BM Genel Sekreteri’nin Kıbrıs Özel Danışmanı Espen Barth Eide Kıbrıs müzakerelerinin başlayacağını fakat KKTC’deki seçimler dolayısıyla bunun için kesin bir tarih vermesinin mümkün olmadığını söyledi.
Eide, seçimlerin ardından haftalarla ölçülebilen bir sürede Kıbrıs görüşmelerini başlatmayı hedeflediklerini kaydetti.
Eide, ara bölgede BM İyi Niyet Misyonu Ofisi önünde düzenlediği basın toplantısında kendisinden önce 24 kişinin aynı görevle Kıbrıs’ta bulunduğunu ve Kıbrıs’ta bir çözüme ulaşılamadığını, fakat kendisinin son olduğunu düşündüğünü ve 2015’in belirleyici bir yıl olacağını söyledi.
Eide, her iki liderle görüşmesinde liderlerin kendisine müzakerelerin başlaması için ortada engel kalmadığını belirttiklerini de söyledi.
Eide, Kıbrıs sorununun dünyanın değişik yerlerinde bulunan diğer 30 sorundan en çözülebilir olanlardan birisi olduğunu da ekledi ve Kıbrıs sorunu için “Mükemmel derecede çözülebilir” nitelemesinde bulundu.
HİDROKARBON EKONOMİSİ
Eide basın toplantısında Kıbrıs’ın çözülmemiş olmasına rağmen hidrokarbon ekonomisi içine hızla girmeye başladığını kaydederek, hidrokarbon konusunun çözümden sonra nasıl ele alınacağının belli kurallara bağlı olmasına rağmen, hidrokarbonların çözümden önce nasıl kullanılacağı konusunda derin ve ciddi tartışmalar yaşanmasının bir çelişki olduğunu söyledi.
Aradan geçen 6 aylık sürede müzakerelerin yeniden başlamasına engel olan konuların üstesinden gelinebilmesi için birçok kişinin çalıştığını anlatan Eide, şu an müzakerelerin sürmesine engel teşkil edecek durumların ortada olmadığını söyledi.
Eide, bu görüşünü Kıbrıs’ın her iki tarafındaki liderlere ilettiğini ve ikisinin de şu anki durumun müsait olduğunu söylediğini de dile getirdi.
Anastasiadis’in Barbaros’un ayrılması ve NAVTEX’in yenilenmeyecek olmasından sonra müzakerelere engel teşkil edecek bir durumun olmadığını ve Türk tarafında kim Cumhurbaşkanı seçilirse onunla görüşmeleri sürdüreceğini ifade ettiğini belirten Eide, kendisinin de bu nedenle seçimlerin ardından kısa bir sürede görüşmelerin başlayacağına inandığını kaydetti.
Eide, görüşmelerin aynen kaldığı yerden devamı konusunda liderlerin hemfikir olduğunu, BM’den kendi ekibinin hem Kıbrıs hem New York’ta gerekli çalışmaları yaptıklarını ve her iki taraftaki müzakere heyetlerinin de her an görüşmelerin yeniden başlamasına hazırlıklı olduklarına inandığını açıkladı.
“2015 BELİRLEYİCİ OLACAK”
“2015 yılının belirleyici bir yıl olacağına çok inanıyorum” diyen Eide, geride bırakılan krizin, şimdi daha önce üzerinde anlaşılmış tüm belgeler ışığında neden daha fazla işbirliği içinde çalışılması gerektiğini gösterdiğini ifade etti.
Liderlerin görüşme sıklığını değiştirmesi ve her ay iki kere olmak üzere, müzakere heyetlerinin de bundan daha sık bir araya gelmesi gerektiği kaydeden Eide, Kıbrıs’ta sadece liderler için değil Ada üzerinde yaşayan herkes için belirleyici bir dönem olduğunu kaydetti.
Masadaki konular arasında çözümlenemeyecek hiçbir madde bulunmadığını ve irade olduktan sonra hepsinin çözümünün olduğunu belirten Eide, müzakerelerin yeniden başlama tarihinin ise belirsiz olduğunu söyledi.
