanımladığı Arasındaki İlişki
16 Nisan Pazar Günü Referanduma Gittiğinde Tercihinin Ne Yönde Olacak? |
||||
|---|---|---|---|---|
Kendinizi Nasıl Tanımlarsınız? |
Evet oyu veririm |
Hayır oyu veririm |
Kararsızım |
Toplam |
Demokrat |
36,8 |
55,6 |
7,6 |
100 |
Muhafazakar |
76,7 |
15,8 |
7,5 |
100 |
Kürt Milliyetçisi |
15,8 |
78,9 |
5,3 |
100 |
Dindar |
72,5 |
17,7 |
9,8 |
100 |
Ülkücü |
53,0 |
37,6 |
9,4 |
100 |
Sağcı |
83,2 |
12,1 |
4,7 |
100 |
Laik |
18,3 |
73,3 |
8,4 |
100 |
Türk Milliyetçisi |
54,6 |
33,0 |
12,4 |
100 |
Sosyal Demokrat |
16,2 |
78,1 |
5,7 |
100 |
Liberal |
38,5 |
61,5 |
0,0 |
100 |
Ulusalcı |
30,6 |
61,2 |
8,2 |
100 |
Solcu |
5,9 |
89,4 |
4,7 |
100 |
Atatürkçü |
22,9 |
65,4 |
11,7 |
100 |
Tablo 3. Araştırmaya Katılan Halkın 16 Nisan Pazar Günü Referanduma Gittiğinde Tercihinin Ne Yönde Olacağına İlişkin Dağılım ile Kendini Nasıl Tanımladığı Arasındaki İlişki
Kendinizi Nasıl Tanımlarsınız? |
||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
16 Nisan Pazar Günü Referanduma Gittiğinde Tercihinin Ne Yönde Olacak? |
Demokrat |
Muhafazakar |
Kürt Milliyetçisi |
Dindar |
Ülkücü |
Sağcı |
Laik |
Türk Milliyetçisi |
Sosyal Demokrat |
Liberal |
Ulusalcı |
Solcu |
Atatürkçü |
Toplam |
Evet Oyu veririm |
9,9 |
18,7 |
1,2 |
21,7 |
4,8 |
9,6 |
2,9 |
19,5 |
1,3 |
0,4 |
1,2 |
0,4 |
8,4 |
100 |
Hayır oyu veririm |
15,6 |
4,0 |
6,0 |
5,5 |
3,5 |
1,4 |
11,2 |
12,2 |
6,5 |
0,6 |
2,4 |
6,1 |
25,0 |
100 |
Kararsızım |
10,2 |
9,1 |
1,9 |
14,4 |
4,2 |
2,7 |
9,5 |
21,6 |
2,3 |
0,0 |
1,5 |
1,5 |
21,1 |
100 |
Tablo 4. Araştırmaya Katılan Halkın 16 Nisan Pazar Günü Referanduma Gittiğinde Tercihinin Ne Yönde Olacağına İlişkin Dağılım ile 1 Kasım Seçimlerinde Oyunu Hangi Partiye Verdiği Arasındaki İlişki
16 Nisan Pazar Günü Referanduma Gittiğinde Tercihinin Ne Yönde Olacak? |
||||
|---|---|---|---|---|
1 Kasım 2015 Milletvekili Seçimlerinde Oyunuzu Hangi Partiye Verdiniz? |
Evet oyu veririm |
Hayır oyu veririm |
Kararsızım |
Toplam |
AKP |
85,6 |
5,4 |
9,1 |
100 |
CHP |
4,5 |
92,4 |
3,0 |
100 |
MHP |
34,0 |
51,9 |
14,1 |
100 |
HDP |
1,4 |
93,1 |
5,5 |
100 |
Diğer |
16,2 |
78,1 |
5,7 |
100 |
Sandığa Gitmedim |
17,6 |
43,5 |
38,8 |
100 |
Tablo 5. Araştırmaya Katılan Halkın 16 Nisan Pazar Günü Referanduma Gittiğinde Tercihinin Ne Yönde Olacağına İlişkin Dağılım ile Nedenleri Arasındaki İlişki
|
|||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
16 Nisan Pazar Günü Referanduma Gittiğinde Tercihinin Ne Yönde Olacak? |
Ülkenin Bekası için |
Daha Güçlü Türkiye İçin |
Demokrasiye zarar vereceğini düşündüğüm için |
Daha güçlü bir devlet olmak için |
Yetkilerin tek kişi elinde toplanmaması için |
Hem cumhurbaşkanı hem bir partinin genel başkanı olmasını istemediğim için
|
Toplam |
Evet Oyu veririm |
26,7 |
37,1 |
0,7 |
33,6 |
1,1 |
0,9 |
100 |
Hayır oyu veririm |
4,7 |
2,9 |
27,6 |
2,4 |
38,1 |
24,3 |
100 |
Kararsızım |
16,1 |
23,9 |
8,4 |
22,6 |
14,2 |
14,8 |
100 |