25 Aralık’ta yapılan yerel seçimde yeniden Lefke Belediye Başkanı seçilen Aziz Kaya, Türk Ajansı Kıbrıs (TAK) muhabirinin sorularını yanıtladı.
Belediye’nin mali durumu ile ilgili bilgiler aktaran Aziz Kaya, ilk kez göreve geldiği 2014 yılında ciddi sıkıntılar olduğunu söyledi.
Belediye Başkanlığı öncesinde 8 yıl Belediye Meclis Üyeliği görevinde de bulunduğunu, bu nedenle de sorunlara vakıf olduğunu kaydeden Kaya, şöyle konuştu:
“70 milyon TL civarında bir borç ödendi”
“İlk başkanlık dönemimde özellikle ilk üç ay ciddi sıkıntılar yaşandı. Çünkü dışarıda çok büyük miktarda çekler vardı. O çekleri tespit etmekle, durdurmakla uğraştık. O çeklere karşılık devlet katkısına el kondu. Üç ay sonunda ara emri alarak onları durdurduk. Lefke Belediyesi, 2015’in Ocak ayında sosyal sigortalara, 2016’da ise ihtiyat sandığına güncel olarak yatırımlarını yapmaya başladı. Daha sonra zaten bu yasalaştı ve yatırmazsanız devlet katkısından kesiliyor.
Bugüne kadar 70 milyon TL civarında bir borç ödendi, azaltıldı. Şu an için Lefke Belediyesi’nin borçlar konusunda bir sıkıntısı yok. İki-iki buçuk yıl kadar bir süre içerisinde geçmişe dönük sigorta borçları tamamen ödenmiş olacak, 4 yıl içerisinde de ihtiyat sandığı ödemeleri tamamlanacak. Bunlar hep taksitlendirilmiştir, Devlet katkısından kesilerek ödenmektedir. Dışarıya yani esnafa ciddi borçlar vardı, şu an bununla ilgili bir sıkıntı yok. Araçlar çok yetersiz ve kötü durumdaydı. O günden bugüne yetersiz de olsa bu konuda da yol alındı. Şu an için ayakları üzerinde duran bir belediye var, mali açıdan çok fazla bir sıkıntısı yok.”
Aziz Kaya, bir de 2022 yılının Temmuz ile Ekim ayları arasında mali olarak sıkıntılı bir dönem yaşandığını belirterek, bunu hayat pahalılığı oranının iki kez yüksek oranlarda yansımasına ve devletin belediyelere ödediği katkının "gaspa uğramasına" bağladı.
Devletin belediyelere ödediği katkıda 2018-2022 yılları arasında ciddi bir gasp yaşandığını ifade eden Kaya, “Bu yıl hak ettiğimiz rakam ortaya çıkıyor. İki buçuk katı gibi bir artış yansıttılar bütçede yerel gelirlere...” dedi.
Uluslararası üyelikler ve dış ilişkiler…
Aziz Kaya, Lefke Belediyesi’nin uluslararası belediyeler birliği ağı olan Cittaslow’a üye olduğunu ve Türkiye’de ise İzmir Karaburun, Bilecik Osmaneli ve Eskişehir Odunpazarı Belediyeleri ile kardeş belediye protokolü imzaladığını söyledi. Ülkede Cittaslow üyesi beş belediye olduğunu anlatan bu üyeliğin öneminden bahseden Kaya, yeni dönemde Türkiye’deki kardeş belediyelerde de bağlantılarını artıracaklarını belirtti.
Cittaslow turizmi…
Ülkedeki beş Cittaslow belediyeden biri olan Lefke Belediyesi’nin Başkanı Aziz Kaya, yaşam kalitesini yükseltmeyi gerektiren, üretime önem veren Cittaslow ağının Kıbrıs Türk toplumunun uluslararası alanda temsil edilebildiği ender yerlerden biri olduğunu vurguladı.
Aziz Kaya, Cittaslow konseptinde yer alan üretim noktasında Lefke bölgesinin öne çıktığını belirterek, yüzde 35-40 arası yaş sebze-meyve üretiminin bölgede yapıldığını söyledi.
