11 Kasım 2013 tarihli ve 27/2013 sayılı İyi İdare Yasası, Cumhuriyet Meclisi’nden geçirileli yaklaşık 15 ay oluyor. Yasa Kasım ayında çıkmasına rağmen 2 ay sonra yürürlüğe gireceği belirtilmişti. Ocak 2014 ayından bu yana geçerlidir. İyi İdare Yasası, İYİ İDARE için vesile oldu mu? Hayır! Yine herkes bildiğini okuyor… Kim kime dumduma misali! İyi İdare Yasası ne sağlıyor önce ona bir bakalım? Bu yasa, iyi idarenin sağlanabilmesi için, ÖZEL KİŞİLERLE-İDARE ilişkilerinde, İDARECE uygulanacak İLKE ve KURALLARI kapsamaktadır. Bu yasanın AMACI çok açık ve nettir; KİŞİLERİ çok daha güçlü olan İDAREYE karşı KORUMAK. İyi İdare’nin İLKELERİ nelerdir?
- Hukuka Uygun Davranma Yükümlülüğü
- Eşitlik İlkesi ve Ayrımcılık Yasağı
- Tarafsızlık İlkesi
- Orantılılık İlkesi
- Hukuki Kesinlik ve Kazanılmış Haklara Saygı İlkesi
- Makul Süre İçinde Faaliyette Bulunma İlkesi
- Katılım İlkesi
- Özel Hayatın Gizliliğine Saygı İlkesi
- Açıklık İlkesi
Özetle bu ilkeler neyi gerektiriyor? İdare; Anayasa, yasalar, tüzükler, yönetmelikler ve düzenleyici işlemlere UYGUN davranma yükümlülüğü altındadır. İdare; yetkilerini KAMU YARARI amacına uygun davranmalıdır. İdare; takdir yetkisini KEYFİ DEĞİL, eşitlik ilkesine, kamu yararına ve kamu hizmetlerinin gereklerine uygun olarak kullanır. İdare; EŞİTLİK ilkesine ve AYRIMCILIK yasağına uygun davranır. İdare; işlemlerinde TARAFSIZ ve NESNEL davranma yükümlülüğü altındadır. İdare; ORANTILILIK ilkesine uygun faaliyette bulunur. İnsanların HAK ve ÇIKARLARINI daha az KISITLAYARAK ayni amaca ulaşmak mümkünken daha fazla KISITLAMA gerektiren EYLEM ve İŞLEMLER yapmaz. İdare; işlemlerini KAZANILMIŞ HAKLARI ihlal edecek biçimde GERİ YÜRÜTEMEZ. İdare; yükümlülüklerini MAKUL SÜRE içerisinde yerine getirir. İdare; vatandaşın HAK ve ÇIKARLARINI etkileyen işlemlerin hazırlığına ve uygulanması sırasında DENETLENMESİNE uygun araçlarla KATILMA olanağı verir. ÇEVRE ve İMARLA ilgili konularda, ilgili bölgede ikamet eden kişilerin tamamına açık danışma toplantıları düzenlemeden idari işlem YAPAMAZ. İdare; kişisel verilerin işlenmesine, özel hayatın GİZLİLİĞİ ilkesine uyar. Gerekli tüm emniyet tedbirlerini alır. İdare; kişileri idari işlemlerden HABERDAR eder. İşlemlerden doğrudan doğruya etkilenebilecek kişilere işlemi TEBLİĞ ETMEKLE yükümlüdür. Kişisel verileri koruyarak Resmi belgelere erişim hakkı tanır. İdareye iletilen bir işlem, eğer yanlış birime verilmişse, idare bunu 5 iş günü içerisinde doğru yere vermekle yükümlüdür. İdare, istemle ilgili kararı gerekçeli ve yazılı olarak başvurucuya en geç 30 gün içinde bildirilir. Bildirmezse, bundan doğacak zararı GİDERMEKLE yükümlüdür. KARARINA karşı vatandaşın, hangi süreler içinde ve hangi hukuki yollara başvurulabileceğini belirtir. İdare; SÖZLÜ idari işlem yapamaz. İdare; hukuka aykırı işlemleri, başvuru üzerine veya kendiliğinden GERİ ALIR. İdari işlemlere karşı vatandaşlar tarafından 75 gün geçmeden hem UYGULAMA işleminin hem de DÜZENLEYİCİ işlemin İPTALİ için dava yoluna gidilmelidir. İdare; zarar görenin ZARARINI giderdikten sonra, zararı veren PERSONELE mahkeme tarafından tespit edilen kusur oranında RÜCU EDER. İdare; YARGI KARARLARINI en geç 30 gün içerisinde YERİNE GETİRİR. Getirmezse doğacak zarardan sorumludur. Evet… Görünüşte çok mükemmel bir yasa ama galiba bize biraz fazla. Uygulamasını görmek acaba vatandaşa nasip olacak mı? Örneğin bu yasa, son polis terfilerinin iptali ile ortaya çıkacak mağduriyetlere nasıl uygulanabilir? Rütbeleri sökülen polisler hakkını ararsa, bulur mu? Ya da terfi ederken artan maaşlarını devlet geri alacak ve bu duruma sebep olan gerek Başsavcılıktan, gerek Polis Hizmetleri Komisyonu’ndan bunun talep edilmesini sağlayabilecek mi? Örneğin bu yasa, grevden dolayı araç ruhsatlarını çıkartamayan vatandaşa tanınan ek 15 günlük sürenin bakanlık tarafından ilgili daireye bildirmeyi UNUTAN “bakanlık” ve unutan ŞAHIS kimse, vatandaşın ödediği FAZLA cezayı “ceplerinden” ödemesini sağlayacak mı? Sel baskını için önlem almayan yöneticiler ne olacak? Çıkan yangınlarda, yanan ormanlar için yangın helikopteri almayan yöneticiler bu yasa kapsamına girecek mi? Kanserden, kalpten, böbrekten ölüm oranları son sürat artarken, bunlara sebebiyet veren, tedbir almayan yöneticiler ne olacak? Trafikten, iş kazalarından, uyuşturucudan ölenler için sorumlular kim? Daha sayayım mı? İYİ İDARE YASASI kullanılmalı ve gerekleri yerine getirilmelidir.