Küçük büyük herkes kalp hastalıklarına yakalanabilir. Ancak bazı kişiler bu açıdan daha büyük bir risk altındadır. Kalp ve damar hastalıklarında mücadelede en önemli adım tedbir almaktır. Çünkü kalp ve damar hastalıkları risk faktörleri nedeniyle daha erken ortaya çıkabilir ve hızla ilerleyebilir.
Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Fatih Mehmet Uçar, bu risk faktörlerini şöyle sıraladı.
1-Diyabet
Diyabet koroner damar hastalığı için en önemli risk faktörlerinden biridir. Koroner arter hastalığı sıklığı diyabetik erkeklerde 2, kadınlarda 4 kat fazladır. Kan şekeri yükseldikçe koroner damarlarda tıkanıklık düzeyi ve bununla ilişkili olarak kalp krizi riski de artar. Yani diyabetiniz varsa koroner damar hastası gibi tedavi edilmeniz gerekir. Diyabetik hastalarda kan şekerinin düşürülmesi çok önemlidir. Açlık kan şekerinin 120 mg/dL ve 3 aylık ortalama kan şekeri gösteren test değerinin yüzde 7'nin altında tutulmasında yarar vardır. Kan şekeri testinde sağlanan yüzde 1 oranındaki düşmenin damar hastalığı gelişiminde yüzde 30 azalma sağladığı gösterilmiştir.
2-Hipertansiyon
Kan basıncının olması gereken değerden büyük olması ya da hipertansiyon için ilaç kullanıyor olmak koroner damarlarda plak oluşumunu artırmakta veya plak oluşumunu hızlandırmaktadır. Hipertansiyon koroner damar hastalığı riskini yaklaşık 3 kat artırır. Bu nedenle hipertansiyonu olan bir hastada kan basıncını kontrol etmek ve en kısa sürede 140/90 mmhg'nin altına düşürmek önemlidir.
3-Yüksek kolesterol
Vücudumuzda farklı kolesterol molekülleri bulunmaktadır. Bunlardan biri, kalp damar tıkanıklığını oluşturan plakların içerisinde bol miktarda bulunmakta ve kötü kolesterol olarak bilinmektedir. Damar tıkanıklığını önlemek için kolesterol düzeyini düşürmek gerekir. Düzenli egzersiz ve diyet yapmak kötü kolesterolü düşürmek için olmazsa olmaz faktörlerdir. Koroner arter hastalığı riski yüksek bireylerde ise kötü kolesterolü düşürecek ilaçları kullanmak gerekir. İyi kolesterol ise damarlarda plak içerisinde bulunan yağ parçacıklarını o bölgeden uzaklaştırarak damar sertliği ve plak oluşumunu azaltmaktadır. İyi kolesterol düzeyini artırmak kalp sağlığı için çok önemlidir. İyi kolesterol artışı için yapmamız gereken ise düzenli spor ve egzersizdir.
4-Sigara ve pasif içicilik
Sigaranın ülkemizde yaygın kullanımı nedeniyle kalp damar hastalığı için en önemli risk faktörlerinden biridir ve kalp-damar hastalığı riskini 2 kat artırır. Sigara kullanımı koroner damarlarda plak oluşumunu kolaylaştırmakta ve bu plakların üzerinde pıhtı oluşması sonucu gözlenen kalp krizi riskini de fazlasıyla artırmaktadır. Erkeklerde sigara içmek içmeyenlere göre kalp krizi riskini yaklaşık 3 kat, kadınlarda ise yaklaşık 5 kat artırmaktadır. Sadece sigara kullananlarda değil pasif içici diye tanımladığımız çevresel sigara dumanına maruz kalanlarda da kalp hastalığı riski artar. Sigara, bırakılmasını takiben kalp damar hastalığı riski birinci yılda yüzde 50 azalır, ikinci yılda ise risk neredeyse hiç sigara içmeyen bireylere yaklaşır. Bu nedenle kalp sağlığı başta olmak üzere genel vücut sağlığımız için sigaradan ve dumanından uzak durulmalıdır.
5-İleri yaş ve aile öyküsü
Yaş ilerledikçe koroner arter hastalığı riski artış gösterir. Erkeklerde 45 yaş, kadınlarda ise 55 yaş üstünde olmak veya menopoza girmiş olmak koroner arter hatalığı için değiştirilemeyen risk faktörleridir. Birinci derece akrabalardan erkek akrabada 55 yaş, kadın akrabada 65 yaşından önce koroner damar hastalığı kişi için ailesel risk faktörü oluşturur. Yaş ve aile öyküsünde koroner damar hastalığı olması değiştirilemeyen risk faktörleri olduğu için diyabet, hipertansiyon, kolesterol yüksekliği gibi koroner damar riskini artıran hastalıklardan korunmak veya uygun tedaviler alarak riski azaltmak büyük önem taşımaktadır. Sigara hiç kullanmamak veya kullanıyorsa en erken sürede bırakmak koroner damar hastalığı riskini azaltacaktır. Obezite ile mücadele etmek ve fiziksel aktiviteyi artırmak da kalp damar hastalığı riskini azaltacak fazlasıyla önemli faktörlerdir.
6-Obezite
Ciddi hastalıklara yol açması, yaşam kalitesini bozması ve hayati tehlike doğurması nedeniyle obezite artık bir hastalık olarak kabul edilmektedir. Obez bireylerde koroner arterlerde plak oluşumu artış gösterir. Obezlerde diyabet, hipertansiyon ve kolesterol yüksekliği sıklıkla görülmekte ve bu nedenle kalp-damar hastalıkları riski katlanarak artmaktadır. Fazla kilolu ve obez kişiler mutlaka kalori kısıtlaması ve düzenli fizik egzersiz ile kilolarını verme yönünde teşvik edilmelidir.
7-Stres
Çok sık stres yaşıyorsanız, bunun kalp sağlığınız için önemli bir tehdit olduğunu unutmayın. Stresle başa çıkmayı öğrenin; gerekirse profesyonel yardım alın.