Yaklaşık 20 aylık çalışma sonucunda yerli aşı TURKOVAC, geçtiğimiz ay tüm bağımsız komisyonları geçti. Acil kullanım onayı alan ve seri üretimine başlanan aşı uygulanmaya başladı.
Yerli aşı TURKOVAC ile Türkiye koronavirüse karşı kendi aşısını üreten 9 ülkeden biri oldu. Adını altın harflerle bilim dünyasına yazdırdı.
Bu başarının arkasında ise Erciyes Üniversitesi Aşı Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Aykut Özdarendeli ve ekibi vardı. Tüm ekip bir yılı aşkın süre gece gündüz demeden ter döktü.
Kasım 2020'de Faz-1 çalışmaları ile süreç başladı. Faz çalışmaları üniversitede Dünya Sağlık Örgütü, Avrupa ilaç Ajansı ile Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada ilaç ajansları tarafından tanınan akredite bir merkezde yürütüldü.
Aralık 2021'de acil kullanım onayı alındı. Ancak acil kullanım onayı süreci kolay olmadı. Aşı birçok bağımsız komisyondan geçti. Yarar-risk dengesine ve halk sağlığına faydalarına bakıldı. Bilimsel ve uluslararası standartlarla karşılaştırıldı.
Çok sayıda kişi hatırlatma dozu olarak TURKOVAC'ı tercih etti
Tüm bu çalışmalar ilerlerken aşının seri üretiminin yapılacağı merkez de belirlendi. Şanlıurfa'da seri üretime başlandı. İlk sevkiyat ise yine geçtiğimiz ay Ankara'ya yapıldı.
Yerli koronavirüs aşısı TURKOVAC, şehir hastanelerinde kullanılmaya devam ediyor. İlk kez yerli aşı yaptıranların yanısıra çok sayıda kişi de hatırlatma dozu olarak TURKOVAC'ı tercih ediyor.
Şimdilerde ise TURKOVAC'ın Omicron varyantı üzerindeki etkileri araştırılıyor.
TURKOVAC’ta son durum
COVID-19’a karşı yerli aşı TURKOVAC’ı geliştiren Erciyes Üniversitesi Aşı Araştırma ve Geliştirme Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Aykut Özdarendeli, yerli aşıya ilişkin şunları kaydetti:
"Alfa ve Beta varyantlarına karşı transgenik fareler üzerinde yapılan çalışmalarda yüzde 100 koruma aldık. İnsanlarda Faz-2 çalışmalarındaki örneklerde de bu iki varyanta karşı çapraz korumayı test ediyoruz. Şu anda çalışmalar devam ediyor. Omicron’la ilgili izolasyon çalışmaları sürüyor. İzole ettiğimizde aynı araştırmayı insanlar üzerinde de yapacağız. Omicron çok farklı bir varyant. Çalışmalarımızın ardından TURKOVAC’ın Omicron üzerindeki etkileri üzerinde de konuşabileceğiz.
Aşının gelişim sürecinin başından beri ben işin içindeyim. Faz-1, Faz-2 çalışmalarının yürütücülüğünü yaptım. Onunla ilgili verileri Sağlık Bakanlığı’na sunduk. Klinik öncesi çalışmalarla ilgili yayınımızı da kasım ayında Vaccine dergisinde yayınladık. Faz-1, Faz-2 çalışmalarıyla ilgili veriler elimizde. En kısa zamanda onları da bir dergiye gönderip zaten sonuçlarını paylaşacağız."
"Herhangi bir tereddüde gerek yok"
Faz-3 çalışmaları Sağlık Bakanlığı koordinasyonunda devam ediyor. Türkiye’nin en büyük klinik çalışmaları bunlar. 28 ilde 44 merkezde yürütülüyor. Onunla ilgili verileri de zaten Sağlık Bakanlığı ve TÜSEB gerekli noktalarda açıklıyor. Burada herhangi bir tereddüde gerek yok.
"Faz çalışmaları uluslararası tanınan akredite merkezde yürütülüyor"
Çünkü Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TİTCK) çok ciddi ve güçlü bir kurum. Onun bir aşıya ‘acil kullanım onayı’ vermesi için aşının gerçekten birçok komisyondan geçebilmesi lazım. Burası çok önemli. Ben o süreçlerin hiçbirine müdahil değilim. Bunlar uzman hocalardan oluşan bağımsız komisyonlar. Ayrıca üniversitede faz çalışmalarının yürütüldüğü merkez, dünya çapında bir merkez. Dünya Sağlık Örgütü, Avrupa İlaç Ajansı, ABD ve Kanada ilaç ajansları tarafından tanınan akredite bir merkez. Sağlık Bakanlığı koordinesinde çok kaliteli bir çalışma yürütüldü.