Pandemi öncesinde uluslararası ağda Cittaslow turizmi başlığının ortaya çıktığını ancak pandemi nedeniyle durdurulduğunu aktaran Kaya, konunun yeniden konuşulmaya başlandığını belirtti. Bu çerçevede adaya uygun ekoturizm ve agroturizmi öngören bir turizm anlayışının söz konusu olacağını anlatan Kaya, “Bu çalışma bir sonuca varacak ve ülkemize faydası olacak diye düşünüyorum” dedi.
“Turizmin bölgeye yansıması az”
Lefke’nin turizm alanında en çok değere sahip bölgelerden biri olduğunu vurgulayan Aziz Kaya, bu değerin bölgeye yansımasının ise az olduğunu kaydetti. Turizmin bölgeye yüzde 5 oranında bir yansıması olduğu bilgisini veren Kaya, belli çekim merkezleri yaratmanın şart olduğunu vurgulayarak, bunun için projeler ürettiklerini kaydetti. CMC hamamları, Sahil Yolu Projesi gibi güzel projeleri olduğunu anlatan Kaya, bunların pandemi ve ekonomik sıkıntılar gibi noktalarda takılıp kaldığını da söyledi.
2014-2018 dönemi ile 2018-2022 dönemini kıyaslayan Kaya, “Gerek Avrupa Birliği gerekse Türkiye Cumhuriyeti kaynaklı projelerde çok ciddi bir gerileme oldu. Hibe edilen kaynaklar durduruldu. Bu işlerin hepsi belediyenin öz kaynakları ile yapılabilecek işler değil maalesef...” diye konuştu.
“Avrupa Birliği ‘frene bastı’”
Avrupa Birliği’nin hibe ettiği projelerde “frene basma” tutumu sergilediğini söyleyen Kaya, bunu Kıbrıs Türk tarafının yürüttüğü siyasetin Avrupa Birliği ile uyumsuz olmasına bağladı.
Kıbrıs Türk tarafının "Maraş açılımının ve iki devletlilik gibi söylemlerinin" Avrupa Birliği hibeleri ile yürütülen projeleri olumsuz etkilediğini savunan Kaya, şöyle konuştu:
“Bizim Avrupa Birliği’nden onay almış üç projemiz var. Birincisi, 5 kilometrelik bir alanın yürüyüş ve bisiklet yolu, oyun alanları ve park alanları olarak düzenlendiği sahil projemizdir. Bu onay aldı ama beklemede duruyor. Diğer projemiz Güzelyurt Belediyesi ile yaptığımız çöpün Güngör’e taşınması ile ilgiliydi. O da aynı şekilde… Bir de enerji tasarrufu ile ilgili projemiz vardı. O da onay aldı ama bekletilmekteydi. Bununla ilgili Avrupa Birliği’ne bağlantısı olan milletvekili arkadaşlar üzerinden diplomatik bir girişimde bulunduk ve bunun yürürlüğe girmesini sağladık. Geri kalan iki proje ile ilgili de aynı yöntemi deneme aşamasındayız. Çünkü Kıbrıs Türk toplumu için ayrılan bir kaynak var ve bunu kullandırmamak Kıbrıs Türk toplumunu cezalandırmaktır. Bir takım sıkıntılar, bakış açılarında farklılıklar olabilir ama bunu insanların alacağı hizmete, yaşam kalitesinin yükseltilmesine engel olmaması gerekir.”
Öncelikli projeler…
Yeni döneminde öncelikli projelerinin neler olacağının sorulması üzerine Aziz Kaya, “Yedidalga Halk Plajı’nın yenilenmesi, Kent Parkı Projesi ve Gemikonağı Sahil Projesi” yanıtını verdi.
Özellikle sahil projesine çok verdiğini söyleyen Kaya, bölgede artan genç nüfusa ve insanların sosyalleşebileceği alanların eksikliğine dikkat çekerek, sahil projesi ile bu eksikliğin giderileceğini anlattı.
Öte yandan, Lefke Belediyesi’ne ait tüm elektrik ihtiyaçlarının karşılanmasının hedeflendiği 300 KWa’lık bir solar sistemi kurulması ile ilgili ihale sürecinin sonuçlandırıldığını aktaran Kaya, Avrupa Birliği tarafından finanse edilen ve bölgeye iki yeni su deposu yapımı ve otomasyonunu da kapsayan projenin uygulamaya geçmesini beklediklerini söyledi.
