Bilimsel araştırmalara göre beynimizi şaşırtmak, ona yeni deneyimler kazandırmak hafızamızı güçlendiriyor. Bunun için de yaşam alışkanlıklarımızda bazı değişiklikler yapmamız gerektiğini belirten Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Derya Uludüz, beyni güçlendirip, zihni keskinleştirmek için kolay uygulanabilir egzersizleri şöyle sıraladı:
GÜN İÇİNDE BUNLARI YAPIN
■ Farklı bir şekilde kitap okuyun. Örneğin çocuğunuzla, eşinizle veya bir arkadaşınızla birlikte yüksek sesle okuma yapın.
■ Rutinlerinizi değiştirin. Rutinler ne kadar fazla olursa beynimiz gün içinde o kadar az çalışır. İş yerinize farklı yollardan gidin. Dişlerinizi sık kullanmadığınız elinizle fırçalayın. Sofrada hep aynı yerde oturmayın, terinizi zaman zaman değiştirin.
■ Değiştirip, keşfetme oyunu oynayın (Cebinize farklı boyutlarda birkaç para atın ve ellerinizle hangi paranın ne kadar olduğunu anlamaya çalışın) Gözlerinizi kapatarak duş alın ya da gözlerinizi kapatarak düz bir çizgide yürümeye gayret gösterin.
■ İzlediğiniz filmlerden, dizilerden ya da okuduğunuz kitaplardan özlü sözler ezberlemeye ve bunları konuşmalarınızda kullanmaya çalışın.
■ Özellikle masa başında çalışıyorsanız güzel bir tablo veya harika bir masa üstü manzarasını karşınıza alın. Sonra kendinizi o resmin içinde hayal edin.
■ İlkokuldaki ilk gününüzü veya geçmişte yaşanmış önemli bir hatıranızı aklınıza getirin. O günü tüm detaylarıyla yeniden yaşamaya çalışın. Çocukluğunuzun ya da gençlik yıllarınızın geçtiği yerleri ziyaret edin.
■ Telefon rehberinizi açın ve oradaki kişilerin isimlerini tek tek hatırlamaya çalışın.
■ Hafta sonlarını ve senelik izninizi ayrıntılı planlayın. Ne kadar detaylı planlarsanız beyniniz o kadar iyi çalışır.
■ Beyninizi boşta bırakmayın. Örneğin merdiven çıkarken basamakları sayın, bir muayenehanede sıranızı beklerken tavandaki süslerin detaylarını ya da duvardaki tabloları inceleyin, deniz kıyısında çakıl taşları toplayıp renklerine ve boylarına göre sıralayın.
■ Özellikle koşmak beyin büyüme hormonlarını BDNF'yi diğer aerobik egzersizlerden çok daha fazla artırır. Doğrudan beyne yönelik bir egzersiz arıyorsanız, 30 saniye kadar var gücünüzle koşun sonra dinlenin. Bu döngünün miktarını zamanla artırın. BDNF artışının, hafızayı iyileştirdiği, yeni sinir hücreleri oluşumunu tetiklediği birçok bilimsel araştırmayla kanıtlandı.
■ Farklı renklere başka renk isimleri yazın. Örneğin kırmızının üzerine sarı yazın. Ardından gerçek rengi söylemeye çalışın.
■ Çağrıştırma testini de deneyin. Sayılardan ya da kelimelerden oluşan bir liste hazırlayın. Bunları önce ezberleyin ya da 2-3 saat sonra hatırlamaya çalışın. İşe kısa bir listeyle başlayıp zamanla artırın.
BUNAMA RİSKİNİ AZALTMA YOLLARI
■ Kitap okumak, bulmaca çözmek, sudoku, satranç, puzzle, kelime oyunu gibi zihni aktif tutacak faaliyetler gerçekleştirmek.
■ Hayata pozitif bakmak ve şükretmek.
■ Sosyalleşmek ve depresyondan uzak durmak.
■Sigara ve alkolden uzak durmak.
■ Düzenli egzersiz yapmak.
■ Kilo vermek ve sağlıklı beslenmek (İngiltere'de yapılan bir araştırma, Akdeniz diyeti olarak da bilinen sebze, meyve, tahıl ağırlıklı beslenme tarzının demans riskini ciddi oranda azalttığını ortaya çıkardı.)
■ Düzenli ve iyi uyumak.
■ Koruyucu kullanmadan 10.00-15.00 saatleri arasında günde 20 dakika güneşlenmek.
■ Gerekirse doktor önerisiyle vitamin ve mineral takviyeleri almak (B, C, D, E vitaminleri, kalsiyum, demir mineralleri gibi.)
■ Diğer sağlık sorunlarının tedavisi (hipertansiyon, diyabet, obezite, depresyon gibi.)
■ Yüksek oranda bakır içeren sulardan kaçınmak (Araştırmalar içme sularındaki bakır oranının onda birinin dahi Alzheimer öncesi protein amiloid beta birikimine neden olduğunu göstermektedir.)
■ Beyne zarar veren zirai ilaçlardan uzak durmak (böcek ilaçları, zirai atıklara maruz kalan besinler gibi.)
■ Ağız ve diş sağlığı konusunda hassas olmak (Diş eti hastalıklarına neden olan bakterilerin beyne ulaşması ve iltihap nedeniyle beyne zarar vermesi mümkün.)
■ Yeni bir dil öğrenmek.