“SEÇİM BİTTİKTEN AYLAR DEĞİL; HAFTALAR SONRA BAŞLARIZ”
Kuzey Kıbrıs’taki seçimden ne sonuç çıkacağının bilinmediği için bir tarih vermesinin mümkün olmadığını kaydeden Eide, seçimler bittikten haftalar sonra başlamayı istediklerini ifade etti.
Eide bir soruya karşılık, Türkiye’de en üst düzeyde yaptığı görüşmelerde Türkiye’nin sorunun çözümüne ciddi desteği bulunduğunu gördüğünü, sadece Türkiye değil ilgili diğer ülkelerin de sorunun çözümünü beklediklerini dile getirdi.
Başka bir soruya karşılık NAVTEX’in yenilenmeyecek olması ve Barbaros’un Kıbrıs karasularından ayrılmasının Türkiye’nin müzakerelere hızlı bir giriş ve müzakerelerin hızla devamını sağlama yönünde adımları olduğunu anlatan Eide, ilk görüşmenin başka bir ülkede değil yine Kıbrıs’ta yapılacağının altını çizdi.
Eide, Yunanistan’a ziyaret yapmadığını hatırlatılması üzerine, Yunanistan’ın şu an için başka öncelikleri bulunması nedeniyle bu tür bir ziyaretin gerçekleşmediğini, fakat bir tarih üzerinde uzlaşı sağlanması halinde en kısa sürede Atina’yı da ziyaret edeceğini belirtti.
Başka bir soruya karşılık Eide masaya kendi hazırlayacağı önerileri getirmeyeceğini sadece Ekim’de yapılması beklenen ve iptal edilen görüşmeye götüreceği belgeleri getireceğini söyledi. Eide liderlere ilk önce görüşmelerde nerede olduklarını hatırlatacağını, daha sonra hafif anlaşmazlığa sahip konuları göstereceğini ve en son da üzerinde çok fazla anlaşmazlık bulunan konuları anlatıp özet sunacağını belirtti.
“SÜREÇ KIBRISLILARA AİT”
Liderler tarafından aktif olması ve masaya bazı öneriler getirmesi yönünde sözler duyduğunu da kaydeden Eide, sürecin Kıbrıslılara ait bir süreç olduğunu kendisinin Güvenlik Konseyi’nin desteğiyle BM Genel Sekreteri adına yardımcı olduğunu belirtti.
Hidrokarbon yatakları konusunda başka bir soruya karşılık Eide, kendisinin gazın Kıbrıs ekonomisine belli bir katkı yapacağına inanmakla birlikte, gaz konusundaki krizin aşılmasındaki en önemli konuların teknik konular olduğunu söyledi.
Şirketler için buradan çıkabilecek gazın cazibesinin petrol piyasasındaki durgunluk nedeniyle eskiye göre daha az olduğunu ifade eden Eide, gazı işlemenin maliyetinin yüksek olduğunu ve piyasanın düşük olmasının petrol-gaz konusunun eskiye oranla daha az acil konu olması sonucunu doğurduğunu söyledi.
“ELİMDEN GELENİN EN İYİSİNİ YAPACAĞIMA SÖZ VEREBİLİRİM”
Kendisinin görevde olduğu sürece, elinden gelenin en iyisini yapacağına söz verebileceğini kaydeden Eide, “Beklemekle hiçbir şey daha iyiye gitmez, birileri bir-iki yıl bekleyelim durumumuz daha iyiye gelsin şeklinde düşünürse bu bana göre yanlıştır... Adanın bir tarafı dünyayla ilişkilerde ciddi sorunlar yaşıyor ve bu ilelebet sürdürülemez… Ben dürüstçe söyleyebilirim ki ben bu görevdeki son kişi olduğuma inanıyorum” ifadelerini kullandı.
Adada çatışma yaşanmaması, şiddet olmaması savaş olmamasının sorunu daha çözülebilir yaptığını kaydeden Eide, dünyada Kıbrıs sorunundan daha çözülemez 30 sorun daha sıralayabileceğini belirterek, çözümün parametrelerinin hâlihazırda ortak açıklamada belirtildiğini, ve istek ve irade olduktan sonra Kıbrıs sorunun çözülebileceğini, irade olması halinde hiçbir sorunun üstesinden gelinemeyecek derecede zor olmadığını sözlerine ekledi.