“Birkaç yıl içinde kanalizasyon sıkıntısı ortaya çıkacak”
Üniversite bölgesinde birkaç yıl içinde bir kanalizasyon sıkıntısı ortaya çıkacağı öngörüsünü ortaya koyan Kaya, “2014’te 3 bin 500 civarındayken öğrenci sayısı bugün 11 binden fazla. O bölgede ciddi bir yapılaşma oldu. Bununla ilgili projemizi sunduk ama herhangi bir sonuç elde etmedik. Bu konuda ciddi bir çalışma sürdürmek gerekiyor, o günü beklemeden yani sıkıntı ortaya çıkmasını beklemeden. Kanalizasyon anlamında lokal da olsa, Lefke üniversite bölgesi, Denizli, Gemikonağı etabını içeren bir kanalizasyona ihtiyaç olacak önümüzdeki yıllarda” dedi ve bununla ilgili kaynak bulma çalışmalarının devam edeceğini belirtti.
İmar Planı hazır…
Şehir Planlama Dairesi ile birlikte bölgenin İmar Planı ile ilgili çalışmayı bitirdiklerini de anlatan Lefke Belediye Başkanı Aziz Kaya, “Pandemiden dolayı öngördüğümüzden uzun sürdü ama imar planı bitmiş durumdadır, ilan edilme aşamasındadır” dedi.
“CMC atıklarının temizlenmesi bir ihtiyaç”
Lefke’de bulunan ve ülkedeki en büyük çevre sorunlarından biri olarak anılan CMC konusuna da değinen Kaya, Kıbrıs Maden Şirketi (CMC) atıklarının temizlenmesinin bir ihtiyaç olduğunu vurguladı.
Atık alanının temizlenmesine talip olan her şirketin yeni madencilik yapmaya da talip olduğunu söyleyen Kaya, madencilik faaliyetinin yarattığı sıkıntıya ve yeni madencilik konusunda kamuoyundaki tepkiye işaret etti ve “6 yılda atık alanının temizlenebileceği yönünde bir tespit var. 50 yıldır da devam eden bir sıkıntı var. 6 yılda atıklar temizlendikten sonra ne olacak? Yeni bir sıkıntı daha mı yaratılacak?” diye sordu.
Kültür-sanat…
Belediyenin kültür ve sanat alanlarındaki çalışmalarından da bahseden Kaya, Belediye’ye ait tiyatro ile halk oyunları ekibi ve çocuk orkestrası bulunduğunu anlattı.
Tiyatronun geçtiğimiz aylarda “dünyadaki çeşitli faşist rejimleri ve uygulamaları” konu alan bir oyunu Lefke, Güzelyurt, Lefkoşa, Girne ve Mağusa’da sergilediğini anlatan Kaya, ekibin ODTÜ’de de gösterim yapmak istediğini ancak ODTÜ’nun izin vermediğini belirtti.
“ Yaşlılara eve sağlık hizmeti götürmeyi ve özel eğitim gerektiren çocuklara yönelik bir merkez hayata geçirmeyi hedefliyoruz”
2018-2022 döneminde Sosyal Hizmet Birimini hayata geçirdiklerini ve 65 yaş üzeri vatandaşlara hastaneye ulaşım, ilaç temini ve kuaför/berber hizmeti sunmaya başladıklarını anlatan Aziz Kaya, yeni dönemde bu alandaki hizmet yelpazesini genişleterek yaşlılara eve sağlık hizmeti götürmeyi hedeflediklerini kaydetti. Kaya ayrıca, özel eğitim gerektiren çocuklara yönelik bir merkez hayata geçirmeyi planladıklarını da söyledi.
“En mantıklısı kısırlaştırıp süreç içinde popülasyonun azaltılması”
Ülke genelinde var olan "sokak hayvanları sorununun" Lefke bölgesinde de görüldüğüne işaret eden Kaya, geçen yıl 55 sokak hayvanını aşılatıp kısırlaştırdıklarını bildirdi ve bu yıl bütçe hazırlanırken hayvan refahı ile ilgili daha fazla miktar ayıracaklarını vurguladı.
Hayvanları barınaklara koymak yerine aşılatıp kısırlaştırarak özgür alanlarda yaşamalarını sağlama eğiliminde olduklarını anlatan Kaya, “En mantıklısı kısırlaştırıp süreç içinde popülasyonun azaltılması” dedi.