Seçimlerde aday olmak isteyenlerin rejime bağlılığı ile siyasi, ahlaki ve dini sabıkalarını inceleyen Anayasayı Koruyucular Konseyinin (AKK) vetoları nedeniyle reformistler seçimi boykot kararı alırken, muhafazakarlar ise bu durumu fırsata çevirerek ilk turda kendilerinden bir ismin Cumhurbaşkanı seçilmesini planlıyor.
İran’da Cumhurbaşkanı 4 yıl süreyle görev yapıyor ve bir kimse en fazla 2 defa üst üste bu makama seçilebiliyor. Adayların ilk turda seçilebilmesi için yüzde 50+1 oy alması gerekiyor.
İlk turda yüzde 50+1’in üzerine çıkan aday olmaması halinde en fazla oyu alan 2 aday ikinci tura kalacak ve kazanan ülkenin 8’inci Cumhurbaşkanı olacak.
Seçimde 59 milyon 310 bin 307 kişi oy kullanabilecek
Yaklaşık 83 milyon nüfusa sahip İran’da, yarın yapılacak Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde 29 milyon 980 bin 38’i erkek, 29 milyon 330 bin 269’u kadın olmak üzere 59 milyon 310 bin 307 kişi oy kullanabilecek. İlk defa oy kullanacakların sayısı ise 1 milyon 392 bin 148.
Ülke genelinde 59 milyondan fazla seçmen, kurulan 72 bin sandıkta oy kullanabilecek. Oy kullanma işlemi yarın yerel saatle 07.00’de başlayacak ve 24.00’te sona erecek. Bu süre ihtiyaç halinde İçişleri Bakanlığına bağlı Seçim Merkezinin kararıyla birkaç saat daha uzatılabilecek.
Seçimde yarışan adayların propaganda faaliyeti ise seçimden 24 saat önce sona erdiği için bu sabah 07.00 itibarıyla her türlü propaganda yasak.
AKK’nin adaylıklarını onayladığı 7 isimden muhafazakar Milletvekili Ali Rıza Zakani ve eski Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi Genel Sekreteri ve Nükleer Başmüzakereci Said Celili ile reformist eski Cumhurbaşkanı Yardımcısı Muhsin Mihralizade seçim yarışından çekildi.
Yeni bir gelişme olmaz ve muhafazakar adaylar eski Devrim Muhafızları Ordusu Genel Komutanı ve Düzenin Maslahatını Teşhis Konseyi Genel Sekreteri Muhsin Rızai ile Milletvekili Emir Hüseyin Kadızade Haşimi son dakikaya kadar çekilmezlerse, muhafazakar aday Yargı Erki Başkanı Reisi ve eski Merkez Bankası Başkanı Abdunnasır Himmeti ile yarın 8. Cumhurbaşkanlığı için yarışacaklar.
Reformistler seçimi boykot ederken, muhafazakarlar durumu fırsata dönüştürme arayışında
Ülkede muhafazakarların kontrolünde bulunan AKK, 592 kişiden 585’inin adaylık başvuruşunu reddetti. Adaylık başvuruları reddedilenler arasında Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı İshak Cihangiri, Tebriz Milletvekili Mesud Pizişkiyan ve Mustafa Taczade gibi reformist isimler ile ılımlı muhafazakar eski Meclis Başkanı Ali Laricani ve eski Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad da yer alıyor.
Veto edilen isimlerden Ahmedinejad ve Taczade oy kullanmayacaklarını belirterek “seçimleri boykot” çağrısında bulunurken, 31 reformist parti ve hareketin çatı kuruluşu Reformist Cephe blok olarak hiçbir adayı desteklemeyeceklerini açıkladı.
Reformist cenahta Himmeti’ye destek verilmesi yönünde bazı görüşlerin dile getirilmesi nedeniyle fikir ayrılığı oluşurken boykottan yana tavır alanların çoğunlukta olduğu belirtiliyor.
İran’ın önde gelen aydınlarından siyaset bilimci Prof. Dr. Sadık Zibakelam, reformistlerin seçimlere katılıp katılmamasına ilişkin tartışmalar üzerine, “Reformistlerin blok olarak seçimlere katılım kararı alması bu hareketin tabutuna son çiviyi çakması demektir.” ifadelerini kullanmıştı.
Muhafazakarlar ise reformistlerin aksine büyük bir katılımla sandık başına giderek adayları Reisi’nin ilk turda Cumhurbaşkanı seçilmesini sağlamayı ve karşı tarafın boykotunu kendileri için fırsata dönüştürmeyi planlıyor.
Ülkede reformist ve ılımlı muhafazakar adayların saf dışı kalması nedeniyle muhafazakarların blok olarak desteklediği Reisi’nin seçimleri kazanmasına kesin gözüyle bakılıyor.
İran’da yarın 13. Cumhurbaşkanlığı seçimiyle eş zamanlı olarak il, ilçe ve beldelerde yönetim konseyi seçimleri ile İran Meclisi ve Uzmanlar Meclisi ara seçimleri de yapılacak.